Στό στόχαστρο τῆς Πολιτείας, μετά τήν Μόσχα, καί τό Πεκῖνο – Τί σημαίνει ἡ ἀκύρωσις τῶν σχεδίων τῆς Cosco γιά τό λιμάνι τοῦ Πειραιᾶ
Τοῦ Μανώλη Κοττάκη
ΗΤΑΝ πολύ σοφή ἡ κίνησις τοῦ Συμεών Τσομώκου νά μεταφέρει τούς Δελφούς στήν Οὐάσιγκτων. Πιό συγκεκριμένα, τό γνωστό καί ἐπιτυχημένο πλέον Οἰκονομικό Φόρουμ φέτος μετακόμισε γιά λίγο ἀπό τό γνωστό Μαντεῖο στήν ἀμερικανική πρωτεύουσα. Εἶχαν ἔτσι τήν εὐκαιρία ὅλοι οἱ βουλευτές, ὅλα τά στελέχη τῶν κομμάτων, ὅλοι οἱ ἐμπειρογνώμονές μας καί βεβαίως τά μέλη τοῦ ὑπουργικοῦ συμβουλίου πού παρέστησαν, νά ἀποκτήσουν ἀπό πρῶτο χέρι μιά ἰσχυρή γεύση τῆς ἀτμόσφαιρας πού ἐπικρατεῖ στίς Ἡνωμένες Πολιτεῖες τόσο γεωπολιτικά μετά τήν ρωσσική εἰσβολή στήν Οὐκρανία ὅσο καί ἐθνικά, εἰδικά στό σκέλος τῶν ἑλληνοτουρκικῶν σχέσεων. Οἱ ὁμιλίες πού ἐκφωνήθηκαν στό Οἰκονομικό Φόρουμ ἦσαν ἀποκαλυπτικές.
Στήν μεγάλη εἰκόνα αὐτό πού ἔγινε ἀντιληπτό εἶναι ὅτι στήν Ἀμερική ἔχει ἐπιστρέψει μιά εἰκόνα ἐγρηγόρσεως γιά τήν τροπή πού ἔχουν πάρει οἱ ἐξελίξεις στήν Εὐρώπη καί στόν κόσμο, σέ σημεῖο τέτοιο, ὥστε νά ὑπάρχει σχεδόν ὑστερία ἰδεολογικοῦ τύπου, ὅπως τόν ψυχρό πόλεμο, ἐναντίον τοῦ δικτάτορα Πούτιν ἀλλά καί ἐναντίον τῆς κινεζικῆς ἡγεσίας, ἡ ὁποία ἀναγορεύεται σήμερα μαζί μέ τήν ρωσσική ὡς ὁ ἄξων τοῦ κακοῦ. Καί ἄς διακρατεῖ τό Πεκῖνο στά χέρια του τό μεγαλύτερο μέρος τοῦ ἀμερικανικοῦ χρέους. Οἱ ὁμιλητές ἀνέμισαν ξανά τίς Σημαῖες τῆς Ἐλευθερίας, τῆς Δημοκρατίας, τοῦ ἐλεύθερου κόσμου πού μάχεται τό νέο σιδηροῦν παραπέτασμα –γιά νά θυμηθοῦμε τόν Τσῶρτσιλλ– ὅλες ἐκεῖνες τίς παλαιές ἔννοιες καί ἀξίες πού κράτησαν γιά δεκαετίες συσπειρωμένη τήν Δύση ἀπέναντι στήν τέως Σοβιετική Ἕνωση.
