«ΣΤΟΝ πόλεμο δύο φορές τήν ἡμέρα ἀλλάζει ἡ ὄψη τῶν πραγμάτων»…
… γράφει στά Τετράδια Ἡμερολογίου ὁ Γιῶργος Θεοτοκᾶς τό 1940. Καί ἐπειδή σήμερα πόλεμο ἔχουμε καί ἀλλάζει διαρκῶς ἡ ὄψη τῶν πραγμάτων, καμμία φορά παραπάνω ἀπό δύο φορές, κανονικά τό ἐπεισόδιο Συρίγου μέ τό Πολυτεχνεῖο τό μεσημέρι τῆς Πέμπτης στή Βουλή θά ἔπρεπε νά εἶχε ξεχαστεῖ! Ἐπειδή ὅμως πλησιάζει ἡ 20ή Ἰουλίου καί αὐτό πού ἔγινε στήν Κύπρο μας δέν ξεχνιέται, ἐπιλέγω νά ἀνακαλέσω στή μνήμη μας, ἕνα παλαιό κείμενό μου τοῦ 2014, τό ὁποῖο ἔθετε τό θεμελιῶδες ἐρώτημα: πόσο ἐπέδρασε τό Πολυτεχνεῖο στήν τραγωδία, στό μέτρο πού τό ἀποτέλεσμά του δέν ἦταν ἡ πτώση τῆς δικτατορίας ἀλλά ἡ πτώση τοῦ Παπαδόπουλου καί ἡ ἄνοδος τοῦ μοιραίου Ἰωαννίδη; Ἐπειδή ἀπάντηση δέν πῆρα ποτέ, τό ἐπαναφέρω:
«ΠΡΙΝ ΑΠΟ μερικά χρόνια ζήτησα ἀπό τήν ἐκφωνήτρια τοῦ ραδιοφωνικοῦ σταθμοῦ τοῦ Πολυτεχνείου, Μαρία Δαμανάκη, νά μοῦ μιλήσει στήν τηλεόραση γιά τά γεγονότα τοῦ Νοεμβρίου τοῦ 1973. Ἡ Δαμανάκη ἠρνήθη εὐγενικά, μέ τό ἐπιχείρημα ὅτι δέν ἔχει μιλήσει ποτέ γι’ αὐτά. Θεώρησα τό “ὄχι” της δεῖγμα σεμνότητος. Δέν ἦταν ἀκριβῶς ἔτσι…
Μέ τά χρόνια, διαβάζοντας προσεκτικά τίς διαθέσιμες πηγές καί ἀκούγοντας ἰδιωτικές διηγήσεις, κατάλαβα ὅτι ἡ σιωπή της, ἐκτός ἀπό σεμνότητα, ὀφείλεται καί σέ ἀμηχανία. Καί νά ἤθελε, δέν θά μποροῦσε νά πεῖ ὅλη τήν ἀλήθεια, ἴσως.
Ἡ ἐκ τῶν ὑστέρων συνειδητοποίησις τῆς ἀληθείας, ὅτι ὁ ἀόρατος δικτάτωρ Ἰωαννίδης ἄφησε τό Πολυτεχνεῖο νά ἐξελιχθεῖ (ἄν δέν τό προεκάλεσε μέ προβοκάτσια, ὅπως ἀρχικῶς ὑπεστήριξε τό ΚΚΕ μέ τό περίφημο τεῦχος τῆς Πανσπουδαστικῆς, νούμερο 8), γιά νά ἀνατραπεῖ ὁ Παπαδόπουλος, ἀσφαλῶς καί κάνει τούς ἡγέτες τῆς ἐποχῆς νά αἰσθάνονται ἄβολα.
Ἐπειδή ἡ Ἱστορία, ὅμως, εἶναι χρήσιμο νά φρονηματίζει ἐκτός ἀπό τό νά ἀπονέμει παράσημα, θά θυμίσουμε μερικές τολμηρές μαρτυρίες. Ὁ ἀείμνηστος Λεωνίδας Κύρκος, σέ μία ἐξομολόγησή του στόν Ἀνταῖο Χρυσοστομίδη στάς δυσμάς τῆς ζωῆς του, εἶπε θαρραλέα ὅτι τό Πολυτεχνεῖο δέν ὁδήγησε στήν κατάρρευση τῆς δικτατορίας. Ἀκόμη πιό τολμηρός εἶναι ὁ Νῖκος Μπίστης, ὁ ὁποῖος στό βιβλίο του, Προχωρῶντας καί ἀναθεωρῶντας (ἐκδόσεις “Πόλις”), θέτει βλάσφημα ἐρωτήματα. Ὁ Μπίστης θυμίζει: “Πρῶτον, ὅτι οἱ δυνάμεις τῆς Ἀριστερᾶς ἦταν συγκεντρωμένες στήν Νομική, ὄχι στό Πολυτεχνεῖο, ἀποκαλύπτοντας μάλιστα ὅτι κατά τήν διάρκεια τῆς καταλήψεως στήν Σόλωνος κάποιοι προσπαθοῦσαν νά τούς παρασύρουν πρός τά ἐκεῖ”. Δεύτερον, ὅτι “τόσο τό ΚΚΕ ὅσο καί τό ΚΚΕ Ἐσωτερικοῦ ἦταν προσανατολισμένα στήν διεξαγωγή φοιτητικῶν ἐκλογῶν καί ὄχι στήν πρόκληση γεγονότων, πού θά ὁδηγοῦσαν σέ μετωπική ἀναπόφευκτη σύγκρουση, ὅπως τό Πολυτεχνεῖο”.
