Πρός ἐπικύρωση τοῦ τουρκο-λιβυκοῦ μνημονίου ἀπό τήν Βουλή τῆς Βεγγάζης

Νέα παταγώδης ἀποτυχία προδιαγράφεται γιά τήν ἑλληνική ἐξωτερική πολιτική, καθώς ἡ ἀνατολική Λιβύη, ἐλεγχομένη ἀπό τόν στρατηγό Καλίφα Χάφταρ, φέρεται ἕτοιμη νά ἐπικυρώσει τό τουρκο-λιβυκό μνημόνιο.

Στήν ἀνατολική Λιβύη καί συγκεκριμένα στήν Βεγγάζη ἑδρεύει ἡ Βουλή τῆς χώρας (ὅ,τι καί ἄν σημαίνει αὐτό, καθώς ἐκλογές δέν ἔχουν διεξαχθεῖ γιά περισσότερα ἀπό δέκα χρόνια), στήν ὁποία ἡ ἑλληνική Κυβέρνησις εἶχε ἐναποθέσει τίς ἐλπίδες της γιά τήν καταψήφιση τοῦ μνημονίου.

• Tοῦ Εὐθ. Π. Πέτρου

Πρός τοῦτο, σχεδόν ἀμέσως μετά τήν ἐκλογή τῆς Κυβερνήσεως Μητσοτάκη, τό 2019, προσεκλήθη στήν Ἀθήνα ἐν χορδαῖς καί ὀργάνοις ὁ Καλίχα Χάφταρ καί ἐκαλλιεργήθη ἡ ἐντύπωσις ὅτι ἐπέκειτο ἡ ἀκύρωσις τοῦ τουρκο-λιβυκοῦ μνημονίου νμέ ψῆφο τῆς Βουλῆς. Ὁ σχεδιασμός αὐτός ἦταν ἐξ ἀρχῆς ἀνυπόστατος, καθώς ἡ Βουλή, ἐγκατεστημένη στήν Βεγγάζη, ἦταν σέ πόλεμο μέ τήν κυβέρνηση πού ἑδρεύει στήν Τρίπολη καί ἡ ὁποία σέ καμμία περίπτωση δέν ἐπρόκειτο νά ὑπολογίσει στά σοβαρά τήν ἀπορριπτική ψῆφο γιά τό μνημόνιο. Ἐπρόκειτο δηλαδή γιά σχεδιασμό πού ἐδείκνυε ἄγνοια γιά τίς ἐξελίξεις σέ μιά χώρα μέ τήν ὁποία κάποτε εἴχαμε προνομιακές σχέσεις. Ὅμως, ἀπό τήν ἡμέρα πού κατέρρευσε τό καθεστώς Καντάφι, οὐσιαστικῶς λησμονήσαμε τήν ὕπαρξή της, γιά νά ξυπνήσουμε ἀνωμάλως τήν ἡμέρα τῆς ὑπογραφῆς τοῦ τουρκο-λιβυκοῦ μνημονίου.

Τότε «ἀνακαλύψαμε» τόν στρατηγό Χάφταρ καί πιστεύσαμε ὅτι στηρίζοντάς τον θά μπορούσαμε νά ἀνακτήσουμε μέρος τοῦ χαμένου ἐδάφους καί νά ἐπηρεάσουμε τίς ἐξελίξεις στήν Λιβύη. Δέν ἐλάβαμε ὑπ’ ὄψιν ὅτι ἡ στάσις αὐτή μᾶς ἀπεμάκρυνε ἀπό τήν πολιτική τῆς ΕΕ, ἡ ὁποία, μέ προεξάρχουσα τήν (ἔχουσα συμφέροντα καί ἐπιρροές στήν Λιβύη) Ἰταλία, ἐπέτυχε νά εἶναι ἀναγνωρισμένη ἀπό τόν ΟΗΕ ἡ κυβέρνησις τῆς Τριπόλεως, μέ τόν Χάφταρ νά θεωρεῖται, οὔτε λίγο οὔτε πολύ, ἐξωμότης. Νά θυμίσουμε ὅτι στίς διασκέψεις πού ἔγιναν στό Βερολῖνο γιά τό μέλλον τῆς Λιβύης οὔτε κἄν προσεκλήθημεν, οἱ δέ διαμαρτυρίες πού διατυπώσαμε ἠγνοήθησαν ἐπιδεικτικῶς ἀπό τούς ἑταίρους μας.

