ΣΑΣ ΓΡΑΦΩ σήμερα σήμερα ἀπό τήν Λευκωσία.
Τήν προηγούμενη ἑβδομάδα σᾶς ἔγραφα ἀπό τήν Κομοτηνή, ἀπό τήν Θράκη. Ἔχει νόημα νά πιάνεις τόν σφυγμό τοῦ ἑλληνισμοῦ ἀπό τήν μία ἄκρη του ἕως τήν ἄλλη. Εἶναι πολύ γοητευτικό καί ἐξόχως ἐνδιαφέρον. Στήν Λευκωσία παρουσίασα χθές βράδυ μαζί μέ τόν Ἀθανάσιο Πλατιᾶ τό νέο βιβλίο τοῦ ἐκδότη Κώστα Χατζηκωστῆ, πού ἔχει τόν τίτλο «Ξυπνᾶτε Ἕλληνες» καί ἔχει ὡς εἰκόνα τοῦ ἐξωφύλλου του μιά μεγάλη καμπάνα.
Στήν πτήση πρός τήν Λάρνακα διάβασα ξανά ἕνα βιβλίο πού μοῦ ἔχει χαρίσει στό παρελθόν ὁ φίλος Γιῶργος Χατζηιωσήφ, τό ὁποῖο ἀποτελεῖ τήν μικρή ἐπιτομή τοῦ Κυπριακοῦ Ζητήματος. Ἐκδόθηκε τόν μαῦρο Δεκέμβριο τοῦ 2008 ἀπό τίς ἐκδόσεις «Ἄγρα» καί τό ὑπογράφει ὁ Πέρρυ Ἄντερσον (μετάφραση Κώστας Ράπτης). Μέσα σέ 100 σελίδες περιγράφονται αἰῶνες καί καταλαβαίνεις μέ ἄνεση, γιατί ἔχουμε φτάσει σέ αὐτό τό σημεῖο σήμερα. Καί χάρη σέ δικά μας λάθη βεβαίως, ἀλλά ἄς μήν ἔχουμε αὐταπάτες, κυρίως σέ λάθη τῶν «ἄλλων»: ὅ,τι συμβαίνει στό νησί ἔχει σχεδιαστεῖ ἀπό ἄλλους, ἔχει ἐκτελεστεῖ ἀπό ἄλλους καί παρακολουθεῖται μέχρι καί σήμερα ἀπό ἄλλους. Οἱ Τοῦρκοι ἔποικοι πού ζοῦν στά Κατεχόμενα εἶναι περισσότεροι ἀπό ὅσοι εἶναι οἱ ἔποικοι πού στέλνει τό Ἰσραήλ σήμερα σέ ἐπίμαχες περιοχές στήν Παλαιστίνη ἐνῷ ἡ Κύπρος εἶναι τό μοναδικό εὐρωπαϊκό ἔδαφος στό ὁποῖο σταθμεύει ξένος στρατός. Καί δέν ντρέπεται κανείς.
Τό συγκλονιστικά ἐνδιαφέρον εἶναι ὅτι τήν πρώτη ἰδέα γιά τήν εἰσβολή καί διχοτόμηση στούς Τούρκους τήν δεκαετία τοῦ ’50 δέν τήν ἔβαλαν οἱ ἴδιοι στόν ἑαυτό τους ἀλλά οἱ Βρεταννοί. Αὐτοί θεώρησαν ὅτι λίγη ἔνταση στήν Ἄγκυρα θά εἶχε ὡς ἀποτέλεσμα τήν μεταφορά της ἀργά ἤ γρήγορα στήν Κύπρο, ὅπου ζεῖ ὡς ὑπόλειμμα τῆς ὀθωμανικῆς παρενθέσεως ἡ τουρκοκυπριακή κοινότητα.
