ΑΥΤΗ τήν ἑβδομάδα ἐπισκέπτεται τήν Θράκη κλιμάκιο τῆς ἀμερικανικῆς πρεσβείας τῶν Ἀθηνῶν…
… γιά τήν ἐτήσια ἐπιθεώρηση ἀνθρωπίνων δικαιωμάτων τοῦ State Department. Ποτέ δέν κατάλαβα βεβαίως πόθεν προκύπτει τό δικαίωμα τῆς ὑπερδυνάμεως νά αὐτοδιορίζεται ἐπιθεωρητής τοῦ σεβασμοῦ τῶν ἀνθρωπίνων δικαιωμάτων τοῦ πλανήτου καί νά ἀθωώνει ἤ νά καταδικάζει χῶρες γιά παραβίασή τους ἀναλόγως καί τῶν στρατηγικῶν συμφερόντων της, ἀλλά ἐν πάση περιπτώσει. Προτιμώτερο νά σέ ἐπιθεωρεῖ κράτος παρά μή κυβερνητική ὀργάνωση τύπου Helsinki Watch. Ὅλοι ξέρουμε τί κρύβεται συνήθως πίσω ἀπό τέτοια σχήματα, ὄχι ἀνιδιοτελεῖς προσεγγίσεις πάντοτε. Τό κλιμάκιο τῶν ΗΠΑ θά συναντήσει τούς αἱρετούς, Περιφερειάρχη, ἀντιπεριφερειάρχες καί Δημάρχους, τούς μητροπολῖτες καί τούς νόμιμους μουφτῆδες, γυναῖκες ἐκπροσώπους τῶν Πομάκων καί τῶν Ρομά καί τέλος τήν Πρόεδρο τοῦ τουρκόφωνου μειονοτικοῦ κόμματος Ἀσάφογλου. Ἀνεπισήμως, σέ καφέ, ὄχι στά γραφεῖα του μέ βάση τήν ἐνημέρωση πού ἔχουμε.
Ἡ κατάσταση στήν Θράκη ἔχει πλέον ἀλλάξει βεβαίως. Εἶναι μιά περιοχή στρατηγική γιά τά ἀμερικανικά συμφέροντα τόσο γιά τήν ἀντιρωσσική ὀμπρέλλα τοῦ ΝΑΤΟ ὅσο καί γιά τήν διείσδυση τοῦ ἀμερικανικοῦ σχιστολιθικοῦ ἀερίου στά Βαλκάνια. Οἱ ΗΠΑ θέλουν πλέον εἰρήνη καί σταθερότητα στήν περιοχή. Καθόλου δέν ἐνθουσιάζονται ἀπό τήν παρακρατική δράση ξένων μυστικῶν ὑπηρεσιῶν χωρῶν τῆς εὐρύτερης περιοχῆς. Ὡστόσο ἡ Ἑλλάς ποτέ δέν ζήτησε τήν ἐπιείκεια κανενός κατά τήν ἀξιολόγηση τῆς μειονοτικῆς της πολιτικῆς ἀλλά καί τῆς ἐφαρμογῆς τῆς Συνθήκης τῆς Λωζάννης γενικώτερα. Ἐμπλουτίζει καί ἀνανεώνει διαρκῶς τήν πολιτική της στήν Θράκη χωρίς πίεση τρίτων καί μιά φορά κάθε δεκαπέντε χρόνια (τό ἔπραξε τό 1990 καί τό 2004) κάνει καί μεγάλες κινήσεις πού ἀποσυμπιέζουν τήν ὅποια κατάσταση ἔχει διαμορφωθεῖ καί ἐκτονώνουν τήν ἔνταση. Τό ἔπραξε τό 1990 ὁ Κωνσταντῖνος Μητσοτάκης μέ τόν νόμο γιά τούς Μουφτῆδες καί μέ τήν ἐκ μέρους του ἀναγνώριση ὅτι ἡ μειονότητα ἀποτελεῖται ἀπό τρεῖς ἐθνοτικές ὁμάδες (τουρκογενεῖς, ἀθίγγανους, πομάκους). Τό ἔπραξε ὁ Κώστας Καραμανλῆς τό 2004 μέ γενναῖες μεταρρυθμίσεις στήν μειονοτική ἐκπαίδευση καί σέ ζητήματα ἄσκησης θρησκευτικῶν ἐλευθεριῶν.