Στήν συνέχεια, ἡ πολιτική μας ἑστιάσθηκε στήν προσδοκία διεξαγωγῆς ἐκλογῶν στήν Λιβύη, ἀπό τίς ὁποῖες περιμέναμε νά προκύψει κάποια ἀλλαγή τῆς καταστάσεως, ἄν καί ὅλες οἱ ἐκτιμήσεις τῶν διεθνῶν ὀργανισμῶν εδείκνυαν ὅτι δέν ὑπῆρχε τέτοια περίπτωσις. Μέ τήν στάση αὐτή ὅμως καταφέραμε νά ἀποστασιοποιηθοῦμε καί ἀπό τόν Χάφταρ, ὁ ὁποῖος, ἐν τῷ μεταξύ, ἀπέτυχε νά καταλάβει τήν Τρίπολη, οἱ δυνάμεις τῆς ὁποίας ἀμύνθηκαν ἐπιτυχῶς χάρη στήν συνεχῆ καί ἀπροσχημάτιστη βοήθεια τῆς Ἀγκύρας. Ἡ εὐρωπαϊκή ναυτική ἐπιχείρησις στήν κεντρική Μεσόγειο πρός ἔλεγχο τοῦ ἐμπάργκο πού ἐπέβαλε ὁ ΟΗΕ στούς ἐμπλεκομένους στόν ἐμφύλιο πόλεμο ἀπεδείχθη τόσο ἀναποτελεσματική ὅσο εἶναι ἡ ΕΕ ἐν γένει στίς πολιτικές της. Ὅπως καί νά ἔχει, ἐκλογές δέν ἔγιναν ποτέ καί ἡ κατάστασις παρέμεινε ἀπαράλλακτη, μέ τά ἐνεργούμενα τῆς Ἀγκύρας νά ἐλέγχουν τήν Τρίπολη. Γιά τήν Ἱστορία, ἀναφέρουμε ὅτι οἱ ἐκλογές προγραμματίζονταν γιά τόν Δεκέμβριο τοῦ 2021, ἀφοῦ εἶχαν ἀναβληθεῖ δύο φορές ἀπό τό 2018. Ἐμεῖς ὅμως περιμέναμε νά διεξαχθοῦν καί νά διαφοροποιηθεῖ ἡ κατάστασις στήν χώρα.

Ἡ Τουρκία ὅμως ἐργαζόταν. Ὅπως εἶχε προετοιμάσει τό περίφημο μνημόνιο, ἡ ὑπογραφή τοῦ ὁποίου μᾶς ἔπιασε ἐξ ἀπήνης, ἔτσι καί, κατά τήν διαρρεύσασα περίοδο πού ἐμεῖς εἴχαμε καί πάλι ἀδρανήσει, ἡ κυβέρνησις Ερντογάν προσήγγιζε τόν στρατηγό Χάφταρ. Ὡς ἀποτέλεσμα τῆς προσεγγίσεως αὐτῆς, προχθές ἀνακοινώθηκε ἀπό τήν Βουλή ἡ συγκρότησις τεχνικῆς ἐπιτροπῆς γιά νά μελετήσει τό τουρκο-λιβυκό μνημόνιο, ξεκινῶντας ἔτσι μιά διαδικασία ἀποδοχῆς καί ἐπικυρώσεώς του.

Ἄς μήν τρέφουμε ψευδαισθήσεις ὅτι μπορεῖ τό μνημόνιο νά καταψηφισθεῖ. Τούς τελευταίους μῆνες ὑπάρχει προσέγγισις τῆς Ἀγκύρας πρός τήν Ἀνατολική Λιβύη, μέ ἐπισκέψεις τοῦ προέδρου τῆς λιβυκῆς Βουλῆς Ἀκίλα Σάλεχ καί τοῦ στρατηγοῦ Χάφταρ στήν Ἄγκυρα, ἀλλά καί μέ τό ἄνοιγμα τουρκικοῦ προξενείου στήν Βεγγάζη. Τόν Καλίφα Χάφταρ εἶχε δεχθεῖ ὁ Τοῦρκος ὑπουργός Ἀμύνης Γιασάρ Γκιουλέρ καί εἶχαν συνομιλίες γιά τήν στρατιωτική συνεργασία μεταξύ τους, ἀλλά καί τήν προώθηση τῆς διαδικασίας ἐπιλύσεως τῆς πολιτικῆς κρίσεως στήν Λιβύη. Τί σημαίνει αὐτό; Τουρκική μεσολάβηση μεταξύ Βεγγάζης καί Τριπόλεως. Ἄλλως τε ἡ τουρκική κυβέρνησις καί ὁ ἴδιος ὁ Ἐρντογάν, ὅπως καί ὁ ὑπουργός Ἐνεργείας Ἀλπαρσλάν Μπαϊρακτάρ, ἔχουν ἐπανειλημμένα δηλώσει τίς τελευταῖες ἑβδομάδες ὅτι στούς ἑπόμενους στόχους τοῦ ἐνεργειακοῦ σχεδιασμοῦ τῆς Τουρκίας περιλαμβάνονται καί οἱ γεωτρήσεις στήν Λιβύη. Ἐν τῷ μέσῳ αὐτοῦ τοῦ τεταμένου κλίματος, πληροφορίες στήν Ἀθήνα ἀναφέρουν ὅτι ἑτοιμάζεται νά μεταβεῖ στήν Λιβύη ὁ ὑπουργός Ἐξωτερικῶν κ. Γιῶργος Γεραπετρίτης. Πάλι κατόπιν ἑορτῆς. Τά πράγματα φαίνονται προδιαγεγραμμένα, καθώς ἡ Ἀθήνα τά τελευταῖα χρόνια δέν ἔχει δείξει τήν ἀναγκαία προσοχή στήν Λιβύη. Ἔχουν ἀτονήσει πλήρως οἱ σχέσεις μέ τήν Ἀνατολική Λιβύη, ἐνῶ καί οἱ σχέσεις μέ τήν κυβέρνηση τῆς Τριπόλεως περιορίζονται σέ τυπικότητες.