Ἡ φωτιά αὐτή μπῆκε μέ τήν προβοκάτσια πού συνέβη ἀπό τόν Ὀκτάι Ἐγκίν μέ τά γεγονότα τοῦ 1955 στό φερόμενο σπίτι τοῦ Κεμάλ (στόν Λαγκαδᾶ γεννήθηκε) στήν Θεσσαλονίκη. Τά ὁποῖα εἶχαν ὡς ἄμεσο ἀποτέλεσμα τήν ἐξόντωση τῆς ἑλληνικῆς μειονότητας στήν Κωνσταντινούπολη ἀλλά καί τήν μεταφορά τῆς ἐντάσεως στήν Μεγαλόνησο. Ὁ ἑλληνισμός εἶναι ἕνα μεγάλο καί συγκοινωνοῦν δοχεῖο. Ἡ Θράκη, ἡ Πόλη καί ἡ Κύπρος «ἐπικοινωνοῦν» γιατί ζοῦν ὅμοιες καταστάσεις.
Ποιός μποροῦσε νά φανταστεῖ ὅτι πίσω ἀπό αὐτή τήν προβοκάτσια πού φαινομενικά εἶχε ὡς στόχο τήν πλήρη ἐξόντωση τῆς ἑλληνικῆς μειονότητας θά κρυβόταν στό βάθος ἡ βρεταννική πλευρά; Ποιός θά φανταζόταν ὅτι τίς πρῶτες ἰδέες γιά τήν εἰσβολή καί διχοτόμηση στήν Κύπρο θά τίς ἔβαζαν οἱ φίλοι μας οἱ Ἄγγλοι, καθώς μέ τήν γνωστή πρακτική τοῦ διαίρει καί βασίλευε ἤλεγχαν μέ τόν ἐμφύλιο δεξιῶν ἀριστερῶν τήν Ἑλλάδα καί μέ τήν ἔνταση μεταξύ Ἑλληνοκυπρίων καί Τουρκοκυπρίων στήν Κύπρο τό νησί;
Τά γράφει ὠμά ὁ Βρεταννός Ἄντερσον. Ὑπενθυμίζουμε ὅτι ὡς ἀποτέλεσμα ὅλων αὐτῶν τῶν σκηνοθετημένων προκλήσεων ὑπῆρξε ἡ ἔναρξη τοῦ ἀπελευθερωτικοῦ ἀγῶνα τῆς Κύπρου τό 1955 ὑπό τήν ἡγεσία τοῦ στρατηγοῦ Γρίβα. 20 χρόνια ἀργότερα, τό 1974, ἡ ἐπιθυμία τῶν Βρεταννῶν μέ τήν ἀνοχή τῶν Ἀμερικανῶν ἔγινε πραγματικότητα, ἐνῷ στό μεσοδιάστημα ὁ ἀπεσταλμένος τους Χάρτιγκ ἐπέμεινε ὅτι τό νησί μπορεῖ νά ἐλεγχθεῖ μόνον ἄν ἐπιβληθεῖ ἀστυνομικό καί αὐταρχικό καθεστώς. Κάπως ἔτσι δολοφόνησαν τόν Παλληκαρίδη μέ ἐντολή τῆς Ἐλισάβετ.
Τήν ὥρα πού ἡ πτήση τῆς Aegean τροχοδρομοῦσε μετά τήν προσγείωση στό ἀεροδρόμιο τῆς Λάρνακας καθώς τό ἀεροδρόμιο τῆς Λευκωσίας εἶναι κλειστό ἀπό τότε γιά ἐμᾶς, συνειδητοποιοῦσα γιά μία ἀκόμη φορά, ὄχι πώς δέν τό ξέρουμε, ὅτι τό πρόβλημα τοῦ ἑλληνισμοῦ εἶναι ἡ ἑνότητα. Ἡ ἑνότητα τοῦ λαοῦ στήν βάση, ἡ ἑνότητα τῆς ἡγεσίας στήν κορυφή. Ζηλεύουμε τούς Τούρκους πού αὐτήν τήν στιγμή ἀναδεικνύονται σέ πέμπτη παγκόσμια γεωπολιτική δύναμη, ἀλλά δέν τολμοῦμε νά ὁμολογήσουμε στόν ἑαυτό μας ὅτι στήν γειτονική χώρα ἐδῶ καί 20 χρόνια ὑπάρχει ἑνότητα μεταξύ ἡγεσίας καί λαοῦ καί προσήλωση στόν στόχο. Ἐνῷ ἐμεῖς οἱ Ἕλληνες δέν μποροῦμε νά προσηλωθοῦμε σέ ἕναν στόχο περισσότερο ἀπό μία πενταετία. Μετά τόν ἐγκαταλείπουμε.
