ΠΡΟΞΕΝΗΣΕ αἴσθηση ἡ χθεσινή ἐπισήμανσή μας γιά τό…
… ἀτόπημα τοῦ Προέδρου τοῦ ΠΑΣΟΚ Νίκου Ἀνδρουλάκη νά ἀποκλείσει πρίν καλά-καλά δεῖ τό ἀποτέλεσμα τῶν ἐθνικῶν ἐκλογῶν συγκεκριμένα πολιτικά πρόσωπα ἀπό τό ἀξίωμα τοῦ πρωθυπουργοῦ. Σέ κάποιους δέ προκάλεσε καί κατάπληξη. Καί ὅμως δέν εἴπαμε παρά τά αὐτονόητα. Διότι ἡ στάση μας ἀπέναντι στά πολιτικά πράγματα εἶναι στάση ἀρχῶν καί δέν συνδέεται ποτέ μέ τίς συμπάθειες ἤ τίς ἀντιπάθειες πρός πολιτικά πρόσωπα.
Οὔτε ἔχει σχέση μέ τήν κριτική πού ἀσκοῦμε κατά καιρούς στήν πολιτική ἡγεσία τῆς χώρας. Αὐτή θά συνεχιστεῖ, δέν πρόκειται νά ἀλλάξει κάτι, εἶναι καλόπιστη, καί πάντοτε θά ἔχει ὡς κίνητρο τό καλό τῆς πατρίδας μας.
Μᾶς φαίνεται ὅμως πολιτικά ἀδιανόητο καί κοινοβουλευτικά ἀνεπίτρεπτο νά ἀκοῦμε πολιτικό ἀρχηγό ὁ ὁποῖος δέν ἔχει κἄν ἐκλεγεῖ βουλευτής καί δέν ἔχει μετρηθεῖ ἀκόμη στίς κάλπες, νά θέτει ἐκ τῶν προτέρων ὅρους σέ πλειστάκις ἐκλεγμένους. Νά διακηρύσσει πώς ἄν τυχόν χρειαστεῖ νά συνεργαστεῖ μέ τά δύο μεγάλα πολιτικά κόμματα γιά τήν συγκρότηση κυβέρνησης συνεργασίας, ἀποκλείει ἀπό τώρα τούς ἀρχηγούς αὐτῶν. Οἱ ὁποῖοι συμπτωματικῶς ἔχουν τεθεῖ ἐπανειλημμένως στήν κρίση τοῦ ἑλληνικοῦ λαοῦ, εἴτε ὡς ὑποψήφιοι βουλευτές εἴτε ὡς ἀρχηγοί καί ὑποψήφιοι πρωθυπουργοί. Καί ὁ κύριος Μητσοτάκης καί ὁ κύριος Τσίπρας.
Ὁ πρῶτος εἶναι πολιτικός ἀρχηγός ἕξι χρόνια καί ὁ δεύτερος δεκαπέντε! Σέ περίπτωση πού ὁ κύριος Ἀνδρουλάκης τό λησμονεῖ σύμφωνα μέ τό οἰκεῖο ἄρθρο τοῦ Συντάγματος, ὁ/ἡ Πρόεδρος τῆς Δημοκρατίας καλεῖ μετά τίς ἐκλογές τόν ἀρχηγό τοῦ πρώτου, τοῦ δεύτερου καί τοῦ τρίτου κόμματος γιά νά τούς ἀναθέσει τήν διερεύνηση σχηματισμοῦ κυβέρνησης. Τό πολίτευμά μας εἶναι κοινοβουλευτική δημοκρατία. Δέν καλεῖ ἡ Πρόεδρος τῆς Δημοκρατίας τόν κηπουρό της γιά νά τοῦ ἀναθέσει τήν ἐντολή ὅπως προεβλέπετο στό προδικτατορικό Σύνταγμα. Δέν φωνάζει τραπεζίτη, τεχνοκράτη διεθνοῦς ὀργανισμοῦ, καθηγητή πανεπιστημίου, δικαστή, γιά νά τοῦ ζητήσει νά διαπιστώσει ἄν μπορεῖ νά λάβει ἡ κυβέρνησή του ψῆφο ἐμπιστοσύνης ἀπό τήν Βουλή. Γιά νά φθάσει σέ αὐτούς ἐφ’ ὅσον διαπιστώνεται πολιτικό ἀδιέξοδο, πρέπει προηγουμένως νά συμφωνήσουν οἱ ἀρχηγοί τῶν κοινοβουλευτικῶν κομμάτων μετά ἀπό σύγκληση τοῦ συμβουλίου ἀρχηγῶν.
