Προχθές ξέσπασαν φωτιές στήν Σάμο
Χθές στόν Ἕβρο. Ἐνῷ τήν ἴδια ὥρα ἔφευγε ἀπό τήν ζωή νικημένος ἀπό τήν ἐπάρατο ὁ ψευδομουφτῆς Ξάνθης Μετέ – ἐξέλιξη πού βάζει στό κάδρο, σέ μία εὐαίσθητη περίοδο στίς ἑλληνοτουρκικές σχέσεις, τά θέματα τῆς μειονότητας. Ὡστόσο, ἡ προετοιμασία πού κάνει ἡ ἑλληνική ἐξωτερική πολιτική διά πᾶν ἐνδεχόμενον ἑστιάζει στίς ἐπιλογές ἀντίδρασης τῆς Ἑλληνικῆς Δημοκρατίας, σέ περίπτωση πού ἡ Τουρκία στείλει γιά ἔρευνα στήν ἑλληνική ἤ τήν κυπριακή ὑφαλοκρηπῖδα ἕνα ἀπό τά δικά της γεωτρύπανα. Δέν ἀμφισβητῶ τήν ἐπάρκεια τῆς προετοιμασίας μας ἀλλά ἔχω τήν ἐντύπωση ὅτι σκεπτόμαστε –ἀγγλιστί– in the box – μέσα στό κουτί. Ὁ νοῦς μας αὐτή τήν στιγμή εἶναι περισσότερο ἐπικεντρωμένος στήν θάλασσα. Ὄχι στό ἔδαφος. Ὄχι στήν ἐνδοχώρα.
Γιά λόγους θεωρητικούς ἀλλά καί πρακτικούς, ἄς μοῦ ἐπιτραπεῖ, μέ ἀφορμή τίς φωτιές στήν Σάμο καί στόν Ἕβρο, μά κυρίως μέ ἀφορμή τήν ἐκδημία τοῦ Μετέ, ἡ ὁποία θά ἔχει ὡς ἀποτέλεσμα νά ἐπιστρέψει μέ ἔνταση, στό πεδίο αὐτή τήν φορά, τό αἴτημα γιά ἐκλογή ψευδομουφτῆ ἀπό τά μέλη τῆς μειονότητας (ὅπως ἡ Ἄγκυρα ἐπιδιώκει), νά σκεφτῶ ὀλίγον out of box –- ἑλληνιστί ἔξω ἀπό τό κουτί. Καί νά θέσω ἕναν προβληματισμό: Τί θά γίνει ἄν ἡ Ἄγκυρα κινητοποιήσει ἀκραίους κύκλους στήν Θράκη, γιά νά παρασύρουν τόν κόσμο τῆς μειονότητας σέ ἕνα παιγνίδι ἔντασης, μέ πρόφαση τό «δικαίωμα» τοῦ νά ἐκλέξει μέ καθολική ψηφοφορία νέο «ψευδομουφτῆ»; Τί θά γίνει ἄν ἡ Ἄγκυρα ἀποπειραθεῖ προβοκάτσια ἀντίστοιχη τοῦ 1955, μέ ἕναν νέο Ὀκτάϊ Ἐγκίν σέ ἕνα τέμενος ἤ σέ μία ἐκκλησία, γιά νά βγάλει κόσμο στόν δρόμο καί νά προκαλέσει ἀναταραχή στήν ἑλληνική ἐνδοχώρα κοντά στά βόρεια σύνορά μας; Ὁ κίνδυνος εἶναι ὑπαρκτός, δέν εἶναι θεωρητικός. Μῆνες τώρα τό Τουρκικό Προξενεῖο Κομοτηνῆς ἐπιχειρεῖ μέ τρόπο νά ἀνάψει τήν σπίθα τῆς ἀναταραχῆς στήν περιοχή καί βρίσκεται σέ ἀντιπαράθεση μέ τό κεμαλικό κομμάτι τῆς μειονότητας. Ζητήθηκε ἀπό μουσουλμάνους βουλευτές τῆς Θράκης νά προβοῦν σέ ἐμπρηστικές δηλώσεις ἀπό τό βῆμα τῆς Ἑλληνικῆς Βουλῆς, γιά νά τροφοδοτηθεῖ ἡ ἐθνικιστική ἔνταση καί, ὅταν ἐκεῖνοι τό ἀρνήθηκαν, διαγράφηκαν μαζί μέ αἱρετούς τῆς αὐτοδιοίκησης, οἱ ὁποῖοι ἐπίσης ἀρνήθηκαν, ἀπό συντονιστικά ὄργανα τῆς μειονότητας.
