Ἀπό τό ἀρχεῖο τῆς «Ἑστίας», 2 Ἰανουαρίου 1923
-Βλέπετε αὐτήν τήν πίπα; μοῦ εἶπε, μέ μίαν ἀνεξήγητον μελαγχολίαν, ὁ καλός φίλος.
-Τήν βλέπω καί τήν θαυμάζω! τοῦ εἶπα. Καθαρόν ἤλεκτρον καί λεπτοτάτη τέχνη. Δῶρον βεβαίως εὐγενοῦς ἀνθρώπου.
-Ἀκριβῶς! Δῶρον, τό ὁποῖον ἔλαβα πρό μιᾶς στιγμῆς.
-Καί μελαγχολεῖτε ἐνώπιον τοῦ μικροῦ αὐτοῦ θαύματος;
-Πῶς νά μή μελαγχολῶ, φίλε μου;
-Ἐκόψατε τό κάπνισμα καί μελαγχολεῖτε ἐπί τῆς περιττότητος τοῦ δώρου;
-Ὄχι, φίλε μου. Ἐξακολουθῶ νά καπνίζω ὡς καπνοδόχος.
-Ἴσως ἐπεριμένατε ἀνώτερον δῶρον; Ἀπό τόν δωρητήν.
-Δέν εἶμαι οὔτε τόσον ἄπληστος οὔτε τόσον ἀχάριστος.
-Σκέπτεσθε, ἴσως, ὅτι ἕνας πτωχός φιλότιμος ἄνθρωπος, ἐστερήθη τόν ἄρτον του, διά νά σᾶς προσφέρῃ τό βαρύτιμον αὐτό δῶρον;
-Οὔτε αὐτό! Οὔτε!…
-Ἀλλά τί συμβαίνει λοιπόν. Μήπως τρέφετε προσωπικήν ἀποστροφήν πρός τό ἤλεκτρον καί τά ἐξ αὐτοῦ παράγωγα;
-Τίποτε! Τίποτε! Ἀδύνατον νά μαντεύσετε!
Ἐπῆρε μίαν βαθεῖαν ἀναπνοήν, τήν ἀπέδωκεν εἰς τό κενόν, ὡς ἠχηρόν ἀναστεναγμόν, καί ὡμίλησε.
-Λοιπόν, αὐτήν τήν πίπα τήν ἔχω ἀγοράσει ἐγώ ὁ ἴδιος πρό πέντε ἡμερῶν.
-Εἶσθε βέβαιος;
-Τήν ἀναγνωρίζω ἀπό τήν μικράν αὐτήν κηλῖδα τοῦ ἠλέκτρου καί ἀπό κἄποιο μικρόν ἐλάττωμα εἰς τό χεῖλος. Δέν μοῦ μένει ἡ παραμικρότερα ἀμφιβολία. Εἶνε ἡ πίπα ποῦ ἐχάρισα ὡς δῶρον τῆς Πρωτοχρονιᾶς εἰς τόν ἐξάδελφόν μου.
-Πῶς εὑρέθη, λοιπόν, καί πάλιν εἰς τά χέρια σας; Ἡ παροιμία μᾶς πληροφορεῖ, ὅτι μόνον ὁ κάλπικος παρᾶς ξαναγυρίζει στόν νοικοκύρη του, καί αὐτή εἶναι μία γνησιότατη πίπα. Μήπως σᾶς τήν ἔκαμε δῶρον ὁ ἐξάδελφός σας; Θά ἦτο ἀστεῖον!
-Ὁ ἐξάδελφός μου δέν εἶνε καθόλου ἀφῃρημένος. Τό δῶρον προέρχεται ἀπό ἄνθρωπον σχεδόν ξένον ἀπέναντί μου, πρός τόν ὁποῖον εἶχα προσφέρει μίαν μικράν ἐκδούλευσιν.
-Μήπως τήν ἔκλεψεν ἀπό τόν ἐξάδελφόν σας;
-Εἶνε τίμιος ἄνθρωπος. Καί δέν γνώριζε οὔτε ἐξ ὄψεως τόν ἐξάδελφόν μου.
-Δέν ἐννοῶ τίποτε.
Ὁ καλός φίλος ἀνεστέναξε πάλιν καί μοῦ προσέφερε τόν μίτον τοῦ λαβυρίνθου.
-Λοιπόν, φίλε μου, ἡ πίπα αὐτή ξαναῆλθε εἰς τά χέρια μου διά τοῦ γύρου. Ὁ ἐξάδελφός μου τήν ἐχάρισε προφανῶς εἰς κἄποιον φίλον του, διά νά ἐξοικονομήσῃ τά χρήματα ἑνός ἄλλου δώρου, ποῦ ἦτο ὑποχρεωμένος, φαίνεται, νά κάμῃ. Ὄχι, βέβαια, εἰς ἐκεῖνον, ποῦ μοῦ τήν ἐχάρισεν ἐμένα, διότι, ὅπως σᾶς εἶπα, δέν τόν γνωρίζει. Ὁ φίλος του θά τήν ἐχάρισε διά τόν αὐτόν λόγον εἰς ἄλλον. Ὁ ἄλλος πάλιν εἰς ἄλλον, μέχρις ὅτου ἔφθασεν εἰς τόν τελευταῖον δωρητήν. Ἑπομένως, ἐπανῆλθεν εἰς τά χέρια μου διά τοῦ γύρου.
-Τό ἀποτέλεσμα, δηλαδή, εἶνε, ὅτι ἐκάματε ἕνα ὡραῖον δῶρον εἰς τόν ἑαυτόν σας. Διατί μελαγχολεῖτε;
Ὁ καλός φίλος μοῦ ἐξήγησε τήν αἰτίαν τῆς μελαγχολίας του.
-Πρῶτον μελαγχολῶ, μοῦ εἶπε, διότι, ἄν ἐπρόκειτο νά κάμω δῶρον εἰς τόν ἑαυτόν μου, θά εδιάλεγα κἄτι ἄλλο. Ἀπό πίπες, ἔχω ἄλλο τίποτε…
Ἦτον ἕτοιμος νά μοῦ ἀπαριθμήσῃ καί τούς ἄλλους λόγους τῆς μελαγχολίας του, ἀλλά τόν ἐβεβαίωσα, ὅτι μοῦ ἀρκεῖ ὁ πρῶτος, καί ἐσταμάτησε.
Τό γενικόν συμπέρασμα εἶνε, ὅτι εὑρισκόμεθα πρό ἑνός νέου κύκλου, τόν ὁποῖον καλούμεθα νά τετραγωνίσωμεν. Τοῦ κύκλου τῶν δώρων. Καί, ἐπειδή ἕνα δῶρον εἰς τάς ἡμέρας μας ἔχει ὅλας τάς πιθανότητας νά ἐπιστρέψῃ διά τοῦ ὡραίου αὐτοῦ κύκλου εἰς τόν δωρητήν του, οἱ κάμνοντες δῶρα εἰς τούς ἄλλους ἄς φροντίζουν νά τά ἐκλέγουν, διά κάθε ἐνδεχόμενον, σύμφωνα πρός τάς ἰδίας των ἀνάγκας καί τήν ἰδίαν των ἀρέσκειαν.
ΠΑΥΛΟΣ ΝΙΡΒΑΝΑΣ