Στήν δική μου ἀντίληψη τῶν πραγμάτων μάλιστα ἕνας ἐκλεγμένος ἀπό τό Κοινοβούλιο πολιτικός εἶναι χίλιες φορές προτιμώτερος ὑποψήφιος πρωθυπουργός ἀπό ἕναν τεχνοκράτη πού εἶναι ἀδιάφορος γιά τήν λαϊκή ἐτυμηγορία. Πλέον αὐτοῦ ὅμως εἶναι λάθος γιά ἕναν πολιτικό ἀρχηγό νά ἀποκλείει κοινοβουλευτικούς ἀρχηγούς ἀπό τήν θέση τοῦ ἐπί κεφαλῆς τῆς κυβερνήσεως πρίν διεξαχθοῦν οἱ ἐκλογές. Τό Σύνταγμά μας δέν ἀποκλείει νά ἀνατεθεῖ ἡ διακυβέρνηση τῆς χώρας σέ τρίτο πρόσωπο, εἴτε πολιτικό εἴτε τεχνοκράτη. Ἡ συνταγματική ἱστορία τῆς χώρας δείχνει ὅμως ὅτι αὐτό συμβαίνει μόνον μετά τήν διεξαγωγή ἐκλογῶν καί μετά τήν ἀποτύπωση τῶν συσχετισμῶν. Παραδείγματα: τόν Ἰούνιο τοῦ 1989 ἡ ΝΔ πού ἔλαβε 44% στίς κάλπες καί ὁ Συνασπισμός τῆς ἐποχῆς πού ἔλαβε σχεδόν 14% στίς κάλπες συμφώνησαν στό πρόσωπο τοῦ Βουλευτῆ Τζαννῆ Τζαννετάκη, ὁ ὁποῖος εἶχε τίς προδιαγραφές νά ἡγηθεῖ μιᾶς τέτοιας κυβέρνησης λόγῳ τῆς ἀντιστασιακῆς δράσης του μέ τό Κίνημα τοῦ Ναυτικοῦ. Ἡ προγραμματική σύγκλιση τῶν δύο κομμάτων ἑστιάζετο στήν περίφημη κάθαρση, κάτι πού ἀπαιτοῦσε νά ἡγηθεῖ αὐτῆς πολιτικό πρόσωπο. Ἀφοῦ βεβαίως ὁ Κωνσταντῖνος Μητσοτάκης συμφώνησε ὡς ἀρχηγός τοῦ πρώτου κοινοβουλευτικοῦ κόμματος.
Τόν Νοέμβριο τοῦ 1989 ὅταν τό ΠΑΣΟΚ ἀνέκαμψε καί ἀπό τό 38% τοῦ Ἰουνίου ἔφθασε στό 40% ἐνῶ τά ποσοστά τοῦ Συνασπισμοῦ σημείωσαν κάμψη, ὁ Ἀνδρέας Παπανδρέου μπῆκε ξανά στό παιχνίδι. Ὁ Κωνσταντῖνος Μητσοτάκης δέχθηκε ἐκ νέου νά μήν εἶναι πρωθυπουργός ὁ ἴδιος, ἀλλά ἀναγνωρίζοντας τήν μεταβολή τοῦ τοπίου αὐτή τήν φορά (ὅπως προκύπτει ἀπό τά περίφημα πρακτικά τῆς συνάντησης τῶν τεσσάρων –Μητσοτάκη, Ἀνδρέα, Φλωράκη καί Κύρκου ὑπό τόν Σαρτζετάκη) πρότεινε καθηγητή ἐγνωσμένου διεθνοῦς κύρους, Οἰκονομολόγο: τόν εὐπατρίδη τεχνοκράτη Ξενοφῶντα Ζολώτα. Καί ὁ Παπανδρέου τό δέχθηκε, καθώς ἡ χώρα βρισκόταν στό κατώφλι τοῦ ΔΝΤ.