Ἡ κατάσταση στό νησί φαινομενικά εἶναι καλή. Τό ὁδικό δίκτυο, δύο χρόνια μετά τήν τελευταία μου ἐπίσκεψη τόν Ἰανουάριο τοῦ ’23 ὅταν κατέβηκα γιά νά παραστῶ στήν ἐνθρόνιση τοῦ Ἀρχιεπισκόπου, βελτιώνεται σημαντικά, τό ἀεροδρόμιο ἐπεκτείνεται, ὁ τουρισμός αὐξάνεται σέ ἀντίθεση μέ τήν Ἑλλάδα πού φέτος θά ἔχει μείωση, κι αὐτό πού ἐκπέμπεται εἶναι μία γενική εἰκόνα εὐημερίας. Ὁ τρόπος πού ἐξελίσσονται ὅμως οἱ διαπραγματεύσεις αὐτήν τήν στιγμή δέν ἐμπνέει αἰσιοδοξία. Ἡ εἰδική ἀπεσταλμένη τοῦ ΟΗΕ χαρακτήρισε προχθές τόν Πρόεδρο τῆς Κυπριακῆς Δημοκρατίας ὡς «ἡγέτη τῶν Ἑλληνοκυπρίων».
Ἐνῷ ἡ κυπριακή πλευρά καλεῖται νά προσέλθει σέ διαπραγματεύσεις καί σέ συνομιλίες στίς ὁποῖες ἡ ἄλλη πλευρά διά τῶν Τουρκοκυπρίων, πλέον, δέν ἔχει ἀπαίτηση τήν ὁμοσπονδία μέ ἑνιαία κυριαρχία, ἑνιαία ἰθαγένεια, ἑνιαῖα ὅλα γενικά, ἀλλά δύο χωριστά κράτη. Τό αἴτημα τῆς ἄλλης πλευρᾶς εἶναι ἡ διάλυση τῆς Κυπριακῆς Δημοκρατίας, ἡ μετατροπή της σέ δύο κράτη μέ κυριαρχική ἰσότητα σέ πρώτη φάση καί ἡ δημιουργία ἑνός νέου κράτους μακροπρόθεσμα, τόν ἔλεγχο τοῦ ὁποίου στήν οὐσία θά ἔχει ἡ τουρκοκυπριακή μειονότητα! Ἡ Τουρκία δηλαδή.
Καί ὁ Χατζηκωστῆς καί ὁ Ἀρχιεπίσκοπος Γεώργιος καί μεγάλο τμῆμα τῆς κοινῆς γνώμης αἰσθάνονται αὐτή τήν μεταβολή. Ἁπλῶς ἐνδεχομένως νά εὔχεται νά μήν τήν ζήσει. Ἀλλά αὐτή ἡ μεταβολή δέν εἶναι μία φήμη, ἀλλά ἕνας πραγματικός στόχος ὅπως περιγράφεται καί στό βιβλίο τοῦ Νιχάτ Τερίμ, ὁ ὁποῖος ἀπό πολύ νωρίς ἔχει περιγράψει ὡς τελικό στόχο τῆς Τουρκίας τήν τουρκοποίηση τῆς Κύπρου. Ἐμεῖς στήν Ἑλλάδα, ἄν ἐξαιρέσει κανείς τά νησιά μας στό βόρειο Αἰγαῖο, στό Καστελλόριζο καί στήν Θράκη, δέν νοιώθουμε τόσο καυτή τήν ἀνάσα τῆς Τουρκίας ὅσο ἐδῶ στήν Μεγαλόνησο. Τήν νοιώθουν ὅταν ἀνοίγουν τά μάτια τους καί κοιτοῦν στόν Πενταδάκτυλο καί ἀντικρίζουν τήν ἡμισέληνο, τήν νοιώθουν καί ὅσοι ἐπισκέπτονται τά Κατεχόμενα καί διαπιστώνουν πόσο κοντά εἶναι ἀπέναντι οἱ τουρκικές ἀκτές.
