Ἡ ἀρχή τῆς ἡγεσίας

Παρακολούθησα τήν περασμένη ἑβδομάδα σέ ἐπανάληψη στό κανάλι τῆς Βουλῆς τήν ἐξαιρετική συνέντευξη πού πῆρε ἡ συνάδελφος Ἀλεξία Κουλούρη ἀπό τόν υἱό τοῦ πρώην Προέδρου τῆς Γαλλικῆς Δημοκρατίας Ζισκάρ Ντ Ἐσταίν καί πρόεδρο τοῦ ὁμώνυμου ἱδρύματος, Λουί.

Εἶχε τεράστιο ἐνδιαφέρον γιατί ἀπό τίς διηγήσεις γιά τόν πατέρα του, σέ συνδυασμό μέ τήν προβολή ἔνθετου ἀποσπάσματος ἀπό παλαιότερη συνέντευξη τοῦ Προέδρου τῆς Γαλλικῆς Δημοκρατίας στήν ἴδια συνάδελφο τό 2009, μποροῦσε νά καταλάβει κανείς γιατί στό παρελθόν εἴχαμε ἡγεσία στήν Εὐρώπη καί γιατί σήμερα δέν ἔχουμε. Ἡγεσία σημαίνει νά ἔχεις παιδεία. Ὄχι ἐκπαίδευση. Παιδεία, βαθιά παιδεία. Οἱ ἡγεσίες στό παρελθόν ἦταν μεγάλες γιατί ἦταν πνευματικές προσωπικότητες. Ὄχι ἐπαγγελματίες πολιτικοί καί τεχνοκράτες. Πού δέν μποροῦν νά ξεχωρίσουν τήν Ἀρμενία ἀπό τήν Ἀλβανία.

Ἡ ἡγεσία κτίζεται μέσα στήν οἰκογένεια καί στό σχολεῖο. Ἐκεῖ σμιλεύονται οἱ χαρακτῆρες.

Τόσο ὁ ἴδιος ὁ Ζισκάρ ὅσο καί ὁ Λουί διηγήθηκαν τήν σημασία τῶν ἀρχαίων ἑλληνικῶν γιά τήν γαλλική γλῶσσα. Τήν ἐπίδραση δηλαδή ἑνός πολιτισμοῦ σέ ἕναν ἄλλον. Ὁ ἴδιος ὁ Ζισκάρ ἀποκάλυψε πώς ὅταν πήγαινε σχολεῖο γιά τέσσερα ὁλόκληρα χρόνια ἔκανε κάθε ἑβδομάδα 2 ὧρες ἀρχαῖα ἑλληνικά στό σχολεῖο του. Τό ὁποῖο σημαίνει ὅτι διάβαζε ἀρχαῖα ἀπό τό πρωτότυπο καί ἰδιαίτερα τόν ἀγαπημένο του Πλάτωνα, πολύ δέ περισσότερο καταλάβαινε τίς ρίζες τῶν λέξεων. Χιλιάδες λέξεις τῆς γαλλικῆς γλώσσας ἕλκουν τήν καταγωγή τους ἀπό τήν ἑλληνική γλῶσσα, ἄλλες ἀπό τήν λατινική. Στό παρελθόν κυκλοφόρησε καί ἕνα σχετικό βιβλίο στά ἑλληνικά μέ ὅλες τίς λέξεις πού δωρίσαμε στούς Γάλλους (Jean Bouffartigue, «Oἱ ἑλληνικές ρίζες στήν γαλλική γλῶσσα», ἐκδόσεις Ἐλευθεροτυπία).

«Λυπᾶμαι γιά τούς καημένους συμπατριῶτες μου πού δέν γνωρίζουν τήν ἀρχαία ἑλληνική γλῶσσα γιατί ἄν τό ἔκαναν, θά γνώριζαν καί τίς ρίζες τῆς γαλλικῆς γλώσσας» εἶπε σέ ἕνα σημεῖο τῆς συνεντεύξεώς του στήν ἐξαιρετική Ἀλεξία ὁ ἀείμνηστος Πρόεδρος τῆς Γαλλικῆς Δημοκρατίας. Καί συμπλήρωσε ὅτι καί ὅλες οἱ ἀφηρημένες ἔννοιες τῶν ἐπιστημῶν εἶναι ἑλληνικές. Ὁ υἱός του θυμήθηκε ὅτι ὁ πατέρας του ἔκανε τό γαμήλιο ταξίδι του τόν Ἰανουάριο τοῦ 1952 στήν πάμπτωχη Ἑλλάδα. Στήν μεταπολεμική Ἑλλάδα. Ἐπισκέφτηκε τήν Ἀθήνα καί μέ ὅπλο τήν γνώση τῶν ἀρχαίων ἑλληνικῶν μποροῦσε νά διαβάζει τίς ἐπιγραφές στίς πινακίδες στήν δημοτική. Ἐπισκέφτηκε ἐπίσης καί τήν Σαντορίνη, τήν ἀρχαία Θήρα.

