ΕΤΟΣ ΑΡΧΙΚΗΣ ΕΚΔΟΣΕΩΣ 1876
Παρασκευή 26 Απριλίου 2024

Ἡ ἑλληνικότητα τοῦ Χριστιανισμοῦ

Ὁ Βύρων Γ. Πολύδωρας γράφει γιά τήν «Ἑστία»

Ο ΒΟΛΤΑΙΡΟΣ στήν ἱστορικοῦ περιεχομένου πραγματεία του (Œuvres Historiques) γιά τόν Κάρολο τόν 12ο τῆς Σουηδίας, πού εἶναι «ἀδελφάκι» τῆς ἄλλης πραγματείας του γιά τόν Μεγάλο Πέτρο τῆς Ρωσσίας, συνέποχοι γάρ οἱ δυό τους, γράφει: Ἡ θρησκεία τους (τῶν Ρώσσων) ἦταν καί ἀκόμη εἶναι αὐτή τῶν ἑλληνοχριστιανῶν (chrétiens grecs).

Νά σημειωθεῖ ὅτι τότε πού ἔκανε ὁ πολυγραφότατος διαφωτιστής τό ἐλεύθερο καί ἄτακτο ἕως ἄναρχο πνεῦμα, τοῦ 18ου αἰῶνα, ὁ Βολταῖρος, αὐτήν τήν καθομολόγηση «chrétiens grecs», οἱ Ρῶσσοι συμπλήρωναν 750 χρόνια ἀπό τόν πολιτικό ἐκχριστιανισμό τους. Ἀπό τότε πού ὁ ἡγεμόνας τῶν Ρώσσων τοῦ Κιέβου Βλαδίμηρος Α΄, πού εἶχε πάρει ὡς σύζυγό του τήν ἀδελφή τοῦ Βασιλείου Β΄ τοῦ Βουλγαροκτόνου, τήν Ἄννα, βαφτίστηκε Χριστιανός (989) στόν Δνείπερο (τόν Βορυσθένη τῶν Ἀρχαίων Ἑλλήνων) στή Χερσῶνα τῆς Κριμαίας, ὅπου βαφτίσθηκαν, στά ἴδια νερά, κατά χιλιάδες οἱ Ρῶσσοι, ἀπό τότε, λοιπόν, εἶχαν συμβεῖ τόσα πολλά. Ἡ Κωνσταντινούπολη εἶχε πέσει, τό γένος τό ἑλληνικό εἶχε σκλαβωθεῖ στούς Τούρκους, νέα κράτη εἶχαν γεννηθεῖ καί μεγαλώσει στήν Εὐρώπη (Γαλλία, Γερμανία, Ἀγγλία, Ἱσπανία), νέες χῶρες, ὅπως ἡ Ἀμερική, καί νέες ἀνακαλύψεις εἶχαν λάβει χώρα. Καί ὅμως ὁ Βολταῖρος ἀνεγνώριζε τήν μεταδοτικότητα μιᾶς θρησκείας, αὐτῆς τοῦ Χριστιανισμοῦ, στούς Ἕλληνες.

Ναί, ὁ ἱστορικός θεάνθρωπος Χριστός μας ἦταν Ἰουδαῖος ἀπό τή Ναζαρέτ. Ἡ διάδοση, ὅμως, τοῦ σταυραναστάσιμου μηνύματός του ἔγινε:

α) χάρη στόν δρόμο τόν ἑλληνικό πού χάραξε ὁ Μεγαλέξανδρος

β) χάρη στήν γλῶσσα τήν ἑλληνική, τήν Κοινή, πού ἦταν ἡ γλῶσσα τῆς ἑλληνιστικῆς περιοχῆς καί ἐποχῆς

γ) χάρη στό ἑλληνικό φιλοσοφικό ὑπόβαθρο, πού ἄνοιξε τούς ὑποδοχεῖς τῆς σκέψης γιά νά δεχθεῖ τή θέωση τοῦ Χριστοῦ, ὡς Υἱοῦ Μονογενοῦς τοῦ ἑνός Θεοῦ