Τό ὀξύμωρο πού παρατηρήθηκε κατά τή διάρκεια τοῦ Φόρουμ τῶν Δελφῶν ἦταν πώς ἡ νέα ἀμερικανική ἐγρήγορσις γιά τίς ἀπειλές πού γνωρίζει ἀνά τόν κόσμο ἡ ἔννοια τῆς δημοκρατίας καί τῆς ἐδαφικῆς κυριαρχίας συνυπῆρξε ταυτόχρονα μέ ἕνα κούμπωμα γιά τήν ἐξέλιξη τοῦ πολέμου. Ὅπως μᾶς ἐξομολογήθηκαν μέλη τῆς ἑλληνικῆς ἀποστολῆς, οἱ Ἀμερικανοί δείχνουν νά ἐπιζητοῦν τήν ἧττα τοῦ Πούτιν χωρίς νά λερώσουν τά χέρια τους καί τό κυριότερο χωρίς νά διαταραχθεῖ ἡ διεθνής οἰκονομία. Ἀπεύχονται τήν κλιμάκωση καί ἕναν ἐνδεχόμενο πυρηνικό πόλεμο, ἄν καί ὅποιος γνωρίζει καλά τί προηγήθηκε ἔχει ἑδραία τήν πεποίθηση, ὅτι οἱ Ἡνωμένες Πολιτεῖες ἔβαλαν τό χεράκι τους γιά νά φτάσουμε ὥς ἐδῶ. Ἔρριξαν λάδι στήν φωτιά. Τώρα ὅμως, ἐνῶ ταυτόχρονα οἱ πάσης φύσεως ἀναλυτές τους πανηγυρίζουν γιά τήν καθυστέρηση τῆς ἐπικρατήσεως τοῦ Πούτιν, μόλις ἔπεσε ἡ πρώτη βόμβα στήν ἐγκατάσταση πού βρίσκεται στά σύνορα Οὐκρανίας – Πολωνίας καί μόλις ἔγινε ἀντιληπτό ὅτι ὁ τρελλός εἶναι ἱκανός νά ἀρχίσει πυρηνικό πόλεμο ὡς ἀπάντηση στίς κυρώσεις τους, στήν ἀμερικανική πρωτεύουσα ἀκούγεται ὅλο καί περισσότερο ἡ λέξις ἀποκλιμάκωσις.
Ὑπῆρξαν μαζί μέ ἄλλους –καί χωρίς βεβαίως νά ἀπαλλάσσεται ὁ Πούτιν ἀπό τίς τεράστιες εὐθῦνες του– οἱ ἐμπρηστές, καί 20 μέρες μετά ὁ νοῦς τους εἶναι στούς πυροσβέστες. Χωρίς νά ἀναλαμβάνουν ξεκάθαρα οἱ ἴδιοι αὐτόν τόν ρόλο. Ἰανός. Δισυπόστατον. Βαπτίστε ὅπως θέλετε τήν ἀντίληψη μιᾶς πολιτικῆς ἡ ὁποία ταυτοχρόνως θέλει καί κλιμάκωση κατά τοῦ Πούτιν καί ἀποκλιμάκωση ἀπό τόν ἴδιο τόν Πούτιν. Πολύ πικρή ὅμως ἦταν ἡ γεῦσις γιά τήν ἑλληνική ἀποστολή ὅταν ἄκουσε τό ἕνα μετά τό ἄλλο τά στελέχη τοῦ State Department νά λαμβάνουν τό ἕνα μετά τό ἄλλο τόν λόγο καί νά ἐξαίρουν τήν σημασία τῆς Τουρκίας γιά τό ΝΑΤΟ καί τήν Δύση, μετά τήν ρωσσική εἰσβολή. Οὔτε οἱ ἐπίμονες ἐρωτήσεις πού τούς τέθηκαν ἀπό τό ἀκροατήριο καί ὄχι ἀπό χείλη ἑλληνικά κατάφεραν νά τούς κάμψουν.
Στό ἐπιχείρημα πού διατύπωσαν ἀκόμη καί μέλη τοῦ Κογκρέσσου –τό ὁποῖο εἶναι σέ διαφορετικό προσανατολισμό καί δέν ἐγκρίνει τήν πώληση τῶν F16 στόν Ἐρντογάν– γιά τήν ἐπιθετικότητα τῆς Τουρκίας, ἡ ἀπάντησίς τους ἦταν ἐκπληκτική: Μά πῶς εἶναι ἐπιθετική ἀφοῦ εἶχε ἡ ἡγεσία της μιά τόσο παραγωγική συνάντηση μέ τόν Ἕλληνα Πρωθυπουργό;
Ὅπως ἀντιλαμβάνεσθε, ἡ ἐπίσκεψις τοῦ κυρίου Μητσοτάκη στήν Κωσταντινούπολη ἀξιοποιήθηκε ἀπό τό τουρκικό λόμπυ τῆς Ἀμερικῆς καί τήν τουρκική ἡγεσία γιά νά προβληθεῖ πρός τά ἔξω ἡ εἰκόνα τῆς εἰρηνικῆς χώρας πού ἔχει μηδενικά προβλήματα μέ τούς γείτονές της. Σέ ἐρώτημα ἀπό Ἀμερικανούς διαμορφωτές κοινῆς γνώμης, ὅτι ἡ Τουρκία μέ τήν στάση της ἐξευτελίζει τίς κυρώσεις καί δίνει τήν δυνατότητα σέ ὅλο τό ρωσσικό χρῆμα νά διασωθεῖ μετακινούμενο στήν ἐπικράτειά της, ἡ ἀπάντηση κορυφαίου στελέχους τοῦ State Department ἦταν καί πάλι ἡ ἴδια: Ἡ Ἄγκυρα μᾶς εἶναι χρήσιμη.