Ἐπισημαίνει: “Τά δύο Κ.Κ. καί ἡ πλειοψηφία τῶν μελῶν τῶν ἐπιτροπῶν προσανατολίζονταν σέ ἀγῶνα διαρκείας, πού δέν προέβλεπε Πολυτεχνεῖο. Δέν τό προετοιμάσαμε ἐμεῖς τό Πολυτεχνεῖο, δέν τό θελήσαμε τό Πολυτεχνεῖο, ἀλλά πολύ σωστά, ὅταν προέκυψε, μπήκαμε καί προσπαθήσαμε νά προσδώσουμε σοβαρότητα σέ μία κατάσταση πού εἶχε διαμορφωθεῖ σέ ἔδαφος πού δέν εἴχαμε ἐπιλέξει”. Ἄν δέν τό εἶχε ἐπιλέξει ὅμως ἡ Ἀριστερά, τότε ποιοί; Ὁ Γρηγόρης Φαράκος, σέ μία κομματική συνεδρίαση, ἀνερωτήθη “καί γιατί δέν τό ἔκανε;”, ὅταν ὁ Κώστας Κάππος ἐπεσήμανε ὅτι ἡ δικτατορία μποροῦσε νά ἐκκενώσει τό Πολυτεχνεῖο ἀπό τήν πρώτη βραδιά. Ἰδού τά βλάσφημα ἐρωτήματα…
Ἄν ἀπαντηθοῦν, τό συμπέρασμα θά εἶναι ὅτι εἶχε δίκιο τό ΚΚΕ, ὅταν ἀρχικά ὁμίλησε γιά προβοκάτσια, πού παρέσυρε τήν Ἀριστερά ἀπό τήν Νομική στό Πολυτεχνεῖο. Θά εἶναι ὅτι ἡ ἐξέγερσις ἀξιοποιήθηκε ἀπό τόν Ἰωαννίδη – Συμμάχους, γιά νά ρίξουν τόν Παπαδόπουλο, πού εἶχε ἀρνηθεῖ στό ΝΑΤΟ νά στείλει στρατό στόν Πόλεμο τῶν Τριῶν Ἡμερῶν. Ὄχι ὅτι αὐτό τόν ἐξαγνίζει γιά τά λοιπά βεβαίως. Θά εἶναι, τέλος, ὅτι ἀποτέλεσμα τῶν γεγονότων δέν ἦτο ἡ πτῶσις τῆς δικτατορίας, ἀλλά ἡ πτῶσις τοῦ Παπαδόπουλου καί ἡ ἀλλαγή φρουρᾶς, πού ὁδήγησε στό πραξικόπημα κατά τοῦ Μακαρίου καί τήν ἐθνική τραγωδία τῆς Κύπρου. Ὅταν κάποτε γραφτεῖ ἡ Ἱστορία, λοιπόν, θά γίνει ἀντιληπτό γιατί τό ΚΚΕ μεταπολευτικῶς δέν μετέχει σέ “προβοκάτσιες”, πού κάποιοι τίς κάνουν νά ὁμοιάζουν μέ αὐθόρμητες ἐξεγέρσεις, ὅπως ὁ Δεκέμβριος τοῦ 2008 καί οἱ Ἀγανακτισμένοι τοῦ Συντάγματος τό 2011. Ξέρει. Καί ἄς δίδει τόν ὑπέρ πάντων ἀγῶνα σήμερα, γιά νά ἰδιοποιηθεῖ μία ἐξέγερση, τῆς ὁποίας ἀπετέλεσε τήν πολιτική οὐρά στήν ἔναρξή της.
Θά φανεῖ, τέλος, πόσο ἀφελής εἶναι ἡ Ἀκροδεξιά, πού ὑποστηρίζει ὅτι δέν ὑπῆρξαν νεκροί. Καί νεκροί ὑπῆρξαν καί αἷμα χύθηκε. Μόνο πού τό αἷμα αὐτό ἐχρησιμοποιήθη ἀπό τούς ἔξω γιά τήν διχοτόμηση τῆς Κύπρου. Ἰδού λοιπόν γιατί ἡ Ἀριστερά κάνει τόσο θόρυβο. Ἀπό τό ἄγχος νά ἐπιβάλει τήν δική της βολική ἀνάγνωση γιά τήν Ἱστορία. Ἀπό τόν διαρκῆ φόβο της γιά τήν κρίση τῆς Ἱστορίας. Καί, βεβαίως, γιά νά λησμονηθεῖ πίσω ἀπό τίς κραυγές ὅτι κάποιοι ἀπό τήν συντονιστική ἐπιτροπή καί ἀπό τόν ραδιοφωνικό σταθμό κατήντησαν στήν διαδρομή νά γράφουν βιβλία γιά νά ἐξηγοῦν “γιατί δέν ἦταν τυχαῖοι ὁ Παπαδόπουλος καί ὁ Ἰωαννίδης”. Νά προσλαμβάνονται ὡς σύμβουλοι πριγκήπων καί βασιλέων, νά ἀποτελοῦν γιά ἕνα φεγγάρι ἐξ ἀπορρήτων ἀπατεώνων ἐπιχειρηματιῶν σύμβουλοι, νά γίνονται ὁ καλύτερος σύμμαχος αὐτῶν πού πολέμησαν. Ἐπισκέπτες τῆς πρεσβείας ἀπό διαδηλωτές ἔξω ἀπό αὐτήν. Ἀμαυρώνοντας μία γενιά, τά ὑπόλοιπα ἄξια μέλη τῆς συντονιστικῆς, πού, ἄν καί ἐξυλοκοπήθησαν στά ΕΑΤ-ΕΣΑ, δέν ἔπραξαν τό ἴδιο. Δέν ἔκαναν τό “ξύλο” βουλευτική ἕδρα ἤ ἐπίζηλο τίτλο».