Χριστιανός δημοσιογράφος, ὁ ὁποῖος ἀποκάλυψε τήν δράση τοῦ προξενείου μέσα στά τζαμιά μέ ἀδιάσειστα ντοκουμέντα, δέχθηκε προχθές ἐκφοβιστική ἐπίθεση ἀπό τήν πρόεδρο τοῦ μειονοτικοῦ κόμματος, ἀπό τόν βουλευτή τοῦ ΣΥΡΙΖΑ καί τόν βουλευτή τοῦ ΚΙΝΑΛ Ξάνθης, καθώς καί ἀπό ἄλλες τοπικές μειονοτικές προσωπικότητες. Δήμαρχος τουρκικῆς πόλης κολύμπησε προσφάτως πρός τό Καστελλόριζο, ἀνεμίζοντας τήν σημαία τοῦ βραχύβιου ἀνεξάρτητου κράτους τῆς Δυτικῆς Θράκης, ὑπαινισσόμενος σαφῶς αἴτημα αὐτονομίας. Μειονοτικές ὀργανώσεις, μέ ἀφορμή ἀπορριπτική ἀπόφαση τοῦ Ἀρείου Πάγου γιά τούς λεγόμενους «τουρκικούς συλλόγους», ἔκαναν πρόβα συγκέντρωσης χιλιάδων μουσουλμάνων στό κέντρο τῆς Ξάνθης στά τέλη τοῦ 2021. Μαζί μέ «Γκρίζους Λύκους».
Καί τό ἀποκορύφωμα τώρα, ὁ θάνατος τοῦ ψευδομουφτῆ Ξάνθης Μετέ, ὁ ὁποῖος στό ἀπόγειο τῆς ἰσχύος του προκαλοῦσε ἀνοικτά τήν τοπική κοινωνία μέ ἀμφιλεγόμενες ἀναρτήσεις του στό Facebook. Ἦταν ὁ ἐκλεκτός τῶν ἐκλεκτῶν. Γιά αὐτό καί ὅταν ἐπισκέφθηκε ὁ Τσαβούσογλου τήν Θράκη, τόν ἔβαλε νά καθίσει δίπλα του στό ἰφτάρ, πού ἔγινε στό μειονοτικό χωριό Θάμνα. Φωνάζει ἀπό μακριά ὅτι ἡ ἀτμόσφαιρα μυρίζει μπαρούτι. Φωνάζει ὅτι τώρα, μετά τόν θάνατο τοῦ Μετέ, οἱ Τοῦρκοι θά ἐπιχειρήσουν νά προχωρήσουν σέ ἀπευθείας ἐκλογή Μουφτῆ στά τεμένη, κάτι πού ἡ Ἑλληνική Δημοκρατία θά ἤθελε νά ἀποφύγει (καί νά ἐμποδίσει) βεβαίως. Φωνάζει ὅτι τώρα εἶναι ἡ ὥρα τῆς Ἑλλάδος νά νομοθετήσει, μέ τρόπο συμβατό μέ τήν δυτική ἀντιπροσωπευτική δημοκρατία, τόν τρόπο ἐκλογῆς μουφτῆ ἀπό συγκεκριμένο σῶμα μέ συγκεκριμένα κριτήρια. Προσοχή – γιά τούς μυημένους σέ αὐτό: ἀπό συγκεκριμένο σῶμα, πού θά ὑποδείξει στήν πολιτεία νέο πρόσωπο, ὄχι ἀπό ἐκλεκτορικό σῶμα. Οἱ λέξεις ἔχουν πάντοτε τήν σημασία τους.
Φωνάζει, τέλος, ὅτι πρέπει νά κηρυχθεῖ συναγερμός γιά τήν πάσῃ θυσίᾳ ἀποφυγή προβοκάτσιας στήν Θράκη, ἰδίᾳ ἐντός τεμένους, ἡ ὁποία θά ἀποτελέσει τό προσάναμμα πού ματαίως ἀναζητοῦν ἕως τώρα κάποιοι γιά ἐκτεταμένα ἐπεισόδια καί ἀποσταθεροποίηση.