Ἐπιφυλάσσομαι ὅταν θά ἐντοπίσω τά πρακτικά τοῦ Φόρουμ νά σᾶς μεταφέρω λέξη πρός λέξη ὅ,τι δυσάρεστο εἰπώθηκε ἐκεῖ γιά τά ἐθνικά μας συμφέροντα. Μέ ὀνόματα καί διευθύνσεις. Αὐτό πού κερδίσαμε ὡς τρόπαιο κατά τήν διάρκεια τοῦ Φόρουμ τῶν Δελφῶν ἦταν ἡ δημόσια ἀναγνώριση τοῦ πρέσβη Πάυατ, ὅτι ἡ Ἑλλάδα ἦταν μία ἀπό τίς τρεῖς πρῶτες χῶρες στόν κόσμο πού ἀπέστειλε ὅπλα στήν Οὐκρανία καί ἔδειξε ἀπό τήν ἀρχή ἄριστα ἀνακλαστικά. Ὅμως ὅσο χωνεύουμε τήν νέα πραγματικότητα καί ὅσο προστίθενται στήν εἰδησεογραφία νέες ψηφῖδες γιά τήν ἐξωτερική μας πολιτική, ἔστω ἔμμεσες, καθώς προκύπτουν ἀπό ἀποφάσεις τῶν θεσμῶν –ὅπως ἡ ἀπόρριψις τοῦ σχεδίου τῆς κινεζικῆς Cosco γιά τήν ἐπέκταση τῆς παρουσίας της στό λιμάνι τοῦ Πειραιᾶ– τόσο αὐξάνονται οἱ ἀνησυχίες καί προκύπτουν νέα ἐρωτήματα. Μέ καταλυτικότερο ὅλων τό ἑξῆς: Μήπως μέ τίς ἀποφάσεις μας ὡς Ἑλλάς γιά τήν ἀποστολή ὅπλων στήν Οὐκρανία καί τήν ἔγερση ἐμποδίων στήν ἐπένδυση τῶν Κινέζων στό λιμάνι τοῦ Πειραιᾶ, ναρκοθετοῦμε τήν πατρίδα μας χειρότερα ἀκόμη ἀπό ὅ,τι ἔχουν ναρκοθετήσει τό Κίεβο οἱ Οὐκρανοί; Μέ τή διαφορά ὅμως, ὅτι ἐμεῖς τίς νάρκες τίς βάζουμε στόν ἑαυτό μας;
Στήν Οὐάσιγκτων ψιθυρίσθηκε ὅτι ἡ χώρα θά τό πληρώσει αὐτό, ἁπλῶς ὁ ἀξιωματοῦχος πού τό εἶπε δέν τόλμησε ὅπως μάθαμε –ἄν ἰσχύουν οἱ πληροφορίες μας– νά τό πεῖ καί ἀπό τό βῆμα τοῦ συνεδρίου. Καί θά τό πληρώσουμε, διότι ἀπό τή μία τό ΝΑΤΟ καί ἡ Ἀμερική δέν ἀλλάζουν πολιτική γιά τά ἑλληνο-τουρκικά –ἀντιθέτως τώρα σιγοντάρουν πιό πολύ τόν Ἐρντογάν– ἐνῶ ἐμεῖς ἀπό τήν ἄλλη τά χαλᾶμε καί μέ τούς Κινέζους καί μέ τούς Ρώσσους. Γιά ὅσους τό ξεχνοῦν, θυμίζω ὅτι ἡ Ἑλλάδα παρέμεινε στό εὐρώ, μεταξύ ἄλλων, ἐπειδή ἡ Κίνα ἔχει στρατηγικά συμφέροντα στήν πατρίδα μας. Τόν Αὔγουστο τοῦ 2012 ὅταν ἐπικρατοῦσε στό Βερολῖνο ἡ γραμμή τοῦ Ὑπουργείου Οἰκονομικῶν, ὁ Πρόεδρος τῆς Κίνας μάλωσε τόν Σώυμπλε σέ ἐπίσκεψή του στήν περιοχή γιά τίς σκέψεις πού ἔκανε νά ἀποπέμψει τήν Ἑλλάδα ἀπό τό εὐρώ. Καί τοῦτο βεβαίως διότι τό Πεκῖνο ἐνδιαφερόταν καί γιά τίς ἐπενδύσεις του στήν πατρίδα μας ἀλλά καί γιά τήν ἀντοχή τοῦ εὐρώ ἔναντι τοῦ δολλαρίου.
