«Ὑπάρχουν δικαστές στό Βερολῖνο»…

Η ΦΡΑΣΙΣ αὐτή, «ὑπάρχουν δικαστές στό Βερολῖνο», ἀποδίδεται σέ ἕναν μυλωνᾶ τῆς Πρωσσίας τοῦ 19ου αἰῶνος, ὁ ὁποῖος ὑποτίθεται ὅτι εἶχε διαφορά μέ τόν Βασιλέα Φρειδερίκο ΙΙ τόν ἐπιλεγόμενα Μεγάλο.

Κατά τήν ἱστορία, ὁ νερόμυλος ἔκλεινε τήν πρόσβαση ἑνός βασιλικοῦ κτήματος στό ποτάμι καί ὁ μυλωνᾶς ἠρνεῖτο νά τόν πουλήσει, παρά τό δυσαναλόγως ὑψηλό τίμημα πού προσέφερε ὁ Φρειδερίκος. Ὁ μυλωνᾶς ἐπέμενε ὅτι ὁ νερόμυλος ἦταν τό μέσον γιά ἐξασφάλιση τῶν πρός τό ζῆν καί ὁ Βασιλεύς ἔφθασε στό σημεῖο νά τόν ἀπειλήσει προκειμένου νά τοῦ πουλήσει τήν ἰδιοκτησία του.

• Τοῦ Εὐθ. Π. Πέτρου

Τότε, ὑποτίθεται ὅτι ἐλέχθη εἰς ἀπάντησιν στίς ἀπειλές, ἡ φράσις «ὑπάρχουν δικαστές στό Βερολῖνο». Τό ἐνδιαφέρον εἶναι ὅτι ἡ ἱστορία αὐτή δέν ἐπιβεβαιώνεται ἀπό πηγές, οὔτε προκύπτει ἀπό πουθενά ὅτι ὑπῆρχε νερόμυλος στήν ἄκρη κάποιου ἀπό τά βασιλικά κτήματα τῆς Πρωσσίας τοῦ 19ου αἰῶνος. Καί τοῦτο κάνει τήν ἱστορία πλέον ἐνδιαφέρουσα, διότι μποροῦμε βασίμως νά εἰκάσουμε ὅτι τήν διέδωσε ὁ ἴδιος ὁ Φρειδερίκος. Ἄν καί εἶναι περισσότερο γνωστός γιά τά στρατιωτικά του ἐπιτεύγματα ὁ Φρειδερίκος ὑπῆρξε μεγάλος μεταρρυθμιστής, ὁ ὁποῖος ὄχι μόνον ἕνωσε τά γερμανικά βασίλεια, ἀλλά εἰσήγαγε θεσμούς γιά τήν ἑνιαία διακυβέρνησή τους καί βεβαίως καθιέρωσε ἀνεξάρτητη δικαιοσύνη.

Ἀπεδείχθη ἕνας φιλόσοφος-κυβερνήτης, ἀντίστοιχος πρός τόν Ρωμαῖο αὐτοκράτορα Μᾶρκο Αὐρήλιο. Ὅπως καί ἐκεῖνος «κατεδικάσθη» νά περάσει τά περισσότερα χρόνια τῆς βασιλείας του σέ ἐκστρατεῖες, ἀλλά εὕρισκε τόν χρόνο καί γιά νά ἐφαρμόσει μεταρρυθμίσεις βασισμένες στίς ἀρχές τοῦ Διαφωτισμοῦ στό νεοσύστατο γερμανικό Κράτος καί γιά συγγράψει πονήματα, τά ὁποῖα ὅμως βρῆκαν ἔδαφος μόνον μεταξύ καλλιεργημένων διανοητῶν, παραμένοντας σχετικῶς ἄγνωστα στό εὐρύ κοινό. Γιά τόν μέσο πολίτη ἡ παρακαταθήκη του ἦταν ὅτι «ὑπάρχουν δικαστές στό Βερολῖνο.»

Γιά πολλές δεκαετίες, στίς χῶρες τῆς Εὐρώπης, καί στήν Ἑλλάδα φυσικά, ὁ δικαστής ἦταν ἡ ἐλπίς τοῦ ἀδικουμένου πολίτου. Ἰδιαιτέρως αὐτοῦ πού ἀδικεῖται ἀπό τό Κράτος.

