Στά πενῆντα χρόνια τῆς ἐνασχολήσεώς μας μέ τό «ναυτιλιακό ρεπορτάζ», διδαχθήκαμε (καί μελετήσαμε) ἀρκετά.
Περάσαμε χειμῶνες ἀγωνίας, καθώς μέ τό πού ἐρχόταν ὁ Νοέμβριος, σκεπτόμασταν μέ τρόμο τήν πιθανότητα «νά ἔχουμε ναυάγια». Καί τότε τά πράγματα ἦταν ἄγρια καί σκληρά. Ὁ ἀρχισυντάκτης ἀπαιτοῦσε φωτογραφίες! Κι ἐσύ ἔπρεπε «νά κόψεις τόν λαιμό σου» καί νά βρεῖς τήν εἰκόνα τῶν ἀγνοουμένων ἤ τῶν νεκρῶν πού εἶχαν περισυλλεγεῖ.
Ἦταν ἀπίστευτα αὐτά πού ζήσαμε. Νά «ἀπασχολεῖ» ὁ ἕνας τήν δύσμοιρη γυναῖκα τοῦ ναυτικοῦ, «εἴμαστε ἀπό τήν Ὁμοσπονδία καί ἐπειδή ἀλλάζουμε τά μητρῶα, θά θέλαμε μιά πρόσφατη φωτογραφία τοῦ συζύγου σας» καί ὁ ἄλλος νά «τρυπώνει» στό σπίτι καί νά ψάχνει γιά τήν νυφική φωτογραφία πού πάντα ὑπῆρχε στό σαλόνι! Καί τήν ἑπομένη, πρωτοσέλιδα τά λάφυρα τοῦ ἐξευτελισμοῦ τοῦ ρεπορτάζ. Κι αὐτό τό λέγαμε «ἐπιτυχία»!
Ἔτσι ζυμωθήκαμε, μιά ὁλόκληρη γενιά, ρεπόρτερ. Δίπλα στήν ἀπώλεια, τόν ἀνθρώπινο πόνο, τήν «ἄτιμη τήν θάλασσα».
Καί διαβάσαμε. Καί μιλήσαμε μέ καπεταναίους, «εἰδικούς», λιμενικούς, ναυαγοσῶστες, διασωθέντες ναυαγούς. Καί κάθε φορά «ξεσκονίζαμε» τούς διεθνεῖς κανονισμούς, γιά νά ἐπισημάνουμε τά αἴτια τοῦ κάθε τρομεροῦ ναυαγίου.
“Safety Of Life At Sea” (SOLAS): Τό διεθνές πρωτόκολλο γιά τήν ἀσφάλεια τῆς ζωῆς στήν θάλασσα, εἶναι ὑποχρεωτικό γιά ὅλα τά λιμάνια, ὅλες τίς λιμενικές ἀρχές, καί κυρίως γιά ὅλα τά πλοῖα πού ταξιδεύουν στόν Πλανήτη. Ὅλα ἔχουν προβλεφθεῖ στό ἐν λόγῳ πρωτόκολλο. Ἁπλά, κατανοητά.
Μέ δυό λόγια, τό ἁλιευτικό-φέρετρο δέν θά μποροῦσε νά ἀποπλεύσει ἀπό ὁποιοδποτε λιμάνι τοῦ κόσμου, ἀφοῦ δέν τηροῦσε οὔτε γραμμή ἀπό τό κείμενο τοῦ κανονισμοῦ! Ὑπεράριθμοι ἐπιβαίνοντες, (τά ἁλιευτικά δέν παίρνουν ἐπιβάτες), παντελής ἔλλειψη σωστικῶν μέσων. Δέν ὑπῆρχε περίπτωση νά ἀποπλεύσει τό μοιραῖο ψαράδικο ἀπό λιμάνι ὁποιασδήποτε ὀργανωμένης χώρας. Γι’ αὐτό ἐπιλέγεται ἀπό τούς ἀδίστακτους διακινητές ἡ διαλυμένη (μέ ἀπόλυτη εὐθύνη τῆς Εὐρώπης) Λιβύη. Ἐκεῖ οἱ ἔλεγχοι εἶναι ἀνύπαρκτοι καί οἱ πάντες ἐξαγοράζονται.
Ἄρα, γιά νά γνωρίζουμε περί τινος πρόκειται, τό μοιραῖο ἁλιευτικό δέν θά ἔφθανε ποτέ σέ διεθνῆ ὕδατα, ἄν εἶχε ἀποπειραθεῖ νά ἀποπλεύσει ἀπό ὁποιοδήποτε λιμάνι τοῦ κόσμου.
Ἀπό τήν στιγμή, ὅμως, πού βρέθηκε σέ διεθνῆ ὕδατα, μόνον ὁ πλοίαρχός του μπορεῖ νά ἀλλάξει τήν πορεία τοῦ πλοίου ἤ νά δεχθεῖ ὁποιαδήποτε συνδρομή ἀφορᾶ στό πλοῖο ἀπό ὁποιοδήποτε ἄλλο πλοῖο ἤ ὁποιαδήποτε Ἀρχή ὁποιουδήποτε Κράτους. Αὐτό εἶναι σαφές καί κατηγορηματικό.
Ἄς θυμηθοῦμε κινδυνεύοντα τουρκικά σκάφη σέ διεθνῆ ὕδατα, στό Αἰγαῖο, πού ἀρνοῦνται τήν βοήθεια τῶν ἑλληνικῶν ἀρχῶν. Εἴχαμε κι ἕνα πρόσφατιο γεγονός, μέ τουρκικό σκάφος νά ἔχει ὑποστεῖ μεγάλο ρῆγμα καί νά ἀρνεῖται τήν βοήθεια τοῦ Λιμενικοῦ Σώματος.
Σαφές εἶναι ἐπίσης καί κατηγορηματικό τό ὅτι μόνο ἐντός χωρικῶν ὑδάτων οἱ τοπικές Ἀρχές ἐπεμβαίνουν αὐτεπαγγέλτως. Αὐτή εἶναι ἡ ἔννοια τοῦ καθορισμοῦ τῶν «διεθνῶν ὑδάτων», ἡ ὁποία διασφαλίζει τήν ἐλεύθερη, ἀπρόσκοπτη ναυσιπλοΐα.
Ναί, μπορεῖ νά ἀκούγεται σκληρό, νά φαίνεται ἀδιανόητο, ἀλλά στά διεθνῆ ὕδατα κανείς μά κανείς δέν μπορεῖ νά κάνει τίποτε, ἀκόμη καί ἄν βλέπει τό τραγικό θέαμα πού εἴδαμε ὅλοι, παρά μόνο ἐάν ὁ πλοίαρχος τοῦ παρακολουθούμενου σκάφους ζητήσει ὁ ἴδιος συνδρομή.
Δυστυχῶς.
