Τά «δύσκολα» τῆς ἀποστολῆς φρεγάτας στήν Ἐρυθρά Θάλασσα

ΕΙΝΑΙ κάποιες ἐξελίξεις πού φέρνουν τίς κυβερνήσεις ἀντιμέτωπες μέ τίς ὀλιγωρίες καί τίς ἀπρονοησίες δεκαετιῶν.

Μία τέτοια εἶναι ἡ κατάστασις στήν Ἐρυθρά Θάλασσα καί ἡ ἀπειλή νά κλείσει ἡ διώρυγα τοῦ Σουέζ πού ὁδηγεῖ τό ὑπουργεῖο Ἐθνικῆς Ἀμύνης νά ἀποφασίσει τήν ἀποστολή ἑλληνικῆς φρεγάτας στήν πολυεθνική ἐπιχείρηση Prosperity Guardian. Τήν ἐπιχείρηση πού ἀποσκοπεῖ στήν προστασία τῆς ναυσιπλοΐας ἀπό τίς ἐπιθέσεις τῶν ἀνταρτῶν Χούθι τῆς Ὑεμένης, ὥστε νά μείνει ἀνοικτή ἡ Διώρυγα τοῦ Σουέζ.

• Τοῦ Εὐθ. Π. Πέτρου

Ἀλλοίμονο ἐάν ἡ Ἑλλάς, ἡ μεγαλύτερη ναυτιλιακή χώρα τοῦ κόσμου, δέν μετεῖχε σέ αὐτήν τήν ἐπιχείρηση, ὅπως μεμψιμοιροῦν οἱ ἀδαεῖς περί τά γεωστρατηγικά ἐκπρόσωποι μερίδων τῆς ἀντιπολιτεύσεως. Κατά τεκμήριο, ἕνα πολύ μεγάλο μέρος τῶν ἐμπορικῶν πλοίων, τά ὁποῖα θά τεθοῦν ὑπό τήν προστασία τῆς συμμαχικῆς ἐπιχειρήσεως, θά εἶναι ἑλληνικά ἤ ἑλληνόκτητα. Ὀρθῶς λοιπόν ἡ χώρα μας σπεύδει νά δώσει τό «παρών» στήν Ἐρυθρά Θάλασσα. Πολύ χαρακτηριστικά, τό ἐπεσήμανε αὐτό ὁ ὑπουργός Ἐθνικῆς Ἀμύνης κ. Νῖκος Δένδιας, ὁ ὁποῖος, μεταξύ ἄλλων, ὑπεγράμμισε: «Οἱ ἐπιθέσεις σέ ἐμπορικά πλοῖα ἀπό ὁμάδες ἐνόπλων, ἀπό drones καί πυραύλους, ἀποτελοῦν τεράστια ἀπειλή κατά ἀνθρώπινων ζωῶν, τῆς διεθνοῦς ἀσφάλειας καί σταθερότητας, τῆς παγκόσμιας οἰκονομίας καί τῆς εὐημερίας τῶν πολιτῶν. Ἡ Ἑλλάδα, ἡ χώρα μέ τόν μεγαλύτερο ποντοπόρο στόλο, ἔχει πρωταρχικό συμφέρον γιά τήν διατήρηση τῆς ἐλευθερίας τῶν θαλασσίων ὁδῶν καί τῆς προστασίας τῆς ζωῆς τῶν ναυτικῶν».

Ἐδῶ ὅμως ἀρχίζουν τά δύσκολα. Δεκαετίες ἐξοπλιστικῆς ἀπραξίας καί ἀνεξήγητες καθυστερήσεις ἐφαρμογῆς εἰλημμένων ἀποφάσεων τοῦ ΚΥΣΕΑ γιά τήν ἐνίσχυση τοῦ Στόλου μας, τόν ἔχουν οὐσιαστικῶς ἀπογυμνώσει. Καί δέν φταῖνε γιά αὐτό οἱ κρίσεις καί τά μνημόνια. Ἡ νεώτερη φρεγάτα πού διαθέτει σήμερα τό Πολεμικό μας Ναυτικό εἶναι ἡλικίας 27 ἐτῶν. Ἐντάχθηκε στόν Στόλο τό ἔτος 1996! Ἔκτοτε, οὐδέν! Μπορεῖ ἡ σημερινή Κυβέρνησις νά ἀπεφάσισε τήν παραγγελία τριῶν συγχρόνων φρεγατῶν, ἀλλά οὐδεμία ἐξ αὐτῶν ἔχει παραδοθεῖ. Οὔτε θά μποροῦσε ἄλλως τε σέ τόσο σύντομο χρόνο νά ὁλοκληρωθεῖ ἡ ναυπήγησίς τους ὅσο καί ἄν «τρέχουν» τά ναυπηγεῖα Lorient τῆς Γαλλίας (καί «τρέχουν» πολύ). Σφάλματα δεκαετιῶν δέν διορθώνονται σέ μία τετραετία.

