Mέ τό πού μπαίνει τό πλεούμενο στό λιμάνι τῶν Ψαρῶν…
… τό μάτι πέφτει στό κατάλευκο, ὑπέροχο ἄγαλμα, δωρεά τοῦ ναυτίλου Θανάση Μαρτίνου, πού ἀναπαριστᾶ τήν Δόξα, ἡ ὁποία μοιάζει, πράγματι, νά βαδίζει «στῶν Ψαρῶν τήν ὁλόμαυρη ράχη». Καί καθώς ὁ ἥλιος ἑτοιμάζεται νά βυθιστεῖ στά καταγάλανα νερά τοῦ Αἰγαίου, ἡ εἰκόνα γίνεται ἀκόμη πιό ὑποβλητική… Δέν μπορεῖ νά μήν συγκινηθεῖς, νά μήν σέ ἀγγίξει ἡ αὔρα τοῦ ἡρωικοῦ νησιοῦ, τῆς μικρῆς αὐτῆς πέτρινης κορυφῆς, πού ὑψώνει περήφανα τό ἀνάστημά της στά νερά τοῦ ἀρχιπελάγους καί φωνάζει «εἴμαστε ἐδῶ, φυλάσσοντας θαλάσσιες Θερμοπύλες»…
Εἶχα ἔλθει στά Ψαρά, γιά πρώτη φορά, στά μέσα τῆς δεκαετίας τοῦ ’60. Θυμᾶμαι ἕνα μικρό παραθαλάσσιο χωριουδάκι, μέ βαρκοῦλες στό μικρό λιμανάκι καί δίχτυα ἁπλωμένα δῶθε-κεῖθε. Καί μοῦ εἶχε κάνει ἐντύπωση –τότε– ἡ ἀφθονία τῶν ἀστακῶν στήν περιοχή. Μέ τό πού ἔβγαινε ὁ ψαρᾶς μέ τά –λίγα– δίχτυα του, ἐπέστρεφε μέ εἴκοσι ὀκάδες ἀστακούς! Σήμερα, ὅπως ἔμαθα ἀργότερα, ἄν κάποιος «κάνει» πέντε κιλά στήν καλάδα του –καί μέ πολύ περισσότερο δίχτυ– πρέπει νά αἰσθάνεται εὐτυχής! Εἴμαστε στό νησί, συντροφιά μέ τόν καπτα Παναγιώτη Τσάκο καί μιά ἐκλεκτή ὁμάδα, προκειμένου νά παραστοῦμε στίς ἐκδηλώσεις γιά τήν παράδοση, ἀπό τό Ἵδρυμα «Μαρίας Τσάκου» στόν Δῆμο Ψαρῶν, ἑνός ὁμοιώματος τοῦ θρυλικοῦ θωρηκτοῦ «Ἀβέρωφ».
Στήν συντροφιά ὁ κορυφαῖος ἀστροφυσικός, πρωτοπόρος ἐρευνητής, ἀκαδημαϊκός Σταμάτης Κριμιζῆς, ὁ παλιός φίλος καί λόγιος πρώην ὑπουργός Ναυτιλίας Γιῶργος Ἀνωμερίτης, ἡ καθηγήτρια ἀνθρωπιστικῶν ἐπιστημῶν στό πανεπιστήμιο Κρήτης καί ἰδιαίτερη παρουσία στά θέματα τῆς Ναυτιλίας Τζελίνα Χαρλαύτη, ὁ ναύαρχος τοῦ Πολεμικοῦ ναυτικοῦ Στέλιος Κωστάλας, ἡ φιλόλογος Λίλα Παπαδημητρίου, ἡ πολύπλευρη συγγραφέας Ἀναστασία Μπάστα, ὁ ἀγγειοχειρουργός Σταῦρος Καλιάφας, ὁ γενικός διευθυντής τοῦ Ἱδρύματος Μαρίας Τσάκου Μιχάλης Μπελέγρης καί, φυσικά, ὁ ἀεικίνητος παλαιός –ἐκ Πειραιῶς– ναύαρχος Θύμιος Μητρόπουλος, πρόεδρος τοῦ Ἱδρύματος καί πρώην γενικός γραμματέας τοῦ ΙΜΟ.
Τί ἄλλο θέλει κάποιος γιά νά περάσει ἕνα ὄμορφο τριήμερο στήν Χίο καί τά Ψαρά, ἀκόμη καί μέ μιά θάλασσα ἕξι καί ἑπτά μπωφόρ;
Ψαρά, λοιπόν, ἕνα σύγχρονο νησί, μέ 500 μονίμους κατοίκους, ἕνα νησί μέ ζωή ἔντονη τά καλοκαίρια καί μέ τόν δραστήριο δήμαρχο Κώστα Βρατσᾶνο νά φροντίζει γιά τά πάντα…
Στήν πλατεῖα, λοιπόν, τῶν Ψαρῶν, παρακολουθήσαμε ἕνα ἡμίωρο ἐξαιρετικό ντοκυμανταίρ γιά τόν Κωνσταντῖνο Κανάρη, τόν θρῦλο τοῦ ἀπελευθερωτικοῦ ἀγῶνα, τόν μπουρλοτιέρη τῶν ψυχῶν καί τόν τρόμο τῶν Τούρκων, πού ἐπιμελήθηκε ἡ Λίλα Παπαδημητρίου. Καί καθώς τό φιλμάκι ἔκλεινε μέ τήν ἐπιβλητική ἐκτέλεση τοῦ Ἐθνικοῦ Ὕμνου ἀπό τά μαγικά χέρια τοῦ Βαγγέλη Παπαθανασίου, σταθήκαμε ὅλοι σέ στάση προσοχῆς…
Κι ἦταν σάν νά περνοῦσε ἀπό πάνω μας ἡ Δόξα, μονάχη, καί ν’ ἀκουμποῦσε νά ξαποστάσει πλάι μας, στό ἡρῶο, μέ τά ὀνόματα τῶν σφαγιασθέντων κατοίκων τοῦ μαρτυρικοῦ αὐτοῦ βράχου, τῶν Ἑλλήνων, πού κατέσφαξαν οἱ Τοῦρκοι, σέ ἀντίποινα γιά τήν καταστροφή πού προκάλεσε στόν στόλο τους, διασύροντάς τον σέ ὅλη τήν Εὐρώπη, ὁ Κανάρης!
Ἦταν μία μοναδική βραδυά, γεμάτη ἔνταση καί συγκίνηση. Γεμάτη ἀπό τίς δονήσεις πού προκαλεῖ ὁ βράχος τῶν Ψαρῶν, πού στέκει ἐδῶ, περήφανος, γιά νά διαλαλεῖ τήν ἑλληνικότητα τοῦ Αἰγαίου καί ὅλων τῶν νησιῶν καί τῶν παραλίων του!