δ) Ὁ Σωκράτης πού θεωρήθηκε σάν πρό Χριστοῦ Χριστιανός ὑπαινίχθηκε στόν Κρίτωνα τήν ἀνάσταση, ἐπικαλούμενος τόν ὁμηρικό στίχο «ἤματί κεν τριτάτῳ Φθίην ἐρίβωλον ἵκοιο» («σέ τρεῖς ἡμέρες θά ἔχω φθάσει στό εὔφορο περιβόλι –στόν Παράδεισο τῆς Φθίας»)

ε) Ἀκόμη, μήπως δέν εἶναι τό Βυζάντιο, τό κράτος, ἡ μεγάλη ἑλληνική χιλιόχρονη αὐτοκρατορία, τό δημιούργημα τῆς εἰρηνικῆς ἐπανάστασης τῶν διωκομένων χριστιανῶν, τῶν κρυπτομένων στίς κατακόμβες τῆς Ρώμης καί στίς πόλεις μέ τούς «μαθητευόμενους χριστιανούς», στούς ὁποίους στέλνει γράμματα ὁ Ἀπόστολος Παῦλος (Ρωμαίους, Κορινθίους, Γαλάτες, Ἐφεσίους, Φιλιππισίους, Κολασσαεῖς, Θεσσαλονικεῖς), στούς χριστιανούς πού ἐνῶ βρίσκονταν στήν παρανομία εἶχαν εὐφυῶς «στρατολογηθεῖ» ἀπό τόν Μ. Κωνσταντῖνο ὑπό τό οὐράνιο φωτεινό σῆμα τοῦ σταυροῦ «ἐν τούτῳ νίκα», στή μάχη κατά τοῦ Μαξεντίου, στή γέφυρα τοῦ Μουλβία τό 312;

στ) Οἱ χιλιάδες τῶν μαρτύρων, τῶν ἁγίων, τῶν τριῶν πρώτων αἰώνων, ἐκτός τῶν μεταγενέστερων νεομαρτύρων, οἱ ὁποῖοι ἔχτισαν τό οἰκοδόμημα τῆς μίας, ἁγίας καί καθολικῆς Ἐκκλησίας, πού μέ τό ἱερό καί καθαγιασμένο σῶμα τους, τό ἀκαταμάχητο πνεῦμα τῆς πίστης τους καί μέ τό δίδαγμα τῆς θυσίας τους, δέν ἦσαν Ἕλληνες ἤ ἑλληνικῆς παιδείας ἔστω, καταγόμενοι ἀπό τήν ἑλληνόφρονα περιοχή τῆς Μικρᾶς Ἀσίας καί τῆς Μεσογείου, ἔστω καί ὑπό τήν ρωμαϊκή κυριαρχία;

ζ) Ὁ Ρωμανός ὁ Μελωδός, ὁ Ἰωάννης ὁ Δαμασκηνός, ὁ Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος δέν ἦσαν οἱ λογοτέχνες καί μελωδοί καί ποιητές τῆς ἑλληνοχριστιανικῆς τέχνης τοῦ Ὀκτωηχίου, συνεχίζοντας αὐτοί οἱ Ἑλληνόσυροι νά ἐφαρμόζουν σέ νέους «δρόμους» τά πανάρχαια ἑλληνικά μέτρα, τόν ἴαμβο, τόν τροχαῖο καί τόν ἀνάπαιστο, πού γεννήθηκαν ἀπό τόν «κανόνα» τοῦ Πυθαγόρα;