Τό 2011 ὅταν παραιτήθηκε ὁ Γιῶργος Παπανδρέου ἀπό τήν πρωθυπουργία –μετά τό ναυάγιο τῶν Καννῶν– ἡ Βουλή δέν διαλύθηκε. Ὁ Παπανδρέου ἀδύναμος ὤν ἐπεχείρησε νά πείσει στήν σύσκεψη ὑπό τόν Κάρολο Παπούλια νά ἀνατεθεῖ ἡ συγκρότηση κυβέρνησης στόν Ἀπόστολο Κακλαμάνη , στόν Φίλιππο Πετσάλνικο καί σέ ἄλλους δικούς του. Ἄλλες δυνάμεις ἐργάστηκαν γιά τήν ὑποψηφιότητα τοῦ σέρ Βασίλη Μαρκεζίνη, ἡ ὁποία «κάηκε» στό παραπέντε (εἶχε ἐπιλέξει τούς 12 Ὑπουργούς του), ὅταν προτάθηκε ἀπό τόν Γραμματέα τῆς Χρυσῆς Αὐγῆς Νῖκο Μιχαλολιάκο. Τελικῶς μέ πρόταση τοῦ Γιώργου Καρατζαφέρη (ἦταν ἰδέα ἑνός ἄλλου… Γιώργου) τήν ὁποία ἀποδέχθηκε ὁ Πρόεδρος τῆς ΝΔ Ἀντώνης Σαμαρᾶς καί στό τέλος ὁ Πρόεδρος τοῦ ΠΑΣΟΚ Γιῶργος Παπανδρέου, ἡ πρωθυπουργία ἀνατέθηκε στόν τραπεζίτη Λουκᾶ Παπαδῆμο. Τήν ὑποψηφιότητα τοῦ ὁποίου πολέμησε ἄν δέν ὑπονόμευσε (ἀνεπιτυχῶς) ὁ ἀνήμπορος Γιῶργος. Τά γεγονότα τῆς συνεδρίασης ἐκείνης ἔχουν καταγραφεῖ σέ ρεπορτάζ μου στήν Κυριακάτικη δημοκρατία τῆς 4ης Δεκεμβρίου 2011 καί βασίζονται ὡς ἐπί τό πλεῖστον σέ διήγηση πού μοῦ ἔκανε στήν ἱστορική οἰκία τῆς ὁδοῦ Μουρούζη, ὁ Ἀντώνης Σαμαρᾶς.
Τόν Μάιο τοῦ 2012 ἡ ΝΔ ὑπό τήν ἡγεσία τοῦ κυρίου Σαμαρᾶ ἔλαβε μόλις 19% καί φυσικά ἦταν ἀδύνατο γιά τόν Μεσσήνιο πολιτικό νά διεκδικήσει τήν πρωθυπουργία μέ τέτοιο ποσοστό. Ἀλλά καί τό ποσοστό τῆς ἀντιπάλου του τότε Ντόρας Μπακογιάννη (2% ἔλαβε ἡ Δημοκρατική Συμμαχία) τοῦ ἐπέτρεψε νά ζητήσει δεύτερη ἐκλογή. Προκηρύχθηκαν ἐκλογές τίς ὁποῖες διεξήγαγε ὑπηρεσιακή κυβέρνηση ὑπό τόν τότε Πρόεδρο τοῦ Συμβουλίου Ἐπικρατείας Παναγιώτη Πικραμμένο. Τό σχεδόν 29% πού ἔλαβε ὁ κύριος Σαμαρᾶς στήν δεύτερη ἀναμέτρηση τοῦ ἐπέτρεψε νά συγκροτήσει κυβέρνηση μέ πρωθυπουργό τόν ἴδιο καί τό ΠΑΣΟΚ-ΔΗΜΑΡ ὡς ἑταίρους.
Τέλος, τό 2015 τό ποσοστό πού ἔλαβε ὁ Ἀλέξης Τσίπρας καί στίς δύο ἀναμετρήσεις (35% στήν πρώτη, 37% στήν δεύτερη) τοῦ ἔδωσε τήν δυνατότητα νά συμμαχήσει μέ τούς ΑΝΕΛ τοῦ Πάνου Καμμένου, νά ἀπορρίψει τήν κηδεμονία τοῦ δυνητικοῦ ἑταίρου «Ποτάμι» καί νά ὁρκιστεῖ πρωθυπουργός.