Πρέπει βεβαίως νά διευκρινίσουμε τί σημαίνει ἡ ἔνταξις ἑνός παλαιοῦ καί μή ἐκσυγχρονισμένου πολεμικοῦ πλοίου σέ ἕναν σχηματισμό πού συγκροτεῖται ἀπό νεώτερα, ὁπότε θά πρέπει νά συνεργασθεῖ μέ αὐτά. Τό πρόβλημα δέν εἶναι ἡ κόπωσις τῶν μετάλλων πού ὑποχρεώνουν τά πλοῖα σέ συχνές συντηρήσεις. Τό σημαντικό εἶναι ὅτι ὑπάρχει μεγάλο ζήτημα συμβατότητος συστημάτων. Τό ἑλληνικό πλοῖο θά ὑστερεῖ σέ δυνατότητες συμμετοχῆς σέ ἕνα ψηφιακό-δικτυκεντρικό θαλάσσιο πεδίο ἐπιχειρήσεων. Προφανῶς τό ἴδιο πρόβλημα θά ἔχουν καί πλοῖα ἄλλων χωρῶν, τοῦτο ὅμως δέν εἶναι δικαιολογία γιά τίς ἀβελτηρίες μας. Ἐπιπροσθέτως, οἱ ἑλληνικές φρεγάτες, τόσο τοῦ τύπου S (περιλαμβανομένων καί τῶν ὀλίγων πού εἶχε ἐκσυγχρονισθεῖ πρό εἰκοσαετίας) ὅσο καί τῆς κλάσεως ΜΕΚΟ 200ΗΝ ἔχουν συστήματα ἀεραμύνης μικροῦ βεληνεκοῦς κατάλληλα γιά προστασία μόνον τοῦ ἰδίου τοῦ πλοίου. Ἡ δυνατότητης ἀεραμύνης εὐρείας περιοχῆς –αὐτό δηλαδή πού ἀπαιτεῖται σήμερα στήν Ἐρυθρά– ἀπωλέσθη ἀπό τό Πολεμικό μας Ναυτικό πρό πολλῶν ἐτῶν μέ τόν παροπλισμό τῶν τελευταίων ἀντιτορπιλλικῶν τῆς κλάσεως Charles F. Adams. Ἀνακτᾶται βέβαια μέ τήν ἔλευση τῶν νέων φρεγατῶν, ἀλλά αὐτήν τήν στιγμή δέν τήν ἔχουμε.

Θά θυμίσουμε ὅτι τό 1992 εἴχαμε ἀποστείλει πολεμικό πλοῖο στήν Ἐρυθρά Θάλασσα, σέ μία πολύ λιγώτερο ἀπαιτητική ἀποστολή ναυτικοῦ ἀποκλεισμοῦ, κατά τόν πόλεμο ἐναντίον τοῦ Ἰράκ. Τότε ἡ φρεγάτα μας τύπου S ἦταν ἡλικίας δέκα περίπου ἐτῶν. Ἦταν δηλαδή καινούργιο πλοῖο. Καί πάλι ἐχρειάσθη νά προστεθοῦν ἐσπευσμένως συστήματα δορυφορικῶν ἐπικοινωνιῶν, ἐνῷ ἀνεδείχθησαν καί προβλήματα ἀνταλλακτικῶν. Τά ἴδια πλοῖα παραμένουν σήμερα ἐν ἐνεργείᾳ στήν ἡλικία τῶν 44 καί 42 ἐτῶν. Κάθε σχόλιο περιττεύει.

