ΓΡΑΦΩ χωρίς διάθεση ἀντιπολίτευσης. Μέ τά ἐθνικά θέματα δέν παίζουμε. Οὔτε ἐπιτρέπεται νά ἐπιδιδόμεθα σέ ἄσκοπους διαξιφισμούς.
Ἀλλά ἡ ἀπόφαση πού ἔλαβε ὁ Πρωθυπουργός μετά τήν παραίτηση τοῦ Νίκου Κοτζιᾶ ἀπό τό ἀξίωμα τοῦ ὑπουργοῦ Ἐξωτερικῶν, νά ἀναλάβει ὁ ἴδιος τό χαρτοφυλάκιο, συνιστᾶ πολύ μεγάλο λάθος. Στήν οὐσία, τό Ὑπουργεῖο εἶναι ἀκέφαλο σέ μιά ἰδιαιτέρως κρίσιμη στιγμή γιά τά ἐθνικά θέματα, καθώς τά καθήκοντα τοῦ Πρωθυπουργοῦ εἶναι ἀσύμβατα μέ τήν καθημερινή πλήν οὐσιώδη ρουτῖνα τοῦ Ὑπουργείου. Ἄν, μάλιστα, δέν παρέμενε στήν θέση τοῦ Γενικοῦ Γραμματέα (μετά ἀπό παράκληση τοῦ κ. Τσίπρα) ὁ πολύπειρος πρέσβυς Δημήτρης Παρασκευόπουλος (ὁ πρύτανις τοῦ διπλωματικοῦ μας σώματος) καί ἄν δέν εἶχε γραφεῖο ἐκεῖ ὁ σεμνός καί ἀποτελεσματικός σύμβουλος τοῦ πρωθυπουργοῦ Εὐάγγελος Καλπαδάκης (υἱός πρέσβεως), δέν ξέρω εἰλικρινά τί θά μᾶς ξημέρωνε κάθε μέρα.
Τόν Παρασκευόπουλο, εἰδικά, τόν ξέρω ἀπό τό μακρινό 1990, τόν γνώρισα στήν Θράκη καί γνώμη μου εἶναι πώς τό ἑλληνικό κράτος πρέπει νά τοῦ «στήσει» εἰκόνισμα γιά ὅλα ὅσα ἔχει κάνει κατά τήν θητεία του στίς πρεσβεῖες τῶν Παρισίων, τῆς Ἀγκύρας καί τῆς Μόσχας. Παρά ταῦτα, τό πρόβλημα ὑπάρχει. Χωρίς ἐπι κεφαλῆς πολιτικό πρόσωπο μέ τήν ἰδιότητα τοῦ ὑπουργοῦ καί μέ καθημερινή παρουσία στό γραφεῖο τοῦ ὑπουργοῦ, ὁ κίνδυνος ὑπάρχει. Θά ἀναφέρω δύο παραδείγματα ἀπό τήν θητεία Κοτζιᾶ, προϊόν τῆς γνώσης μου ἀπό τό καθημερινό ρεπορτάζ γιά νά ἐξηγήσω τί ἀκριβῶς ἐννοῶ, δεδομένου μάλιστα πώς αὐτές τίς μέρες Ράμα καί Ζάεφ τείνουν νά ξεφύγουν ἐντελῶς.
Τό πρῶτο πρᾶγμα πού ἔκανε ὁ Κοτζιᾶς μετά τήν ὑπογραφή τῆς Συμφωνίας τῶν Πρεσπῶν ἦταν νά καταθέτει ἀνά μῆνα, τουλάχιστον, ἕνα-δύο ΓΡΑΠΤΑ διαβήματα στόν ΟΗΕ, στήν ΕΕ καί τό ΝΑΤΟ, ὅταν Σκοπιανοί ἀξιωματοῦχοι παραβίαζαν μέ δηλώσεις τους τήν Ἐνδιάμεση Συμφωνία τοῦ 1995. Καί διαμαρτυρόταν γιά τήν Ἐνδιάμεση Συμφωνία, διότι αὐτή εἶναι σέ ἰσχύ στό μεσοδιάστημα μέχρι τήν κύρωση τῶν Πρεσπῶν ἀπό τά δύο κοινοβούλια. Ἄν καί ἦταν ὀξύμωρο ὁ ἀρχιτέκτων τῶν Πρεσπῶν νά καταγγέλλει συνεχῶς μέ διαβήματα τό ἄλλο μέρος, ὁ Κοτζιᾶς τό ἔκανε διότι, ὡς παλαιό στέλεχος τοῦ ΥΠΕΞ, γνώριζε ἄριστα ὅτι ἡ ἐξωτερική πολιτική ἔχει συνέχεια. Δέν τελείωνε στήν θητεία του. Ὁ διάδοχός του θά ἔπρεπε νά ἔχει ἕτοιμη ἄμυνα σέ περίπτωση πού οἱ γείτονες ἤθελαν νά προσφύγουν ξανά στήν διεθνῆ Δικαιοσύνη. Καί ὅταν ὁ Νίμιτς ἤ καί κάποιοι ἄλλοι τοῦ ζητοῦσαν νά… σιωπᾶ γιά νά διευκολύνει τήν πλειοψηφία τῶν Σκοπίων, ὁ Κοτζιᾶς ἀπαντοῦσε:
