ΑΣ ΓΥΡΙΣΟΥΜΕ πρῶτα πίσω τό ρολόι τῆς Ἱστορίας
Στό 2000, εἴκοσι ἕνα χρόνια πρίν, τόν καιρό πού ὁ μέθυσος Μπόρις Γιέλτσιν παρέδιδε τήν ἐξουσία στόν «δολοφόνο χωρίς καρδιά» Βλαντιμήρ Πούτιν. Ἡ Ρωσσία ἦταν τότε, στό «μιλένιουμ», μία ἐξευτελισμένη τέως ὑπερδύναμη. Τήν δάνειζε τό Διεθνές Νομισματικό Ταμεῖο, τήν χλεύαζαν οἱ ἀντίπαλοί της (ὁ Πρόεδρος Κλίντον ἔσπαγε πλάκα μέ τόν οἰνόφλυγα ἡγέτη της στίς Συνόδους Κορυφῆς τῆς G-20), τήν λεηλατοῦσαν οἱ πολυεθνικές (ἡ ExxonMobil ἔφθασε μία ἀνάσα ἀπό τό νά ἀγοράσει σέ τιμή ἐξευτελιστική τήν κρατική ἑταιρεία ἐνέργειας Yukos), γενικῶς ὅλα ἔδειχναν ὅτι εἶχε ἔρθει τό «Τέλος τῆς Ἱστορίας». Τό σκιάχτρο τῆς παραπαίουσας τέως ΕΣΣΔ δέν φόβιζε κανέναν πλέον. Ὁ νέος ἡγέτης τῆς Ρωσσίας Πούτιν, γνήσιο τέκνο τῆς KGB, δέν ὑπῆρξε ποτέ ἄγγελος δημοκρατίας βεβαίως. Οὔτε τότε ἦταν ἄγγελος, οὔτε σήμερα εἶναι. Ὡστόσο ἡ ἐπανειλημμένη ἐκλογή του στό ἀξίωμα τοῦ Προέδρου τῆς Ρωσσικῆς Ὁμοσπονδίας δέν ὑπῆρξε καί τόσο ἀνέφελη ὅσο ἐφάνη ἀρχικῶς. Βιογραφίες πού γράφηκαν κατ’ ἐντολήν του, μία δεκαετία μετά, ὑποστηρίζουν ὅτι οἱ Ἀμερικανοί ἀναμίχθηκαν οὐκ ὀλίγες φορές μέσῳ γνωστῶν μή κυβερνητικῶν ὀργανώσεων ἐπιρροῆς γνωστῶν ἐπιχειρηματιῶν στίς Προεδρικές ἐκλογές, προκειμένου νά ἐπηρεάσουν τό ἀποτέλεσμα ἐναντίον του. Μέ συνέπεια, νά προχωρήσει ἀργότερα σιωπηρῶς σέ μαζικές ἀπελάσεις μελῶν τους. Τά ὀνόματα καί οἱ χρηματοδότες τῶν ΜΚΟ δέν ἔχουν σημασία γιά νά τά ἀναφέρουμε, τό μυαλό ὅλων ἄλλως τε πάει σέ πρόσωπα γνωστά καί συγκεκριμένα κάθε φορά πού προκύπτει τέτοιο θέμα.
Μέ τά χρόνια καί τήν στερέωσή του στήν ἡγεσία τά πράγματα ἄλλαξαν. Ἤθελε πλέον νά πληρώσει καί αὐτός μέ τήν σειρά του, μέ τό ἴδιο νόμισμα, αὐτούς πού ἀναμίχθηκαν στά ἐσωτερικά πράγματα τῆς Ρωσσίας. Ἕως τήν στιγμή πού μιλᾶμε δέν ἔχει ἀποδειχθεῖ νομικῶς ἄν πράγματι ὁ Ρῶσσος Πρόεδρος ἔδωσε ἐντολή σέ ὑπηρεσίες του νά ἀναμιχθοῦν στήν ἐκλογική διαδικασία ξένου κράτους, πόσῳ μᾶλλον τῶν ΗΠΑ τό 2016 καί τό 2020. Προφανῶς καί ἄν αὐτό ἔχει συμβεῖ, δύο φορές μάλιστα, εἶναι ἀπαράδεκτο. Μόνο πού τά κράτη στούς αἰῶνες μας δέν διεκδικοῦν τό βραβεῖο ἠθικῆς. Δυστυχῶς. Συγκρούονται ἀδυσώπητα γιά τά συμφέροντά τους χωρίς ἀρχές, ὅπως φάνηκε στόν πρῶτο Ψυχρό Πόλεμο. Τήν ἐποχή πού διόριζαν ἡγέτες «ἀνδρείκελα». Ὁ ἀναμάρτητος πρῶτος τόν λίθο βαλέτω.