Δέν θά κτυποῦσα τόσο δυνατά τό καμπανάκι, ἄν οἱ κοινωνικές μου συναναστροφές δέν μοῦ ἀποκάλυπταν πόσο βαθιά νυχτωμένη εἶναι ἡ ἀθηναϊκή ἀκαδημαϊκή καί μιντιακή ἐλίτ, ἡ ὁποία διαλογίζεται τά μεσημέρια σέ γεύματα μέ θέμα «πῶς θά ἀναγνωρίσουμε τά δίκαια τῆς Τουρκίας». Τρόμος! Ἐάν ἡ ἑλληνική διανοητική σκέψη δέν ἦταν τόσο παραδεδομένη, ἐνδεχομένως τό σενάριο out of the box, πού κομίζω σήμερα στόν δημόσιο διάλογο, νά μήν προκαλεῖ τό ἐνδιαφέρον. Ἡ ἔνταση πού μπορεῖ νά προκαλέσει στό ἔδαφός σου τό ζήτημα τῆς διαχείρισης τῆς ἐκλογῆς μουφτῆ, ἄν τυχόν ἐπικρατήσει στήν θερινή ἀτζέντα, ἀποτελεῖ βόμβα στά θεμέλια τῆς ἀντιπροσωπευτικῆς δημοκρατίας. Οἱ θρησκευτικοί λειτουργοί θά εἶναι ἰσχυρότεροι τῶν βουλευτῶν καί ἐλεύθεροι νά παίζουν σέ ἐθνικό ἔδαφος τό παιγνίδι τρίτης δύναμης.
Ὡστόσο, ἡ ὅποια πεῖρα ἀποκόμισα ἀπό τήν παρακολούθηση τῶν δραματικῶν γεγονότων τῆς Κομοτηνῆς τό 1990 ὡς φοιτητής, ἀλλά καί ἡ διαρκής μελέτη τῆς τουρκικῆς πολιτικῆς στήν περιοχή, ἀπό τότε ἴσαμε σήμερα, μοῦ ἐπιτρέπουν νά διακρίνω τήν πύκνωση τῆς Ἱστορίας. Τό ἐπεσήμανα σέ προηγούμενο σημείωμά μου, στό ὁποῖο κατέγραψα τίς ἐντυπώσεις μου ἀπό τήν πρόσφατη ἐπίσκεψή μου στήν Θράκη . Ὑπάρχει πολύ σωρευμένη ἐνέργεια ἐκεῖ ἔξω. Μία σπίθα ἀρκεῖ. Τό σενάριο «ἀναταραχή σέ μειονοτικούς πληθυσμούς καί ἀποσταθεροποίηση» δέν εἶναι στό ὀπτικό μας πεδίο αὐτή τήν στιγμή. Καλό εἶναι νά μελετηθεῖ ὅμως. Καμία φορά οἱ ἐξελίξεις ἔρχονται ἀπό ἐκεῖ πού δέν τίς περιμένεις.
Υ.Γ. πιεστηρίου: Δηλώσεις γιά τόν θάνατο τοῦ Μετέ ἔκαναν ὁ Πρόεδρος Ἐρντογάν (συλλυπήθηκε τηλεφωνικῶς τήν χήρα τοῦ ἐκλιπόντος), ὁ ὑπουργός Ἐξωτερικῶν Τσαβούσογλου, ὁ διευθυντής Ἐπικοινωνιῶν τῆς τουρκικῆς προεδρίας Φαρετίν Ἀλτίν, ὁ Τοῦρκος ὑφυπουργός Ἐξωτερικῶν Γιαβούζ Σελίμ Κιράν, ὁ πρόεδρος τῆς Ἐθνοσυνέλευσης Μουσταφᾶ Σεντόπ, ὁ ἐκπρόσωπος τοῦ AKP Ὀμέρ Τσελίκ, ὁ πρόεδρος τῆς Ἐπιτροπῆς Ἀνθρωπίνων Δικαιωμάτων Χακάν Τσαβούσογλου, ὁ πρόεδρος τοῦ κόμματος Μεγάλης Ἕνωσης Μουσταφᾶ Ντεστισί, ὁ ἐπικεφαλῆς τῆς προεδρίας γιά τούς Τούρκους τοῦ Ἐξωτερικοῦ κ.ἄ. Καταλαβαίνετε ποιά θά εἶναι ἡ συνέχεια, μέ πρῶτο σταθμό τήν κηδεία τοῦ ψευδομουφτῆ, τήν ὁποία ἡ Ἄγκυρα θά θελήσει νά μετατρέψει σέ πολιτικό γεγονός.
