Ποιά μπορεῖ νά εἶναι ἡ ἀξία μιᾶς ἱστορικῆς φωτογραφίας;
Πόσο μπορεῖ νά πληρωθεῖ μιά φωτογραφία πού σηματοδοτεῖ μία ὁλόκληρη ἐποχή; Ποιός εἶναι ἐκεῖνος πού μπορεῖ νά ἀποτιμήσει τήν ἀξία της σέ χρῆμα;
Ὅσο καί ἄν ἡ σημερινή εὔκολη ἀποθήκευση τῶν στιγμῶν στήν ὀθόνη τοῦ κινητοῦ μας ἔχει στερήσει ἀπό τήν φωτογραφία τόν ρομαντισμό καί τήν γοητεία, ἡ ἀπαθανάτιση τῆς ζωῆς στό τυπωμένο χαρτί ἔχει τήν δική της, μοναδική χάρη. Μιά φωτογραφία, λοιπόν, σφράγισε τό τέλος τοῦ Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου. Ἐκείνη μέ τόν Ἀμερικανό ναύτη, πού ἔχει ἁρπάξει μιά νοσοκόμο καί τήν φιλᾶ μέ πάθος, στήν πλατεῖα τῶν «Τάιμς» τῆς Νέας Ὑόρκης! Ἕνα φιλί, μιά τρυφερή, δηλαδή, στιγμή μπορεῖ νά σφραγίσει ἕναν ἀπερίγραπτο ἐφιάλτη!
Ὁ ναύτης, λοιπόν, τῆς φωτογραφίας ἀπεβίωσε προχθές πλήρης ἡμερῶν, σέ ἡλικία 95 ἐτῶν. Ὁ Τζώρτζ Μεντόνσα ἦταν –κατά πᾶσα πιθανότητα– ὁ ἄνθρωπος πού στίς 14 Αὐγούστου τοῦ 1945 ἅρπαξε ἀπό τό μπράτσο τήν Γκρέτα Φρίντμαν, τήν καθήλωσε μέ μιά σχεδόν χορευτική φιγούρα καί τῆς ἔδωσε ἕνα παθιασμένο φιλί, τό ὁποῖο ἀπαθανάτισε ὁ φωτογράφος Ἄλφρεντ Ἀϊσεντάεντ, καί ἔμελλε νά περάσει στήν Ἱστορία. Ἡ μοναδική σέ δύναμη καί συμβολισμό φωτογραφία δημοσιεύθηκε στό περιοδικό Life. Κανείς δέν ρώτησε τό ὄνομα τῶν πρωταγωνιστῶν. Ἦταν ὁ ναύτης πού γύρισε ἀπό τόν πόλεμο καί ἡ νοσοκόμος πού βρέθηκε στήν πλατεῖα νά γιορτάσει;
Ἦταν ἕνα ζευγάρι πού συναντήθηκε τήν ἡμέρα τῆς παραδόσεως τῆς Ἰαπωνίας; Ἦταν δυό ἄγνωστοι πού ἀντάμωσαν καί γιόρτασαν τό γεγονός μέ ἕνα φιλί; Ποιός νοιαζόταν; Ἦταν ὁ ναύτης καί ἡ νοσοκόμος. Κι αὐτό ἦταν ἀρκετό! Μέχρι τό 1980, πού κάποιος ἔψαξε νά βρεῖ τά δύο πρόσωπα, οὐδείς εἶχε ἀσχοληθεῖ. Τότε ἔγινε γνωστό ὅτι πίσω ἀπό τό φιλί πού ἔμεινε στήν ἱστορία ἦταν ἡ Γκρέτα Φρίντμαν καί ὁ Τζώρτζ Μεντόνσα. Ἡ Γκρέτα, τότε 21 ἐτῶν, βοηθός ὀδοντιάτρου, βρισκόταν στήν πλατεῖα, πανηγυρίζοντας, μόλις ἀνακοινώθηκε ἡ παράδοση τῆς Ἰαπωνίας. Ὁ Τζώρτζ ὑπηρέτησε σέ μονάδα ὑποβρυχίων καταστροφῶν καί βρισκόταν σέ ἄδεια ὅταν ἀνακοινώθηκε τό τέλος του.
«Τήν φίλησα αὐθόρμητα γιατί μοῦ θύμιζε τίς νοσοκόμες πού εἶχα δεῖ νά φροντίζουν τούς πληγωμένους ναυτικούς πάνω σέ νοσοκομειακό πλοῖο» εἶπε γιά τήν κοπέλα μέ τήν ὁποία οὔτε κἄν συστήθηκαν! Κι ἐκεῖ ἀρχίζει ἡ φθορά. Μιά φωτογραφία-σύμβολο δέν πρέπει νά πληρωθεῖ; Τί θά πεῖ ρομαντισμός καί κουραφέξαλα! Χρῆμα θέλει ὁ σύγχρονος ἄνθρωπος. Χρῆμα! Κι ἔτσι ὁ ναύτης κινήθηκε νομικά κατά τοῦ περιοδικοῦ Life διεκδικώντας ἀποζημίωση γιά τήν φωτογραφία! Κι ἀρχίζει τό ἀμερικάνικο ὄνειρο! Δικαστήρια, δικηγόροι, δικογραφίες, μάρτυρες… Ποῦ πᾶς, βρέ Καραμεντόνσα; Δέν σοῦ φτάνει πού ἔμεινες στήν Ἱστορία, θές καί λεφτά;
«Ἀπουσιάζουν οἱ ἀποδείξεις γιά τήν ταυτότητα τοῦ ναύτη τῆς φωτογραφίας» ἀποφαίνεται τό Δικαστήριο, καί ὁ ναύτης μένει μέ τήν μπελαμάνα! Τά ἑπόμενα χρόνια καμμιά πενηνταριά παλιοί ναῦτες πᾶνε στά δικαστήρια. «Ἐγώ εἶμαι στή φωτογραφία» λένε, ἀλλά οὐδείς γίνεται πιστευτός! Ὁ Μεντόνσα πέθανε ὡς «ὁ ναύτης τῆς φωτογραφίας». Ἀλλά χωρίς νά τό ἀποδείξει, ὅταν χρειάστηκε…