Οἱ ἐκλογικές ἀναμετρήσεις μέ τόν τρόπο πού διεξάγονται πλέον σέ Ἀμερική καί Εὐρώπη δυστυχῶς ἀφήνουν τόσα ἀνοικτά τεχνολογικά παράθυρα ὥστε ἄν κάποιος θέλει, ναί, μπορεῖ νά ἀλλοιώσει ἀποτέλεσμα. Αὐτό τουλάχιατον λένε οἱ εἰδικοί. Μέ ἀλγορίθμους, μέ λογισμικά, καί δέν ξέρω τί ἄλλο, εἶμαι μᾶλλον ἄσχετος μέ αὐτά. Μέ ἀλγορίθμους ὁμαδοποιοῦνται οἱ τεράστιες παρέες πολιτῶν μέ ὁμοειδῆ ἐνδιαφέροντα στό facebook, ἑνοποιοῦνται, καί γίνονται στόχος μαζικῶν προπαγανδιστικῶν μηνυμάτων τῶν περίφημων fake news, τά ὁποῖα εὔκολα ἐπηρεάζουν τό φρόνημα. Αὐτός εἶναι ἕνας ἔμμεσος τρόπος ἐπηρεασμοῦ τῶν πολιτῶν. Μέ τόν ἴδιο τρόπο –μέ ἀλγορίθμους καί μηνύματα– προκλήθηκαν ἐξεγέρσεις λαῶν καί ἀνατροπές κυβερνήσεων στήν Βαλτική, στήν Μεσόγειο καί στήν Μέση Ἀνατολή. Ἄνθρωποι ἔτρεχαν στίς πλατεῖες νομίζοντας ὅτι ἔχουν ἀποφασίσει μόνοι τους νά πᾶνε ἐκεῖ. Ἀλλά στήν οὐσία κάποιο ἀόρατο χέρι τούς ἔσπρωχνε. Αὐτός εἶναι ὁ ἔμμεσος τρόπος ἐπηρεασμοῦ τοῦ φρονήματος. Ὑποστηρίζεται ὅμως ὅτι ὑπάρχει καί ἄμεσος τρόπος ἐπηρεασμοῦ τῶν ἀποτελεσμάτων ὁριακῶν ἀναμετρήσεων πού κρίνονται στόν πόντο. Μέσῳ ἀπομακρυσμένου λογισμικοῦ τό ὁποῖο –ὑποστηρίζεται ἐπαναλαμβάνω– μπορεῖ νά φυτευτεῖ στούς ὑπολογιστές τοῦ Ὑπουργείου Ἐκλογῶν ἑνός κράτους καί μέ τήν κατάλληλη μόχλευση νά ἀλλοιώσει ἀπό ἀπόσταση τό ποσοστό τῆς διαφορᾶς δύο κομμάτων κατά 1%. Ἀδυνατῶ νά καταλάβω πῶς γίνεται αὐτό καθώς τά πραγματικά ἀποτελέσματα ἐπικυρώνονται ἀπό τά τοπικά δικαστήρια καί πρέπει νά ἀντιστοιχοῦν στά «πειραγμένα», οἱ εἰδικοί λένε πάντως ὅτι μπορεῖ νά συμβεῖ. Καί ἴσως μιά μέρα στό μακρινό μέλλον ὅταν δέν θά εἴμαστε ἐμεῖς ἐδῶ, τά παιδιά μας μάθουν ὅτι σέ κάποια προηγμένη χώρα τοῦ κόσμου στήν ὁποία ἔγιναν κάποτε ἐκλογές μέ πλανητικό διακύβευμα συνέβη τό ἀπίστευτο.