Ἀλλά τό σημαντικώτερο πρᾶγμα πού προκύπτει ἀπό αὐτές τίς δύο ἐξαιρετικές συνεντεύξεις εἶναι ὅτι ἡ γνώση τῶν ἀρχαίων ἑλληνικῶν καί τοῦ πολιτισμοῦ εἶχε ὡς ἀποτέλεσμα νά καταλάβει βαθιά τήν σημασία τῆς Ἑλλάδας γιά τήν Εὐρώπη. Ἡ γνώση εἶναι ἡγεσία τελικά. Ἡ βαθιά γνώση ὅμως, ὄχι ἡ ἐπιφανειακή. Γι’ αὐτό ἄλλως τε καί τό καλοκαίρι τοῦ ’74 παραχώρησε τό προσωπικό του ἀεροπλάνο στόν Κωνσταντῖνο Καραμανλῆ γιά νά ἐπιστρέψει στήν Ἑλλάδα. Ὡς χρέος ἀπέναντι στήν χώρα πού γέννησε τήν δημοκρατία καί θεμελίωσε τήν δυτική σκέψη. Γι’ αὐτό καί στίς ἐπίσημες ἐπισκέψεις του στήν Ἑλλάδα ἐκφωνοῦσε λόγους στά ἑλληνικά. Ὁ Ζισκάρ ἐξελέγη Πρόεδρος τῆς Γαλλικῆς Δημοκρατίας μετά τήν αἰφνίδια ἀπώλεια τοῦ Πομπιντού, μέ μία ὁριακή πλειοψηφία 51 τοῖς 100 ἀπέναντι στόν ἱστορικό ἀντίπαλό του Φρανσουά Μιττεράν.

Τήν ἴδια ἀγάπη γιά τήν ἀρχαία ἑλληνική φιλοσοφία εἶχε καί ὁ ἴδιος ὁ Μιττεράν, ὁ ὁποῖος κάποτε ἐπισκέφτηκε ἰγκόγνιτο τίς Μυκῆνες καί ὅλοι πίστευαν ὅτι πίσω ἀπό τήν μυστικότητα κρυβόταν κάποιο φλέρτ. Ὁποία ἔκπληξις ὅταν ὁ Θόδωρος Πάγκαλος τόν ρώτησε ἀργότερα σέ τί ὄφειλε τό ταξίδι του καί τήν ἀπομόνωσή του σέ μιά ἰδιωτική οἰκία ἔξω ἀπό τό Ναύπλιο καί ἐκεῖνος τοῦ ἀπάντησε ὅτι ἤθελε νά ζήσει ὅπως καί οἱ Ἀτρεῖδες Ἕλληνες, στό φυσικό τους περιβάλλον, γιατί ἔγραφε ἕνα βιβλίο μέ αὐτό τό θέμα.

Τό πρόβλημα μέ ἐμᾶς τούς Ἕλληνες εἶναι ὅτι τά εἴπαμε ὅλα πολύ νωρίς καί ἀπό τότε δέν δίνουμε σημασία στόν ἑαυτό μας, νομίζοντας ὅτι τά ξέρουμε ὅλα. Τά ἐργαλεῖα πού χρειαζόμαστε γιά νά διαβάσουμε τόν νέο κόσμο βρίσκονται ὅλα ἐκεῖ, στήν διάθεσή μας, καί μᾶς περιμένουν. Οἱ πρόγονοί μας κάθονται σέ μιά γωνιά, χαμογελοῦν, περιμένουν νά τούς ἀνακαλύψουμε, ἀλλά δέν παρεξηγοῦνται. Ἀργά ἤ γρήγορα θά τούς κτυπήσουμε τήν πόρτα.

Ἡ γνώση τοῦ πολιτισμοῦ μας καί τῆς ἀρχαίας ἑλληνικῆς σκέψεως εἶναι ἡ ἀρχή τῆς ἡγεσίας.