Ὁ μέγας κίνδυνος εἶναι ὅτι οἱ γείτονες αὐτήν τήν φορά δέν ἐπιδιώκουν νά ἐλέγξουν τήν Μεγαλόνησο μέ εἰσβολή καί αἷμα. Προβάλλουν τό πρότυπο τῆς ὀθωμανικῆς αὐτοκρατορίας καί πῶς διοίκησε τό νησί στήν παρένθεσή της, γιά νά περνοῦν ὑπόρρητα στήν κοινή γνώμη τό μήνυμα, ὅτι ἄν κάποτε τά καταφέρουν αὐτό θά γίνει μέ εἰρήνη. Καί πρός ἐνίσχυση τοῦ ἐπιχειρήματός τους, ἐπισημαίνουν ὅτι μετά τήν εἰσβολή στήν Κύπρο τό 1974 ἐδῶ καί 50 χρόνια δέν χύθηκε ποτέ ξανά αἷμα. Πρόκειται περί θράσους, βεβαίως, ἀλλά πρόκειται καί γιά τήν ὕπουλη κυριαρχία. Μεταμφιεσμένοι εἰρηνοποιοί θέλουν νά μᾶς πνίξουν στήν ἀγάπη. Μέ ἔμφαση στό «πνίξουν», βεβαίως. Καθώς στήν οὐσία προσφέρουν ἀξιοπρεπῆ δουλεία.
Κάπως ἔτσι, μέ δυσμενεῖς ὅρους, θά πορευτεῖ ὁ ἑλληνισμός μέσα στά ἑπόμενα χρόνια. Καί στήν Κύπρο καί στήν Θράκη καί στό Αἰγαῖο ὅπου δίνουμε πλέον μάχες ὀπισθοφυλακῆς. Ὁ Κώστας Χατζηκωστῆς στό δεῖπνο πού μᾶς παρέθεσε μέ τήν ἀξιαγάπητη σύζυγό του Τούλα στήν οἰκία τους, ἡ ὁποία βρίσκεται ἀνάμεσα στίς πρεσβεῖες τῶν Ἡνωμένων Πολιτειῶν καί τῆς Ρωσσίας, κοντά στό μετόχι τῆς Μονῆς Κύκκου τοῦ Ἁγίου Προκοπίου, δέν σταματᾶ νά ὑποστηρίζει ὅτι ὅλα εἶναι θέμα ἰσχύος καί ὄχι θέμα διεθνοῦς δικαίου, τό ὁποῖο, οὕτως ἤ ἄλλως, τό διαμορφώνουν καί τό ἐπιβάλλουν οἱ ἰσχυροί.
Καί πιστεύει ἀκράδαντα στόν ἐξοπλισμό τῆς Κύπρου καί στήν δύναμη τῆς ἀποτροπῆς ὡς μέσου ἐπιλύσεως τοῦ ζητήματος. Πράγματι, θά εἶχε ἕνα νόημα. Ἀλλά τούς ἐξοπλισμούς τούς ἀποφασίζουν ἡγεσίες. Καί ἄν οἱ ἡγεσίες αὐτές εἶναι τρωτές καί εὐάλωτες μέ τρόπο πού ὅλοι μποροῦμε νά ὑποθέσουμε, τότε αὐτές οἱ ἡγεσίες ἀκινητοποιοῦνται καί δέν μποροῦν νά προχωρήσουν σέ τολμηρές ἀποφάσεις. Οὔτε νά τίς ὁλοκληρώσουν ἄν τό ἀποτολμήσουν, ἄν κρίνουμε ἀπό τήν τύχη πού εἶχε τό ἐγχείρημα μέ τούς πυραύλους S300. Ὅπως ἔλεγε ὁ Γεράσιμος Ἀρσένης, «δέν ὑπάρχουν ἀδύναμα ἔθνη, ὑπάρχουν ἀδύναμες ἡγεσίες.»
Τό κλειδί γιά τόν ἑλληνισμό στά χρόνια πού ἔρχονται εἶναι οἱ δυνατές ἡγεσίες. Θεωρητικά σήμερα δέν ὑπάρχουν. Γι’ αὐτό καί τίς ψάχνουμε. Κι ἄν δέν τίς βροῦμε ὅμως πρέπει νά τίς ἐπινοήσουμε. Ὁ χρόνος πλέον μετρᾶ ἀντίστροφα. Τό δεινόν ἐπίκειται.
Μ.Η.Τ. 232122