η) Καί ὕστερα τό θεολογικό «σύνταγμα», αὐτό πού λέμε «Σύμβολο τῆς Πίστεως» ἤ ἁπλά «Πιστεύω», μήπως δέν εἶναι ἕνα πολιτικό-πατερικό δημιούργημα ὑψηλῆς πνευματικῆς τάξης, πού προῆλθε ἀπό τίς δύο πρῶτες Οἰκουμενικές Συνόδους, τήν Α΄ πού συγκάλεσε ὁ Μέγας Κωνσταντῖνος, τό 325 στή Νίκαια τῆς Βιθυνίας, στήν ὁποία μετέσχον 318 Πατέρες, καί τήν Β΄ πού συγκάλεσε ὁ Θεοδόσιος ὁ Μέγας, τό 381 στήν Κωνσταντινούπολη, μέ τή συμμετοχή 150 πατέρων-ἐπισκόπων, καί στίς ὁποῖες ἀναπτύχθηκε μιά διαλεκτική ἐπιχειρηματολογία ἀριστοτελικοῦ τύπου –προεξάρχοντος στή διαλεκτική τοῦ Ἀποστόλου Παύλου– ἀπελευθερωμένη ὅμως ἀπό τά στενά καί αὐστηρά ἰουδαϊκά πλαίσια καί ἐμπλουτισμένη μέ ἑλληνιστικές ἀκαδημαϊκές θέσεις;

Αὐτή εἶναι σέ τίτλους ἡ τεκμηρίωση τοῦ Βολταιρικοῦ «chrétiens grecs». Στέρεη, ἀληθινή, ἀναντίρρητη. Ἄλλωστε, ὅταν μιλάει ὁ Βολταῖρος γιά τήν ἑλληνοχριστιανική θρησκεία τῶν Ρώσσων τοῦ Μ. Πέτρου, δέν δογματίζει, οὔτε γράφει ἀναλυτικά. Περιγράφει ἐκλαϊκευμένα, σχεδόν δημοσιογραφικά, τά ὅσα γνώρισε καί ἔμαθε ἀναζητώντας τήν ἀλήθεια κάθετα, στόν ἱστορικό χρόνο, καί ὁριζόντια, στήν πολιτική γεωγραφία τῆς ἐποχῆς του. Γιατί ὅσον ἀφορᾶ τό δόγμα καί τή θρησκευτική ὀντότητα, ἄς τόν παρεξήγησαν ὡς ἄθεο, ἐκεῖνος ὁ εὔστροφος, ὁ ἀνατρεπτικός, ὁ ἀνυπότακτος καί εὐρυμαθής πῆρε θέση γράφοντας σ’ ἕνα ποίημά του, τελεσίδικα: «Ἐάν Θεός δέν ὑπῆρχε, θά ἔπρεπε νά ἐφευρεθεῖ»!

Μέ τήν ἐπίκληση τῶν ἐπιχειρημάτων τῆς «ἑλληνοδιάδοσης» –δέν λέω «ἑλληνογένεσης», διότι αὐτή ἔχει θεογενῆ ὑπόσταση καί γεννήτορα τόν Θεάνθρωπο Χριστό– θέλω νά ὑπαινιχθῶ τί ὀφείλει ὁ Χριστιανισμός σάν ἐκκλησιαστικός Οἶκος στόν Ἑλληνισμό. Ἀκολουθώντας, δηλαδή, τόν ἀντίστροφο δρόμο ἀπό ἐκεῖνον τόν γνωστό καί πεπατημένο τοῦ τί χρωστάει –καί χρωστάει πολλά– ἡ Ἑλλάδα καί ὁ Ἑλληνισμός στόν Χριστιανισμό.

Ἄς θεωρηθεῖ αὐτό τό σημερινό σημείωμα ὡς ἡ βάση, ὥστε, μέ ἐθνική αὐτοπεποίθηση καί ὑπερηφάνεια (γιατί βρίσκουμε τή δύναμη νά ἐπιβιώνουμε στά δύσκολα), νά εὐχηθῶ στούς ἀναγνῶστες μου: Χρόνια Πολλά καί Καλή Ἀνάσταση!

Κεντρικό θέμα