– Δέν πᾶτε καλά! Δηλαδή, γιά νά πάρει ὁ Ζάεφ τήν δική του πλειοψηφία, θά ρισκάρω ἐγώ τήν δική μου;
Μή σᾶς τά πολυλογῶ. Ὁ Κοτζιᾶς πρέπει νά κατέθεσε πέντε ἤ ἕξι γραπτά διαβήματα κατά τῶν Σκοπίων μετά τίς Πρέσπες. Τό τελευταῖο στίς ἀρχές Ὀκτωβρίου κατά τοῦ Προέδρου Ἰβανώφ. Ἀκούω ὅτι αὐτή ἡ πρακτική ἐγκαταλείφθηκε ἐπί τῶν ἡμερῶν Τσίπρα στό Ὑπουργεῖο Ἐξωτερικῶν. Τά διαβήματα γίνονται πλέον περισσότερο προφορικά παρά γραπτά. Παράγουν μέν συνέπειες ἀλλά δέν παρέχουν νομικές ἐγγυήσεις. Λάθος! Scripta manent.
Τό δεύτερο πρᾶγμα πού ἔκανε ὁ Κοτζιᾶς ὅταν τοῦ «κουνιόταν» ὁ Ράμα ἤ ὁ Ζάεφ ἦταν νά κινητοποιεῖ τήν διεθνῆ κοινότητα γιά λογαριασμό του. Ἀντί νά «σηκώνει» τό τηλέφωνο καί νά κλαψουρίζει στούς ὁμολόγους του Μπουσάτι καί Δημητρώφ, ἀπαιτοῦσε ἀπό τόν Γενικό Γραμματέα τοῦ ΝΑΤΟ Στόλτενμπεργκ, τόν Βοηθό ΥΠΕΞ τῶν ΗΠΑ Γουέστ Μίτσελ, τόν Ἐπίτροπο Διεύρυνσης Γιοακίμ Χάν, τήν Ἐπίτροπο Ἐξωτερικῶν τῆς ΕΕ Φεντερίκα Μογκερίνι καί ἀπό ἕναν σύμβουλο τῆς Μέρκελ νά τούς καλοῦν καί νά τούς προειδοποιοῦν: Μέ τέτοιες συμπεριφορές, δέν βλέπετε ΝΑΤΟ καί Εὐρώπη οὔτε μέ τά κυάλια. Στό σημεῖο πού ἔχουν φθάσει ἄλλωστε τά πράγματα στά Βαλκάνια, μόνο αὐτή ἡ μέθοδος ἐνδείκνυται: σέ «νταβαντζῆδες» τύπου Ράμα καί σέ πολιτικούς τοῦ πνεύματος καί τοῦ… οἰνοπνεύματος τύπου Ζάεφ, μόνο ἔτσι ἀπαντᾶς: μέ «νταβαντζηλίκι». Συμβαίνει αὐτό τώρα; Νομίζω ὄχι. Καί νά ἤθελε ὁ Τσίπρας, δέν μπορεῖ. Ἔχει τόσα στό κεφάλι του σύν τίς ἐκλογές, πῶς νά κάνει καί τόν ὑπουργό Ἐξωτερικῶν;
Τό πιό ὡραῖο ἀπό ὅλα εἶναι ὅμως τό ἑξῆς: Ἐνῶ ἔχει ἀφήσει τήν ἑστία του στό Ὑπουργεῖο Ἐξωτερικῶν κενή, στό γραφεῖο του σπανίως πάει, ὁ Πρωθυπουργός θεωρεῖ ὅτι μπορεῖ, πλήν Σκοπιανοῦ, νά κλείσει καί τό Ἀλβανικό. Ἰδέα δέν ἔχει τί θύελλες θά θερίσει. Γιά ὅση ἀξία ἔχει ἡ γνώμη μου, προτρέπω: διορισμός ὑπουργοῦ Ἐξωτερικῶν στήν Ἀκαδημίας τώρα. Ἄν κάνει ὁ Καλπαδάκης, πού ἔχει πανοραμική εἰκόνα τοῦ Μαξίμου, ἄς εἶναι ὁ Καλπαδάκης. Ἄν δέν κάνει, πολιτικό πρόσωπο. Ὄχι ὅμως ἔτσι. Θά πάθουμε ζημιά.
