Αὐτές τίς μέρες διαπιστώνω ὅτι γυρίζω πίσω στό καλοκαίρι τοῦ 1974
Σάν σκηνές ἀπό μαυρόασπρη ταινία, περνοῦν μπροστά μου τά γεγονότα. Πρίν, ὅμως, προχωρήσω, θά ἤθελα νά ἀπευθυνθῶ σέ ἐκείνους πού ἐκφέρουν ἄποψη γιά τήν συγκεκριμένη περίοδο, χωρίς νά τήν ἔχουν ζήσει, χωρίς νά ἔχουν ζυμωθεῖ μέ ὅσα «κοσμογονικά» συνέβησαν, χωρίς νά ἔχουν αὐτό πού λέγεται στό ποδόσφαιρο, «μυρίσει ἀποδυτήρια». Νά διαβάζετε. Καί νά ρωτᾶτε!
Θά σταθῶ στό πρόσωπο τοῦ Κωνσταντίνου Καραμανλῆ. Ὁ πατέρας μου, ἔντονα πολιτικοποιημένος ἐπιστήμων, στέλεχος τῆς ΕΠΕΚ καί τῆς Ἑνώσεως Κέντρου, ἐξέφραζε ἀνά πᾶσα στιγμή τά ἀντικαραμανλικά του αἰσθήματα.
Κατέβαινε στίς διαδηλώσεις κατά τῆς «Βίας καί νοθείας» καί μιλοῦσε πάντα εἰρωνικά γιά τόν «Τριανταφυλλίδη», ὅταν ὁ Καραμανλῆς ἔφυγε στήν Γαλλία.
Στά χρόνια τῆς Ἑπταετίας, ἄρχισε νά «ἀλλάζει τροπάριο». Εἶχε, τότε, πολύ καλή πληροφόρηση ἀπό τό ἐξωτερικό, κυρίως ἀπό ἰατρούς, φίλους του, πού ζοῦσαν σέ ἄλλες εὐρωπαϊκές χῶρες. Μιλοῦσε καθημερινά μέ τόν ἀχώριστο φίλο του, Ἰωάννη Μελᾶ, ὑπουργό μέ κυβερνήσεις τοῦ Κέντρου, βουλευτή στήν Β΄ Πειραιῶς καί ἔγκριτο ἱστορικό, ὁ ὁποῖος εἶχε ἄριστες σχέσεις μέ ξένες διπλωματικές ἀποστολές στήν Ἑλλάδα. Παρακολουθοῦσα πολλές ἀπό τίς συζητήσεις του μέ πολιτικούς φίλους του, στά χρόνια τῆς ἐκτροπῆς. Καί διαπίστωνα ὅτι μιλοῦσε πλέον ἐπαινετικά γιά τόν Καραμανλῆ, ἀναθεωρῶντας πολλές ἀπό τίς πρό τοῦ 1963 ἀπόψεις του. Ἡ καλή του σχέση μέ τόν Παναγιώτη Κανελλόπουλο (ὁ σπουδαῖος αὐτός καθηγητής ἦταν ἁπλός στρατιώτης στό Ἀλβανικό Μέτωπο, ὅπου συνυπηρέτησε μέ τόν ἔφεδρο ὑπίατρο πατέρα μου) τοῦ εἶχε διασφαλίσει μία ἀκόμη ἀξιόπιστη καί ἔγκυρη πηγή πληροφοριῶν.
Τό 1974, ὅταν ἐπανῆλθε ὁ Καραμανλῆς, ὁ πατέρας μου ἐκδηλώθηκε ἀναφανδόν ὑπέρ! Κι αὐτό ἦταν ἕνα ἀπό τά σημεῖα γιά τά ὁποῖα «τσακωθήκαμε ἄσχημα», καθώς ἐγώ, τότε, εἶχα σπεύσει νά ταχθῶ στό πλευρό τῆς Μελίνας Μερκούρη, ἡ ὁποία πολιτεύθηκε στήν Β΄ Περιφέρεια Πειραιῶς. Ἡ καλή μου τύχη, λίγο ἀργότερα , μέ ἔφερε στήν «Καθημερινή». Καί μέσα σέ ἐκείνη τήν μοναδική δημοσιογραφική κυψέλη, δέν χόρταινα νά ἀκούω καί νά μιλῶ μέ ἐξαίρετους δημοσιογράφους ὅπως ὁ Ντίνος Τσαλόγλου, ὁ Κωνσταντῖνος Καλλιγᾶς, ὁ Νῖκος Νικολάου, ὁ Μίμης Παπαναγιώτου, ὁ Ἀνδρέας Φραγκιᾶς, ὁ Βαγγέλης Μπίστικας, ὁ Στάμος Ζούλας, ὁ Μιχάλης Σταματελᾶτος , ὁ Ἀχιλλέας Χατζόπουλος, ὁ Ἄγης Βούρβουλης, ἡ Ἑλένη Μπίστικα, ἡ Μαρία Καραβία καί κάποιες φορές ἡ Ἑλένη Βλάχου. Προσπαθοῦσα νά μιλῶ μαζί τους καί «φόρτωνα»… Καί ἄρχισα νά διαβάζω, ἀλλά κυρίως νά συλλέγω πληροφορίες. Καί καθώς ἡ δημοκρατία πατοῦσε ἡμέρα μέ τήν ἡμέρα ὅλο καί καλύτερα στά πόδια της, ἔβλεπα τό ἔργο τό ὁποῖο γινόταν ὑπό τήν αὐστηρή ἐποπτεία τοῦ Καραμανλῆ. Ἔτσι, διαμόρφωσα «ἰδίαν ἄποψη», πού λένε.
Καί πιστεύω ἀκράδαντα, ὅτι ὁ Κωνσταντῖνος Καραμανλῆς πράγματι «στέγνωσε τήν ζωή του», γιά νά ὑπηρετήσει τήν πατρίδα. Μέ ἀδυναμίες, μέ λάθη, ἀλλά ὄχι τόσα ὥστε νά σκιάσουν τό ὕψος τῆς προσφορᾶς του. Δικαίωμα τοῦ καθενός νά ἀναφέρεται ἤ ὄχι στόν Καραμανλῆ αὐτές τίς ἡμέρες. Ἐπιτρέψτε μου, ὅμως, νά θυμίσω ἐκεῖνο πού μοῦ ἔλεγε ὁ ἀξέχαστος φίλος καί «μέντωρ» Βαγγέλης Μπίστικας, ὁ ὁποῖος ἔζησε τόν Καραμανλῆ ἐκ τοῦ σύνεγγυς. «Κοντά του αἰσθανόσουν ἀσφαλής. Γνώριζες ὅτι μποροῦσες νά ὑπολογίζεις σέ ἐκεῖνον». Καλές διακοπές…
