Μιά προσωρινή ἐκεχειρία

Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ τοῦ Ἰσραήλ διέπεται ἀπό δύο βασικές ἀρχές. Πρῶτον, δέν ἐγκαταλείπει ποτέ τούς ἀνθρώπους του καί δεύτερον δέν διαπραγματεύεται μέ τρομοκράτες.

Ἡ κατάστασις τῶν τελευταίων ἡμερῶν ἔφερε τήν Κυβέρνηση Νετανυάχου σέ σοβαρό δίλημμα. Ἀποφυγή διαπραγματεύσεων μέ τήν Χαμάς, τήν ὁποία θεωρεῖ τρομοκρατική ὀργάνωση (μόνον ἡ Τουρκία δέν θεωρεῖ τρομοκρατική αὐτήν τήν ὀργάνωση), θά σήμαινε ἐγκατάλειψη τῶν ὁμήρων πού κρατοῦνται στήν Γάζα. Γιά αὐτό καί ἡ ἀπόφασις ἀποδοχῆς τῶν προτάσεων ἐκεχειρίας ἦταν ὀδυνηρή. Πέρα ἀπό τά ζητήματα ἀρχῶν, στά πολεμικά συμβούλια τοῦ Ἰσραήλ ἐτέθησαν σοβαροί προβληματισμοί.

• Tοῦ Εὐθ. Π. Πέτρου

Τό ζήτημα πού ἔθεσαν ὁρισμένοι, ὡς πρός τό ἐάν οἱ ὅμηροι εἶναι ἀκόμη ἐν ζωῇ, θεωρήθηκε ὑπερβολικό. Κοινή ἀντίληψις ἦταν ὅτι ἡ Χαμάς δέν θά «κάψει» τό μοναδικό διαπραγματευτικό της χαρτί πού εἶναι ἡ ζωή τῶν ὁμήρων. Ἄλλως τε σκοπεύει νά διατηρήσει αὐτό τό πλεονέκτημα, δεδομένου ὅτι ἀπό τήν ἀρχή κατέστησε σαφές ὅτι δέν πρόκειται νά ἀπελευθερώσει παρά μόνον 50 ὁμήρους.

Καί αὐτούς μέ ρυθμό 12 τήν ἡμέρα. «Ἀγοράζει» δηλαδή χρόνο τόν ὁποῖο ἀνταλλάσσει μέ τίς ζωές τῶν ὁμήρων. Δώδεκα ζωές γιά κάθε ἡμέρα. Καί κάθε ἡμέρα θά εἶναι πολύτιμη γιά τήν ἀνασυγκρότηση τῶν δυνάμεων τῆς Χαμάς, ὥστε νά συνεχίσουν τόν ἀγῶνα κατά τοῦ ἰσραηλινοῦ στρατοῦ. Ἄς μήν ἔχει λοιπόν κανείς τήν ψευδαίσθηση, ὅτι αὐτή ἡ ἐκεχειρία θά μποροῦσε νά εἶναι τό πρῶτο βῆμα γιά μιά κατάπαυση τοῦ πυρός. Τέτοιες ὀνειρώξεις μπορεῖ νά ὑπάρχουν στήν τεταραγμένη φαντασία ἀξιωματούχων τοῦ ΟΗΕ. Πουθενά ἀλλοῦ. Οὐδείς ἐκ τῶν ἐμπολέμων τό βλέπει ἔτσι.

Ἀπ’ ἐναντίας καί οἱ δύο σχεδιάζουν τό ἑπόμενο βῆμα τοῦ πολέμου, χωρίς νά συγκαλύπτουν τίς προθέσεις τους.

Ἡ Χαμάς ἐλπίζει ὅτι ἡ παράτασις τοῦ πολέμου θά κινητοποιήσει τήν κοινή γνώμη τῶν ἀραβικῶν Κρατῶν, ὥστε νά τά πιέσουν νά παρέμβουν ὑπέρ αὐτῆς. Ἤδη βεβαίως ἡ ἐφαρμογή τῶν λεγομένων Ἀβραμικῶν συμφωνιῶν, γιά τήν ἀποκατάσταση σχέσεων τῆς Σαουδικῆς Ἀραβίας καί τῶν Ἐμιράτων μέ τό Ἰσραήλ, ἔχει ἀνασταλεῖ. Αὐτό πρέπει νά θεωρηθεῖ τακτική νίκη τῆς Χαμάς, εἶναι ὅμως σημαντικό νά ἐπισημάνουμε τό γεγονός ὅτι δέν παράγει μόνιμο ἀποτέλεσμα. Τελικῶς ὅλα ἀποδεικνύονται προσωρινά σέ αὐτήν τήν κρίση.