Ταυτοχρόνως ἦταν καί ὁ ἐλεγκτής τῆς νομιμότητος. Τά εἰδικά δικαστήρια τῆς δεκαετίας τοῦ ’80 δέν ἦσαν ἀποτέλεσμα τῆς παρεμβάσεως κάποιας Εὐρωπαίας Εἰσαγγελέως. Ἦσαν ἀπόρροια ἐλεγκτικῶν πράξεων Ἑλλήνων δικαστῶν. Πράξεων, οἱ ὁποῖες ἐπεκροτήθησαν ἀπό τούς πολῖτες, οἱ ὁποῖοι ἔβλεπαν στούς δικαστές, οἱ ὁποῖοι διερευνοῦσαν ὑποθέσεις διαφθορᾶς στελεχῶν τοῦ ΠΑΣΟΚ ἐκείνης τῆς ἐποχῆς (νά μήν ξεχνᾶμε τούς διδάξαντες) νά προσωποποιοῦνται οἱ ἀσφαλιστικές δικλίδες τοῦ κοινοβουλευτικοῦ συστήματος. Ὁ Ἀνδρέας Παπανδρέου, μέ τήν συνταγματική ἀναθεώρηση τοῦ 1986, εἶχε ἐξαλείψει τίς πολιτικές διαδικασίες ἐξισορροπήσεως, καθιστῶντας τόν Πρόεδρο τῆς Δημοκρατίας, ἀπό ρυθμιστή τοῦ Πολιτεύματος, διακοσμητική φιγούρα. Ὑπῆρχαν ὅμως οἱ λειτουργοί τῆς ἀνεξάρτητης δικαιοσύνης.

Δέν ἔχουμε τήν παραμικρή ἀμφιβολία, ὅτι καί σήμερα οἱ δικαστές μας, εἶναι τοῦ ἰδίου ὑψηλοῦ ἐπιπέδου καί ἐμφοροῦνται ἀπό ἀνάλογες ἀρχές. Τό ἐρώτημα ὅμως εἶναι, ἔτσι ὅπως ἔχουν ἐξελιχθεῖ τά πράγματα, ἄν ἡ δικαστική ἐξουσία στήν Ἑλλάδα, παραμένει τοῖς πράγμασι ἀνεξάρτητη, ὅπως προβλέπεται ἀπό Σύνταγμα. Μπορεῖ νά μᾶς ἐνοχλεῖ τό γεγονός, ὅτι ἡ Εὐρωπαϊκή Εἰσαγγελία ἐπεσήμανε ὅτι ὑπάρχουν στό ἑλληνικό νομικό σύστημα διατάξεις οἱ ὁποῖες δέν τήν ἀφήνουν νά ὁλοκληρώσει τό ἔργο της. Εἶναι ὅμως μία ἀλήθεια. Θά ἔπρεπε ἐμεῖς οἱ ἴδιοι νά ἔχουμε φροντίσει νά μήν ὑπάρχουν διατάξεις οἱ ὁποῖες δυσχεραίνουν τήν ἀπονομή τῆς δικαιοσύνης, ὥστε νά μήν χρειάζεται νά μᾶς τό ἐπαναλαμβάνουν οἱ ἐκ Βρυξελλῶν εἰσαγγελεῖς.

Καί θά ἔπρεπε οἱ ἴδιοι οἱ πολιτικοί μας νά τό ἔχουν φροντίσει αὐτό, προκειμένου νά μήν ἀφήνονται σκιές γιά τήν πολιτεία τους. Σήμερα καί μόνον ἐξ αἰτίας τοῦ γεγονότος ὅτι ὑπάρχουν εἰδικές ρυθμίσεις γιά τήν παραγραφή τῶν ἀδικημάτων τῶν πολιτικῶν, στόν πολίτη δημιουργοῦνται ὑποψίες, ὅτι κάποιοι κάτι θέλουν νά κρύψουν. Κάποιοι ἔχουν ἐνοχές καί γιά τόν λόγο αὐτό ὀχυρώνονται πίσω ἀπό εἰδικές διατάξεις ἀσυλίας καί παραγραφῶν. Ἕνα πρόσθετο ζήτημα εἶναι ὅτι ἡ ἐκλογή τῆς ἡγεσίας τῆς δικαιοσύνης παραμένει στά χέρια τῆς Κυβερνήσεως. Πῶς μποροῦμε λοιπόν νά ὑποστηρίζουμε ὅτι παραμένει ἀνεξάρτητη ἀπό τήν ἐκτελεστική ἐξουσία, ὅταν οἱ ἐπιλογές γιά τήν ἀνωτάτη βαθμίδα τῶν δικαστηρίων γίνονται ἀπό τό ὑπουργικό συμβούλιο; Καί γιά νά θυμηθοῦμε καί ἄλλον ἕναν αὐτοκράτορα τοῦ ρωμαϊκοῦ παρελθόντος, παραθέτουμε τό ρηθέν ὅτι «ἡ γυναῖκα τοῦ Καίσαρος δέν ἀρκεῖ νά εἶναι τιμία, πρέπει καί νά φαίνεται τιμία.»

Ἀλλά προφανῶς κάποιοι ἡγέτες πού ἔχουν ἐκλεγεῖ ὑπό συνθῆκες κοινοβουλευτισμοῦ, ἐλάχιστα πεφωτισμένοι εἶναι σέ σχέση μέ τούς μονάρχες τοῦ εὐρωπαϊκοῦ παρελθόντος.