Θά τό πράξει καί πάλι τώρα ὁ Κυριάκος Μητσοτάκης μέ τήν ἀποφασιστική συμβολή τῆς Ντόρας Μπακογιάννη. Ἡ τέως Ὑπουργός Ἐξωτερικῶν, ἔμπειρη οὖσα, ἐπισκέφθηκε τήν περιοχή τῆς Θράκης προσφάτως ὡς ἐπί κεφαλῆς τῆς Διακομματικῆς Ἐπιτροπῆς τῆς Βουλῆς, περιόδευσε καί στούς τρεῖς νομούς, μίλησε μέ τούς κατάλληλους ἀνθρώπους, σφυγμομέτρησε τό κλῖμα καί ἐπέστρεψε στήν Ἀθήνα μέ καθαρή πρόταση. Τήν ὁποία θά ἀναπτύξει καί στόν Πρωθυπουργό –ἄν δέν τό ἔχει ἤδη κάνει– καί στά μέλη τῆς διακομματικῆς πού, χωρισμένα σέ δύο τμήματα, τό ἀναπτυξιακό καί τό θεσμικό, ἤδη ἀκροῶνται φορεῖς καί ἐπεξεργάζονται λύσεις.
Στό ἀναπτυξιακό σκέλος τό πρᾶγμα φωνάζει: χρειάζονται ἐνέσεις τόνωσης καί αὔξησης τοῦ τοπικοῦ πληθυσμοῦ ὁ ὁποῖος μειώνεται γι’ αὐτό καί ἐξετάζεται θετικά ἡ πρόταση τοῦ Δημοκριτείου Πανεπιστημίου γιά ἵδρυση νέων τμημάτων. Στόν ἀγροτικό τομέα ἀπαιτεῖται νέος ἀναδασμός καί ὁ τέως Ὑπουργός Ἀλέξανδρος Κοντός ἔχει ἀναλάβει μέ ἀπόφαση Μπακογιάννη νά ἐκπονήσει ἕνα νέο συνεκτικό ρεαλιστικό πρόγραμμα ἐνίσχυσης τῶν ἀγροτῶν.
Εἰδικές ὁμάδες ὅπως οἱ Πόντιοι χρειάζονται ἐπίσης ἐνίσχυση γι’ αὐτό καί ἐξετάζονται μέτρα γιά τήν ἀνακούφισή τους ἀπό τίς δανειακές ὑποχρεώσεις. Στά θεσμικά ζητήματα θά γίνει ὅμως τό μεγάλο παιχνίδι. Γιατί μέ τίς λύσεις πού προωθοῦνται σέ θέματα θρησκευτικῶν καί ἐκπαιδευτικῶν ἐλευθεριῶν ἡ Ἀθήνα θά ἐκθέσει τήν Ἄγκυρα. Στό μεῖζον ζήτημα τῶν Μουφτειῶν ἡ Ἀθήνα ἔχει διαμορφώσει ξεκάθαρη θέση πλέον. Ἡ Σαρία δέν πρόκειται νά καταργηθεῖ παρά τό γεγονός ὅτι θεωρεῖται σέ κάποια κεφάλαια ἀναχρονιστική γιά τίς γυναῖκες πού παντρεύονται μέ τό ζόρι στά δεκατέσσερά τους. Ἄν καταργηθεῖ ἡ Σαρία καί χάσει ὁ Μουφτῆς τίς δικαστικές του ἁρμοδιότητες, τότε ἐγείρεται ζήτημα αὐτοδιοίκητου μέ βάση τόν νόμο περί Θρησκευτικῶν Κοινοτήτων τοῦ 2013, ἄρα καί τῆς ἐκλογῆς Μουφτῆ. Ἀλλά ἡ Σαρία θά γίνει σεβαστή καθώς σέ αὐτήν ἐπιμένουν νά προσφεύγουν οἱ μουσουλμάνοι μετά τήν ψήφιση τοῦ νόμου τοῦ ΣΥΡΙΖΑ πού τήν καθιστᾶ προαιρετική. Περίπτωση ἐκλογῆς Μουφτῆ ἀπ’ εὐθείας ἀπό τήν «βάση» κατά συνέπεια δέν ὑπάρχει. Θά ἰσοδυναμοῦσε μέ βόμβα στά θεμέλια τῆς ἀντιπροσωπευτικῆς δημοκρατίας. Οὔτε οἱ μουσουλμάνοι Βουλευτές τῆς Θράκης οἱ ὁποῖοι δέν ἐπιθυμοῦν νά βάλουν μπελᾶ στά πόδια τους ἐπιθυμοῦν ἐκλογή μουφτῆ ἀσχέτως ἄν δέν τό φωνάζουν. Ἡ ἐκλογή μουφτῆ ἀπό τόν λαό δέν προκρίνεται λοιπόν. Ἀλλαγή στό καθεστώς τῆς ἐκλογῆς μουφτῆ ὅμως ὁ ὁποῖος ὑποδεικνύεται σήμερα ἀπό γνωμοδοτική ἐπιτροπή τῆς περιφέρειας καί διορίζεται ἀπό τήν Πολιτεία, συζητεῖται ὅμως. Ἡ κυρία Μπακογιάννη ἐξετάζει εἰσηγήσεις γιά τήν ἐκλογή τοῦ Μουφτῆ ἀπό ἕνα μικτό ἐκλεκτορικό σῶμα λαϊκῶν καί μορφωμένων ἰμάμηδων, ἐπιφανῶν μελῶν τῆς μειονότητας, τό ὁποῖο θά ὑποδεικνύει μέ τήν ψῆφο του στήν Πολιτεία τρία πρόσωπα ἀπό τά ὁποῖα ἐκείνη μέ ἀξιοκρατικά κριτήρια θά ἐπιλέγει τό ἕνα καί θά τό διορίζει Μουφτῆ. Θά μποροῦσε νά πεῖ κανείς ὅτι τό σύστημα αὐτό ὁμοιάζει μέ τό ἀντίστοιχο Ὀρθόδοξο Κυπριακό (πρός ἀνάδειξιν Ἀρχιεπισκόπου) ἀλλά δέν εἶναι ἀκριβῶς τό ἴδιο. Τό νέο σύστημα ἔχει ἰσχυρές πιθανότητες νά υἱοθετηθεῖ, ἀλλά ἀκόμη τίποτε δέν εἶναι ὁριστικό.