Θά διακινδυνεύσουμε τήν ἐκτίμηση, ὅτι ὅσο καί ἄν διαρκέσουν οἱ ἐχθροπραξίες, σημαντική ἐμπλοκή τρίτων χωρῶν δέν θά ὑπάρξει. Καί τό Ἰράν ἀκόμη ἀποφεύγει τήν ἄμεση ἀνάμειξη στόν πόλεμο, λειτουργῶντας μόνον διά τῆς Χεζμπολλάχ καί τῶν Χούθι τῆς Ὑεμένης. Εὐκόλως μπορεῖ νά ἰσχυρισθεῖ ὅτι ἔχει ἄγνοια τῶν ἐπιθέσεων τίς ὁποῖες αὐτοί ἐξαπολύουν. Ἀλλά καί σέ ἐπίπεδο ρητορικῆς, ἐν τέλει ὁ Ἐρντογάν εἶναι αὐτός, ὁ ὁποῖος τηρεῖ ὑψηλούς τόνους. Πολύ ὑψηλότερους ἀπό αὐτούς τῶν Ἀράβων τούς ὁποίους θεωροῦν «ἀδελφούς» οἱ Παλαιστίνιοι. Ὁ δέ Βασιλεύς τῆς Ἰορδανίας Ἀμπντάλλα, στό περιθώριο τῶν «ἠπίων» ἐκκλήσεων γιά εἰρήνη, καθιστᾶ σαφῆ τήν σταθερή του θέση, ὅτι δέν προτίθεται νά δεχθεῖ πρόσφυγες ἀπό τήν Γάζα στό ἔδαφος τῆς χώρας του. Μπορεῖ νά μήν τά ἔζησε ὁ ἴδιος, ἀλλά ἀσφαλῶς γνωρίζει ἀπό τόν ἀείμνηστο πατέρα του Χουσεΐν τά προβλήματα πού τοῦ δημιουργοῦσαν οἱ συνεχεῖς ἐξεγέρσεις τῶν Παλαιστινίων, ἀμέσως μέ τήν ἵδρυση τῶν κρατῶν (Ἰσραήλ καί Ὑπεριορδανίας) στά τέλη τῆς δεκαετίας τοῦ ’40.

Τό Ἰσραήλ, ἀπό τήν δική του πλευρά, δέν ἔχει ἀφήσει περιθώρια παρερμηνειῶν. Ἐνῷ ἡ ἐκεχειρία ἐτίθετο σέ ἐφαρμογή, ὁ ἐκπρόσωπος τοῦ ἰσραηλινοῦ Στρατοῦ ὑποναύαρχος Ντάνιελ Χαγκάρι ἐδήλωνε: «Ὁ ἔλεγχος τοῦ Ἰσραήλ στήν βόρεια Γάζα εἶναι τό πρῶτο βῆμα ἑνός μακροῦ πολέμου. Προετοιμαζόμαστε γιά τά ἑπόμενα στάδια, τίς ἑπόμενες ἡμέρες θά ἐπικεντρωθοῦμε στόν σχεδιασμό καί τήν ὑλοποίηση τῶν ἑπόμενων σταδίων τοῦ πολέμου. Τά ὁποῖα ἑπόμενα στάδια δέν ἀποβλέπουν παρά στήν ὁλοκληρωτική ἐκμηδένιση τῆς μαχητικῆς ἱκανότητος τῆς Χαμάς, μέ ὁποιοδήποτε κόστος καί ὁποιεσδήποτε “παράλληλες” ἐπιπτώσεις».

Εἶναι προφανές ὅτι καί γιά τόν Στρατό τοῦ Ἰσραήλ οἱ ὀλίγες ἡμέρες τῆς ἐκεχειρίας θά εἶναι μία εὐκαιρία συλλογῆς πληροφοριῶν καί ἀνασχεδιασμοῦ τῶν ἑπομένων ἐπιχειρήσεών του. Θά παρακολουθοῦν πολύ στενά τήν περιοχή, ὥστε νά προσδιορίσουν τά σημεῖα ἀπό τά ὁποῖα κινοῦνται οἱ ἀπελευθερούμενοι ὅμηροι, ὥστε νά ἐξαγάγουν συμπεράσματα ὡς πρός τό πῶς καί ποῦ ἐκρατοῦντο, προκειμένου ἐν συνεχείᾳ νά σχεδιάσουν, ἐάν θεωρήσουν πώς εἶναι δυνατόν «χειρουργικοῦ» τύπου ἐπιχειρήσεις γιά τήν ἀπελευθέρωση ὅσο τό δυνατόν περισσοτέρων.

Ἐν ὀλίγοις, ἡ ἐκεχειρία πού συνεφωνήθη εἶναι «εἰδικοῦ σκοποῦ» καί δέν ἀποτελεῖ προάγγελο μιᾶς ὁριστικῆς καταπαύσεως τοῦ πυρός. Αὐτή θά ἐπέλθει μόνον μέ τήν ὁλοκληρωτική ἐπίτευξη τῶν ἀντικειμενικῶν σκοπῶν τοῦ ἑνός τοὐλάχιστον ἐκ τῶν ἐμπολέμων. Τήν ἑπομένη ὅμως θά ἀρχίσει ἡ ἐπίπονος προσπάθεια γιά τήν εἰρηνική διευθέτηση τῆς καταστάσεως. Δέν θέλουμε νά γίνουμε μάντεις κακῶν, ἀλλά ἡ κοινή λογική καί ἡ προϊστορία τῶν κρίσεων τῆς Μέσης Ἀνατολῆς ὑποδεικνύουν ὅτι ἡ διαδικασία ἐξευρέσεως εἰρηνικῆς ἐπιλύσεως εἶναι τόσο πεπλεγμένη, πού μπορεῖ νά ὁδηγήσει καί σέ νέο πόλεμο.