Κάνω αὐτήν τήν μακρά ἐπεξηγηματική εἰσαγωγή σήμερα γιά νά συμφωνήσω: ὁ Μπάιντεν ἔχει ἀπόλυτο δίκαιο. Πράγματι ὑπάρχει πρόβλημα δημοκρατίας. Πρόβλημα ἀλλοίωσης τῆς λαϊκῆς κυριαρχίας. Πρόβλημα νόθευσης τοῦ δημοκρατικοῦ φρονήματος. Ἀλλά τό πρόβλημα δέν ἀρχίζει καί δέν τελειώνει στήν Ρωσσία τοῦ Πούτιν, ὁ ὁποῖος μετά εἴκοσι χρόνια στήν ἐξουσία κατέστησε τήν χώρα του μία ἀξιοσέβαστη περιφερειακή δύναμη μέν (Συρία, Λιβύη, Καύκασος), ἀλλά δέν δικαιοῦται νά εἶναι ὑπερήφανος γιά τό ἐπίπεδο τῶν ἀτομικῶν ἐλευθεριῶν στό ἐσωτερικό της, δέ. Μείζονες θεσμικές μεταρρυθμίσεις, αὐτές πού στερεώνουν τά κράτη πέρα ἀπό τά πρόσωπα καί τούς δίδουν στρατηγικό βάθος, δέν ἔγιναν καί δέν βλέπω καί καμμία πρόθεση ἀπό μέρους του νά γίνουν. Τό τσαρικό πρότυπο καθοδηγεῖ. Τό μέγα θέμα τῆς ἐποχῆς μας λοιπόν καί καλῶς ὁ Μπάιντεν τό ἄνοιξε μέ ἔνταση (ἀσχέτως ἄν μέ τόν τρόπο αὐτό κατέστησε τήν Ρωσσία ἐπικοινωνιακῶς ἰσοϋψῆ μέ τήν Ἀμερική, 32 μόλις χρόνια μετά τήν πτώση τοῦ ὑπαρκτοῦ σοσιαλισμοῦ), εἶναι τοῦτο: Τεχνολογία καί Δημοκρατία. Καί τό κόμμα τῶν Δημοκρατικῶν πού διαχρονικά φημίζεται γιά τήν δεινότητά του νά «ἐξάγει» τήν Δημοκρατία ἐκτός ΗΠΑ –ἀκόμη καί ἐκεῖ πού κατά τόν Ρόμπερτ Κάπλαν ζητοῦν ψωμί καί ὄχι ψῆφο– ἔχει χρέος νά θέσει τήν δημόσια συζήτηση σέ σωστές βάσεις.
Ἡ Δημοκρατία ἄρχισε νά δολοφονεῖται σέ συνθῆκες ἐλευθερίας πρῶτα μέσα στήν Δύση καί ἔπειτα τήν ἀκολούθησε ἡ Ἀνατολή –Ρωσσία, Κίνα, Ἀσιατικές χῶρες. Ἡ ἔρευνα πρέπει λοιπόν νά ἀρχίσει ἀπό τό πῶς διεξάγονται οἱ ἐκλογές μέσα στίς Ἡνωμένες Πολιτεῖες (τά καμπανάκια κτύπησαν πρώτη φορά μέ τό θρίλλερ τῆς Φλόριδα τό 2000) καί νά διερευνήσει μέχρι κεραίας τόσο τίς καταγγελίες Μπάιντεν ὅσο καί τίς καταγγελίες Τράμπ. Ὁ ὁποῖος μπορεῖ νά ἔχασε καθαρά στήν λαϊκή ψῆφο, ἀλλά δέν εἶναι καί ἀπολύτως τρελλός. Εἰδικῶς ἄν πιστέψουμε κάποια πράγματα πού ἐγράφησαν ἀναδρομικῶς στό περιοδικό Time. Και ἀφοῦ γίνει αὐτό, ναί βεβαίως, νά ἐπικεντρώσει τήν προσοχή της ἡ ὑπερδύναμη στήν κατάσταση τῆς δημοκρατίας στήν Ρωσσία, στήν Οὐκρανία, στήν Τουρκία παντοῦ. Ἡ Δημοκρατία στίς μέρες μας ὑποχωρεῖ, ἀλλοιώνεται, δέχεται πλήγματα σέ ὅλα τά ἐπίπεδα. Ἀπό τήν ὀργάνωση τῆς πολιτικῆς ἀντιπαράθεσης στήν ὁποία παρεμβαίνουν μεροληπτώντας οἱ ἀνά τόν πλανήτη ἀναιδεῖς τοπικές ἐλίτ (ἐξαγοράζοντας Ὑπουργούς, Βουλευτές, δικαστές, τράπεζες, μέσα ἐνημέρωσης, ἀνθρώπους τοῦ θεάματος), ἀπό τήν ἀνισότητα τῶν πολιτικῶν ὅπλων (μέ τήν ὑποκλοπή τῶν ἐπικοινωνιῶν κορυφαίων παραγόντων τοῦ δημοσίου βίου), ἀπό τήν σμίλεψη καί διαμόρφωση τοῦ ἐκλογικοῦ φρονήματος (μέσῳ τοῦ ἐλέγχου διακίνησης τῆς πληροφορίας μέσῳ μονοπωλίων ΜΜΕ καί κοινωνικῶν δικτύων) καί πιθανότατα ἀπό τήν ἀπροκάλυπτη παρέμβαση στό ἴδιο τό ἐκλογικό ἀποτέλεσμα. Στίς ΗΠΑ, στήν Ρωσσία, στήν Τουρκία, στήν Ἑλλάδα (γιατί ὄχι;) παντοῦ. Ἡ ροή τοῦ χρήματος, ἡ ροή τῆς πληροφορίας καί ἡ ἀξιοποίηση τῆς τεχνολογίας νοθεύουν τό πολίτευμα.
