Ἤμουν σχεδόν δώδεκα ἐτῶν. Πήγαινα στήν πρώτη Γυμνασίου, στό Πρῶτο Πρότυπο Γυμνάσιο Ἀρρένων Πειραιῶς…
… πού τότε ὀνομάσθηκε «Ἰωνίδειος Πρότυπος Σχολή». Ἦταν Φεβρουάριος τοῦ 1962… Ἄκουγα συνέχεια, τίς τελευταῖες ἡμέρες, ὅτι «ἔρχεται ὁ Γκαγκάριν, ὁ ἀστροναύτης».
Τό ἄκουγα ἀπό τή μάνα μας, «βασιλικιά» ὥς τό κόκκαλο (ἐτάφη μέ τήν φωτογραφία τοῦ Κωνσταντίνου ἀγκαλιά), πού μουρμούριζε ὅτι «θά ξετσουμίσουν πάλι οἱ κου-κου-έδες». Τό ἄκουγα ἀπό τόν θεῖο τοῦ συμμαθητῆ μου, τοῦ Ἄγγελου, ἀριστερό μέχρι μυελοῦ, πού ἔλεγε ὅτι «Θά ἔρθει ὁ ἥρωας τῆς Σοβιετικῆς Ἕνωσης καί θά ζητήσει ἀποφυλάκιση τοῦ Γλέζου». Τό ἄκουγα καί ἀπό τόν μετριοπαθῆ «κεντρῶο», στέλεχος τῆς «Ἑνώσεως Κέντρου», πατέρα μου, πού ἔλεγε «Αὐτός ὁ ἄνθρωπος ἔμεινε στήν Ἱστορία»… Καί ποιός δέν ἤξερε, τότε, τόν Γιούρι Γκαγκάριν! Τόν πρῶτο ἄνθρωπο ὁ ὁποῖος ἐκτοξεύθηκε μέ τό διαστημόπλοιο «Βοστόκ 1» στό διάστημα. Εἶχε προηγηθεῖ ἡ «Λάικα», ἡ σκυλίτσα, πού εἶχε κάνει τήν περιστροφή τῆς γῆς μέσα στόν «Σπούτνικ». Κι ὅλες αὐτές οἱ ὀνομασίες εἶχαν μπεῖ στήν ζωή μας!
«Σπούτνικ» ἀποκαλοῦσαν τόν Μανταλόζη, τόν αἴλουρο τερματοφύλακα τοῦ Ἐθνικοῦ καί τῆς Ἐθνικῆς Ἑλλάδος!
«Γκαγκάριν» φώναζαν τόν μικροσκοπικό Δομάζο, πού οἱ ἐφημερίδες τόν ἀποκαλοῦσαν «διαστημικό».
«Σπούτνικ» βάφτιζαν οἱ δημοσιογράφοι τά σούτ τοῦ Γιώργου Σιδέρη, τοῦ «κανονιέρη» τοῦ Ὀλυμπιακοῦ!
Τότε ἦταν πού ἄκουσα γιά πρώτη φορά στό σχολεῖο τήν λέξη «κοπάνα». Τήν εἶχαν ἀποφασίσει κάποια παιδιά τῶν μεγάλων τάξεων, προκειμένου νά δοῦν τόν Γκαγκάριν ἀπό κοντά. Ἐμεῖς, βεβαίως, τά «στραβάδια», οὔτε νά τό σκεφθοῦμε! Ἀκούσαμε στό ραδιόφωνο κάποιες λεπτομέρειες ἀπό τήν ἄφιξη τοῦ κοσμοναύτη (δέν ἦταν καί τόσο ἀντικειμενικά τότε τά κρατικά ραδιόφωνα) καί τήν ἑπομένη τά διαβάσαμε στίς ἐφημερίδες. Τό «Ἰλιούσιν» τῶν Τσεχοσλοβακικῶν Ἀερογραμμῶν ἔφθασε στό ἀεροδρόμιο τοῦ Ἑλληνικοῦ στή μία τό μεσημέρι καί τόν Γκαγκάριν ὑποδέχθηκαν χιλιάδες κόσμου, πού εἶχαν παραταχθεῖ κατά μῆκος τοῦ δρόμου.
Στό πλῆθος πού τόν ὑποδέχθηκε, στήν ἔξοδο τοῦ ἀεροδρομίου, βρέθηκαν πολλά μέλη τῆς ΕΔΑ καί ἄρχισαν νά φωνάζουν ρυθμικά στά ρωσσικά «Σῶσε τήν Ἑλλάδα, σῶσε μας!»…
«Ἡ ὑπ’ ἀριθμόν 94327 ἀμερικανική “Κάντιλακ” ἦταν διακοσμημένη μέ μιά γιρλάντα ἀπό κόκκινα γαρύφαλλα. Τό ἀνοικτό αὐτοκίνητο ἦταν στολισμένο σάν σέ γάμο. Τό ἴδιο κόκκινο γαρύφαλλο κρατοῦσαν ὅλα τά μέλη τῶν οἰκογενειῶν τῶν διπλωματικῶν καί προξενικῶν ὑπαλλήλων τῶν χωρῶν τοῦ Παραπετάσματος» ἔγραφαν οἱ «δεξιές» ἐφημερίδες.
«Θά ξαναπετοῦσα, μόνο ἄν εἶναι νά πάω πιό μακριά ἀπό τό Διάστημα» εἶπε. Κι ὅταν τόν ρώτησαν «Ποῦ ἀπέκτησες αὐτό τό σημάδι στό φρύδι;», ἀπάντησε ἀμέσως «Στήν γῆ, στήν γῆ!».
Τήν ἑπομένη ὁ σπιθαμιαῖος κοσμοναύτης ἔγινε δεκτός ἀπό τόν πρωθυπουργό Κωνσταντῖνο Καραμανλῆ. Καί δέν μίλησαν γιά τόν τότε κρατούμενο ἀριστερό Μανώλη Γλέζο! Στή δεξίωση τῆς Μεγάλης Βρεταννίας παρευρέθησαν τρεῖς χιλιάδες ἄτομα. Ἀνάμεσά τους οἱ Εὐ. Ἀβέρωφ, Τ. Μακρῆς, Γ. Παπανδρέου, Σοφ. Βενιζέλος, Σπ. Μαρκεζίνης καί Γιανν. Πασαλίδης.
Ὁ Γιούρι Γκαγκάριν πέθανε σάν χθές, 27 Μαρτίου 1968. Σκοτώθηκε μαζί μέ τόν ἐκπαιδευτή του, ἐνῶ πετοῦσε μέ ἕνα MiG-15 κοντά στό Κιρζάτς. Ἦταν μόλις 34 ἐτῶν.