Ἡ Ἑλλάς εἶχε ἐπίσης μετάσχει μέ πολεμική φρεγάτα στήν ἐπιχείρηση Atalanta γιά τήν ἀντιμετώπιση τῆς πειρατείας πρό εἰκοσαετίας, εἶχε ἀσκήσει μάλιστα καί τήν διοίκηση τοῦ εὐρωπαϊκοῦ ναυτικοῦ σχηματισμοῦ. Τό ἑλληνικό πλοῖο, κλάσεως ΜΕΚΟ 200ΗΝ, ἦταν ἐπίσης τότε ἡλικίας περίπου δέκα ἐτῶν. Σήμερα εἶναι 26.

Προβάλλει βεβαίως τό ἐρώτημα τί κάναμε τόσες δεκαετίες, μέ ἀποτέλεσμα νά φθάσουμε στό σημερινό κατάντημα. Ἀναδεικνύεται ἐδῶ ὁ ἀνορθολογισμός τῶν ἐξοπλιστικῶν προγραμμάτων τριῶν δεκαετιῶν, ὁπότε ἐδαπανήθησαν τεράστια ποσά, τρισεκατομμύρια δραχμῶν καί δισεκατομμύρια εὐρώ, καί δέν ἐκαλύφθη ἡ τόσο ζωτική ἀνάγκη τῆς ναυπηγήσεως συγχρόνων φρεγατῶν. Ὑπῆρξαν μάλιστα καί κάποιοι στρατηγικῶς ἀναλφάβητοι πού ὑπεστήριζαν ὅτι ἡ Ἑλλάς δέν χρειάζεται μεγάλα πλοῖα, διότι γιά τό Αἰγαῖο ἐνδείκνυνται οἱ πυραυλάκατοι. Πράγματι ἐνδείκνυνται γιά τό καλοκαίρι. Ἄς πᾶνε νά πλεύσουν ἤ ἀκόμη χειρότερα νά πολεμήσουν χειμῶνα καί τότε θά καταλάβουν τί ἀπαιτήσεις ἔχει τό Αἰγαῖο ὡς θέατρο ἐπιχειρήσεων. Πέρα ὅμως ἀπό τό Αἰγαῖο, ἡ ὑπόστασις τῆς Ἑλλάδος στό διεθνές στερέωμα ἐξαρτᾶται καί ἀπό τήν δυνατότητα προβολῆς ἰσχύος στίς θάλασσες. Καί τοῦτο ἐπιτυγχάνεται μόνο μέ πλοῖα μεγέθους φρεγατῶν καί μεγαλύτερα.

Τό χειρότερο εἶναι ὅτι ὑπῆρξαν δύο προγράμματα ἀποκτήσεως τέτοιων πλοίων, τά ὁποῖα ἀφέθησαν νά τελματωθοῦν. Τό πρῶτο ἐνεκρίθη στίς ἀρχές τῆς δεκαετίας τοῦ 2000, βασισμένο σέ μιά ἀπαίτηση ἀγορᾶς κορβεττῶν πού ἐξελίχθηκε σέ μιά ὑβριδική κατάσταση πού ὀνομάσθηκε «κορβεττοφρεγάτα». Τό πρόγραμμα ἦταν θνησιγενές, ὅσο καί ἄν ἦταν ἀπαραίτητο. Τό δεύτερο γιά τό ὁποῖο ἐξεδόθη καί ἀπόφασις τοῦ ΚΥΣΕΑ ἦταν ἡ ἀγορά τεσσάρων φρεγατῶν FREMM (τοῦ προηγουμένου μοντέλου τῶν σημερινῶν FDI) τό 2008. Ἦταν ἤδη ἀργά. Τό ἑπόμενο ἔτος ἦλθε ἡ κυβέρνησις Γιώργου Παπανδρέου πού ἀνέστειλε ὅλα τά προγράμματα καί ἀκολούθησε ἡ κρίσις πού διέγραψε ὅλους τούς σχεδιασμούς.

Τώρα ἔχουμε παραγγείλει τρεῖς σύγχρονες φρεγάτες, ἐνῷ ἔχουμε πρός ἀντικατάστασιν 13. Δέν ἐπιτρέπεται νά ἐπαναλάβουμε τά ἴδια λάθη. Ἰδιαίτερα ἐφ’ ὅσον τά συμφέροντά μας διευρύνονται στήν ἀνατολική Μεσόγειο.