Θυμᾶμαι ἔντονα ἐκεῖνο τό ἀπόγευμα. Σπανίως μετέχω σέ μαζικές ἐκδηλώσεις.
Παρακολούθησα κάποιες ἀπό τίς ὀγκώδεις κομματικές συγκεντρώσεις στό Σύνταγμα μόνον ὅταν μέ εἶχε στείλει ἡ ἐφημερίδα. Παρακολούθησα ἐπίσης τήν μεγάλη συγκέντρωση κατά τῆς ἀπαλείψεως τοῦ θρησκεύματος ἀπό τίς ταυτότητες, ἀπό κάποιον ὄροφο πολυκατοικίας, παρέα μέ τόν σημερινό πρόεδρο τῆς ΕΡΤ Κωνσταντῖνο Ζούλα, ἀπεσταλμένοι καί τότε τῆς ἐφημερίδας μας.
Ἤμουν ἐπίσης παρών, ὡς ἐκκολαπτόμενος ρεπόρτερ, στίς μεγάλες συγκεντρώσεις γιά τήν ὑποδοχή τοῦ Μακαρίου στήν Ἀθήνα τό 1974 καί στήν κοσμοσυρροή τῆς νύχτας τῆς 24ης Ἰουλίου τοῦ 1974.
Οἰκειοθελῶς –καί μέ σημαία!– βρέθηκα μόνο σέ μιά συγκέντρωση. Σέ ἐκείνη, ὑπέρ τοῦ «ναί» στήν πλατεῖα Συντάγματος, τό καλοκαίρι τοῦ 2015. Μάλιστα πήγαμε ὀργανωμένοι, ἡ συντροφιά μας, ἀπό τόν Πειραιᾶ. Καί, παρά τήν βροχή πού μᾶς αἰφνιδίασε, μείναμε ἐκεῖ, ὑποστηρίζοντας τό «ναί», πιστεύοντας ὅτι τό περίφημο «Δημοψήφισμα», σέ περίπτωση πού ἐπικρατοῦσε τό «Ὄχι», θά ἔβαζε τήν χώρα σέ μεγάλες περιπέτειες. Βεβαίως, τελικῶς ἀπεδείχθη ὅτι τόσο ἐμεῖς, τοῦ «ναί», οἱ χαμένοι, δηλαδή, ὅσο καί οἱ περισσότεροι, τοῦ «ὄχι», ψηφίσαμε τελικῶς, ἀπαντῶντας στό κλασσικό ἑλληνικό ἐρώτημα: «Πετάει ὁ γάιδαρος»;
Διότι σήμερα, διαβάζοντας τό «κείμενο» τοῦ ἐρωτήματος στό ὁποῖο εἴχαμε κληθεῖ νά ἀπαντήσουμε, εἶναι εὔκολο νά ἀντιληφθοῦμε ὅτι «μᾶς δούλεψαν» κανονικότατα! Ἰδού τό περίφημο «ἐρώτημα», στό ὁποῖο (ὑποτίθεται ὅτι) ἀπαντήσαμε! «Πρέπει νά γίνει ἀποδεκτό τό σχέδιο συμφωνίας, τό ὁποῖο κατέθεσαν ἡ Εὐρωπαϊκή Ἐπιτροπή, ἡ Εὐρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα καί τό Διεθνές Νομισματικό Ταμεῖο στό Eurogroup τῆς 25.06.2015 καί ἀποτελεῖται ἀπό δύο μέρη, τά ὁποῖα συγκροτοῦν τήν ἑνιαία πρότασή τους;
Τό πρῶτο ἔγγραφο τιτλοφορεῖται “Reforms for the completion of the Current Program and Beyond” (“Μεταρρυθμίσεις γιά τήν ὁλοκλήρωση τοῦ τρέχοντος προγράμματος καί πέραν αὐτοῦ”) καί τό δεύτερο “Preliminary Debt sustainability analysis” (“Προκαταρκτική ἀνάλυση βιωσιμότητας χρέους”). Ὅσοι ἀπό τούς πολῖτες τῆς χώρας ἀπορρίπτουν τήν πρόταση τῶν τριῶν θεσμῶν ψηφίζουν: ΔΕΝ ΕΓΚΡΙΝΕΤΑΙ/ΟΧΙ. Ὅσοι ἀπό τούς πολῖτες τῆς χώρας συμφωνοῦν μέ τήν πρόταση τῶν τριῶν θεσμῶν ψηφίζουν: ΕΓΚΡΙΝΕΤΑΙ/ΝΑΙ».
Τήν ἀπάντηση στό ἐρώτημα, βεβαίως, εἶχε δώσει πολύ πρίν ὁ Βασίλειος Τριανταφυλλίδης, γνωστότερος ὡς «Χάρρυ Κλύνν», μέ τόν χαρακτηριστικό τίτλο: «Ἀραμπάδες καί μαρούλια-βάλε γράμματα χασάπη»! Οὐδείς –εἶναι βέβαιον– μπῆκε στόν κόπο νά διαβάσει καί, φυσικά, νά ἀναλύσει ὅσα ἀναφέρονταν στό «ἐρώτημα». Ἦταν ἡ πλήρης δικαίωση τοῦ κυρίου Χρυσοχοΐδη, ὁ ὁποῖος εἶχε ἀνακοινώσει ὅτι «ψήφισε τό μνημόνιο ἀλλά δέν τό διάβασε.» Ἦταν ἁπλά τά πράγματα: «Ναί» σήμαινε, γιά τόν ψηφοφόρο, «παραμένουμε στήν Εὐρωπαϊκή Ἕνωση». Τό «Ὄχι» σήμαινε «Ἀπό ’δῶ πᾶν’ κι ἄλλοι»!
Ἀσχέτως τοῦ ἐάν ὁ τότε πρωθυπουργός προχώρησε στήν ἀπίθανη ἐκείνη ἀνακυβίστηση (διότι περί «ἀνάποδης κωλοτούμπας» ἐπρόκειτο καί ὄχι περί ἁπλῆς) αὐτό ἦταν –γιά τούς ψηφοφόρους– τό νόημα τοῦ «ναί» καί τοῦ «ὄχι». Ἀργότερα, ὅταν ὁ ἱστορικός τοῦ μέλλοντος καταγράψει τά γεγονότα ἐκείνων τῶν ἡμερῶν (τά κατέγραψε, ἀλλά πολύ ἐνωρίς καί μέ συναισθηματική φόρτιση ὁ Κώστας Γαβρᾶς) πιστεύουμε ὅτι θά δικαιωθοῦμε ὅσοι ἔχουμε καταλήξει στό ὅτι τό ὑψηλό νόημα τοῦ ἀγωνιώδους ἐρωτήματος ἦταν πολύ ἁπλό: «Πετάει ὁ γάιδαρος»;