Μείζονες θά εἶναι καί οἱ ἀλλαγές στήν μειονοτική ἐκπαίδευση τίς ὁποῖες θά ἀναλάβει νά ὑλοποιήσει τό Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης. Τά νήπια μουσουλμανόπαιδα θά διδάσκονται στά νηπιαγωγεῖα τήν γλῶσσα καταγωγῆς τους ὅπως ἐνημέρωσε ἡ Ντόρα τόν Σύλλογο Ἐπιστημόνων τῆς Μειονότητας. Τουρκικά ἄν εἶναι τουρκικῆς καταγωγῆς. Τήν γλῶσσα τῶν Ρομανί ἄν εἶναι τσιγγανόπουλα. Καί πομακικά ἄν καταστεῖ ἐφικτό διότι αὐτή ἡ γλῶσσα, αὐτή κυρίως ὁμιλεῖται, δέν εἶναι γραπτή. Πλέον αὐτῶν θά γίνουν ἐντυπωσιακές συγχωνεύσεις σχολείων στήν ὀρεινή περιοχή τῆς Ροδόπης, ὥστε νά δημιουργηθοῦν ἑξατάξια ἀντί διθέσιων καί τριτάξιων σχολείων ἐνῶ γιά τήν Ξάνθη μελετᾶται ἡ ἵδρυση δεύτερου μειονοτικοῦ γυμνασίου.
Ἡ διακομματική ἐπιτροπή δέν πρόκειται νά ἀσχοληθεῖ τέλος μέ τό αἴτημα τῆς ἀναγνώρισης ὁρισμένων συλλόγων τῆς περιοχῆς ὡς «τουρκικῶν», αὐτό εἶναι ἀποκλειστικό θέμα τῆς Δικαιοσύνης. Τό «πακέτο» μέ τά δεδομένα πού ξέρουμε αὐτή τήν στιγμή μοιάζει πλῆρες. Καί τυχόν διακομματική ὑπερψήφισή του θά κλείσει στόματα στήν Ἄγκυρα καί σέ ἄλλες εὐρωπαϊκές πρωτεύουσες. Ἡ Ἑλλάς θά ἀποδειχθεῖ ξανά πρωτοπόρος στά μειονοτικά δικαιώματα καί ἡ Θράκη πρότυπο ἀνοικτῆς δημοκρατικῆς κοινωνίας. Γι’ αὐτό –κλείνουμε ὅπως ἀρχίσαμε– προτείνουμε στό ἀμερικανικό κλιμάκιο καί κυρίως στήν νέα Πρόξενο τῶν ΗΠΑ στήν Θεσσαλονίκη πού λογικά θά τό συνοδεύσει ἐκτός ἀπό τό νά ἀκούσει τί τοῦ λένε, νά ἀφουγκραστεῖ κιόλας τήν τοπική κοινωνία ἔξω ἀπό τά κλισέ τῶν συναντήσεων. Νά κάνει μιά ἐλεύθερη βόλτα καί νά μυρίσει τόν ἀέρα. Τοῦ τό ὑπογράφουμε: ἐλευθερία θά ὀσμιστεῖ, ὄχι καταπίεση. Ἡ καταπίεση εἶναι μόνο στά μυαλά ὅσων καταπιέζονται ἀπό τήν Ἄγκυρα. Κανενός ἄλλου.