Στήν πατρίδα μας ἀπόπειρα νόθευσης τοῦ ἐκλογικοῦ ἀποτελέσματος ἔγινε καθ’ ὁμολογίαν Τσουκάτου στίς ἐκλογές τοῦ 2000. Παρ’ ὀλίγον ἀπόπειρα ἔγινε καθ’ ὁμολογίαν τοῦ Βάν Ρομπάι στίς ἐκλογές τοῦ 2012 (ἀποκάλυψε ὅτι ἤθελε νά παρέμβει μέ διάγγελμα στόν ἑλληνικό λαό ὑπέρ τῶν εὐρωπαϊκῶν δυνάμεων, ἀλλά τόν ἀπέτρεψε ὁ πρωθυπουργός Τάκης Πικραμμένος.) Ἄγνωστον ἄν ἐπαναλήφθηκε ἡ ἀπόπειρα μέ κάποιο τρόπο ἔκτοτε. Κάθε κρίκος τῆς δημοκρατικῆς ἁλυσίδας «χωλαίνει» πάντως. Καί τό δυστύχημα εἶναι ὅτι οἱ προοπτικές δέν εἶναι αἰσιόδοξες. Ὅσοι καταγγέλλουν δικαιολογημένα τόν Πούτιν γιά αὐταρχισμό στό τέλος ἀντιγράφουν τόν Πούτιν. Ἀπαντοῦν στόν αὐταρχισμό μέ αὐταρχισμό. Στήν δικτατορία μέ δικτατορία. Στήν βία μέ βία. Καί ὅσο μεγαλώνει ἡ ἀπόσταση τῶν πολιτῶν ἀπό τίς ἀναιδεῖς ἐλίτ οἱ ὁποῖες ἐλέγχουν πολλές δυτικές δημοκρατίες ἀδιάφορες γιά τόν Πούτιν τόσο οἱ ἐλίτ αὐτές θά ἀποθρασύνονται καί θά βιάζουν τήν δημοκρατία. Οἱ ἀναιδεῖς ἐλίτ ἔχουν ἀποκτήσει ὑπεροχή στίς μέρες μας. Κάθονται ἐπί τῆς ἕδρας τῶν δικαστηρίων, δίνουν δημοσίως διαταγές σέ ἐκλεγμένους ἡγέτες, ἐλέγχουν μέλη κυβερνήσεων καί νομοθετικῶν σωμάτων, δημιουργοῦν καρτέλ στίς ἀγορές, ἐλέγχουν τήν ροή τῆς πληροφορίας καί τοῦ χρήματος πρός τούς πολῖτες. Ὁ κίνδυνος –καταλήγω– ναί, λοιπόν, βρίσκεται στήν Μόσχα καί στό Πεκῖνο πού παρακάμπτοντας τήν δημοκρατία λαμβάνουν ταχύτατες ἀποφάσεις. Ταυτοχρόνως ὅμως ὁ κίνδυνος εἶναι καί στά ἐδάφη μας. Δίπλα μας, γύρω μας, ἀπέναντί μας. Ἄν ἡ Δύση θέλει νά ἀνακάμψει, πρέπει νά νικήσει καί τήν ἀρκούδα ἀλλά μαζί καί τόν ἑαυτό της.