Γιά ὅσους ἐπίσης πανηγυρίζουν γιά τό γεγονός ὅτι ἡ Ἑλλάδα μέ τήν ἀποστολή ὅπλων στήν Οὐκρανία ἔδειξε σέ ὅλο τόν πλανήτη –λές καί ὁ πλανήτης ἀσχολεῖται μαζί μας– ὅτι τάσσεται στήν σωστή πλευρά τῆς ἱστορίας, πρέπει νά θυμίσουμε ὅτι ἡ Ρωσσία, ἀκόμα καί ἡ ἡττημένη Ρωσσία, ἐξακολουθεῖ νά εἶναι μέλος τοῦ Συμβουλίου Ἀσφαλείας καί μπορεῖ νά μᾶς ἐκδικηθεῖ καί στό Κυπριακό, καί στό Αἰγαῖο –Δίκαιο τῆς Θάλασσας– καί στά ἐκκλησιαστικά καί παντοῦ.
Ἡ Ἰταλία πού δέν ἄνοιξε τά χαρτιά της, ἀλλά ἀντιθέτως τά παίζει πολύ ἔξυπνα, εἶναι κορόιδο; Ἡ Ἱσπανία μήπως; Ἡ Αἴγυπτος; Μία σειρά ἀπό χῶρες τῆς περιοχῆς; Ἡ ἐξωτερική πολιτική δέν εἶναι ἀγώνας ἰδεῶν ἤ μόνον ἀγῶνες ἰδεῶν. Εἶναι κυρίως ἀγῶνες γιά τήν ἐπικράτηση τοῦ κρατικοῦ συμφέροντος σέ διεθνές ἐπίπεδο. Ἐμεῖς ἔχουμε κάνει μέχρι στιγμῆς ὅ,τι περνᾶ ἀπό τό χέρι μας, προκειμένου νά πληρώσουμε αὔριο βαρύ τίμημα γιά τήν στάση μας, ἐνῶ καί τά μισά νά εἴχαμε κάνει, θά ἦταν ὅλοι εὐτυχισμένοι. Καί ἕνα πρᾶγμα ἄς σκεφθοῦμε θεωρητικά: Πῶς θά νοιώσουμε ἄν αὔριο οἱ Κινέζοι ἐγκαταλείψουν τήν ἐπένδυσή τους στόν Πειραιᾶ καί μετακομίσουν στήν Ἰταλία ἤ ἀκόμα χειρότερα στήν Τουρκία; Ἐμεῖς βεβαίως θεωροῦμε ὅτι ἡ ἀπόφασις τοῦ Συμβουλίου τῆς Ἐπικρατείας εἶναι μιά ἀπόφασις τῆς ἀνεξάρτητης δικαιοσύνης καί τοῦ ἑλληνικοῦ Κράτους δικαίου, καί καλά κάνουμε, ἀλλά τό ζήτημα εἶναι τί θεωροῦν οἱ Κινέζοι, ὄχι τί θεωροῦμε ἐμεῖς. Ἐπαναλαμβάνουμε λοιπόν μέ κίνδυνο νά γίνουμε δυσάρεστοι: Ποιός ὁ λόγος νά ναρκοθετήσουμε κατ’ αὐτόν τόν τρόπο τά μακροπρόθεσμα συμφέροντα τῆς πατρίδος μας στήν περιοχή καί ἀπό τήν πολυδιάστατη νά διολισθήσουμε στήν μονοδιάστατη, ἄνευ ἀντικρίσματος, ἐξωτερική πολιτική;