Τί μᾶς λέει λοιπόν ἡ συνταγματική μας ἱστορία; Μά ὅτι δέν μπορεῖς νά προεξοφλεῖς τίποτε πρίν ἀπό ἐκλογές. Πολλῷ δέ μᾶλλον νά ἀποκλείεις ἀπό τό ἀξίωμα τοῦ πρωθυπουργοῦ ἀρχηγούς κοινοβουλευτικῶν κομμάτων πρίν μετρηθοῦν. Ἡ ψῆφος τῶν πολιτῶν ὁρίζει ποιός μπορεῖ νά διεκδικήσει τήν πρωθυπουργία καί ποιός ὄχι! Ὄχι οἱ «φετβάδες» τῶν ἀρχηγῶν ὅπως τοῦ κυρίου Ἀνδρουλάκη, καλή ὥρα, ὁ ὁποῖος φαίνεται πώς ἔχει συγκεκριμένο σχέδιο στό μυαλό του! Ἄν ὁ Μητσοτάκης λάβει 40%, ὁ ΣΥΡΙΖΑ 25% καί τό ΠΑΣΟΚ 15%, τότε ὁ νῦν Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης ἔχει τόν πρῶτο λόγο γιά συγκρότηση κυβέρνησης συνεργασίας ὑπό τόν ἴδιο. Ἄν λάβει 28-32%, ἀλλάζει τό πρᾶγμα. Δέν τόν ἔχει. Ἐάν ὁ Τσίπρας λάβει 25% καί ὁ Ἀνδρουλάκης 15%, τότε καί προφανῶς τό ΠΑΣΟΚ ἔχει τόν πρῶτο λόγο γιά συγκρότηση κυβέρνησης μειοψηφίας, ἄν βάσκανος μοῖρα μᾶς ὁδηγήσει ἐκεῖ. Ἐάν ὅμως λάβει 30% καί ὁ Ἀνδρουλάκης 10%, τότε τόν πρῶτο λόγο ἔχει ὁ ἀρχηγός τοῦ ΣΥΡΙΖΑ. Σέ περίπτωση πού ὅλοι διαφωνοῦν μέ ὅλους, πάλι οἱ κοινοβουλευτικοί συσχετισμοί εἶναι κρίσιμοι γιά τήν ἐπιλογή τοῦ τρίτου προσώπου πού θά γίνει πρωθυπουργός.
Καταλήγω: Ὅταν ὁ Πρόεδρος τοῦ ΠΑΣΟΚ ἀπορρίπτει χωρίς δεδομένα τήν πιθανότητα νά διεκδικήσουν σέ κυβέρνηση συνεργασίας τό ἀξίωμα τοῦ Προέδρου τῆς Κυβερνήσεως δύο διατελέσαντες πρωθυπουργοί, εἶναι σάν νά μᾶς λέει ὅτι σέ περίπτωση πού ἡ χώρα χρειαστεῖ τήν συναίνεσή του θά ἀναλάβει εὐθῦνες γιά τήν πολιτική σταθερότητα μέ ὅρους διαπλοκῆς. Θά ὑποδείξει ἐκ τῶν προτέρων γιά πρωθυπουργό ὅποιον τοῦ ὑποδείξουν, ἀπαξιώνοντας τήν πολιτική. Ἔ, μέ ὅλη τήν ἐκτίμηση πού ἐνδεχομένως ὑπάρχει στό πρόσωπό του, δέν εἶναι καί τό καλύτερο βάπτισμα στίς συνταγματικές διαδικασίες γιά τόν νεοκλεγέντα ἀρχηγό τοῦ ΠΑΣΟΚ. Ἄς περιμένει πρῶτα τό ἀποτέλεσμα τῶν ἐκλογῶν, καί ἄν τόν «παίρνει» ἄς ἀποκλείσει ὅποιον θέλει. Πρίν ὅμως ἀδύνατον. Εἶναι λάθος. Ὑποτιμᾶ ἀλαζονικά τήν λαϊκή ἐτυμηγορία.
