Ο ΗΧΟΣ τῆς μουσικῆς καί οἱ στίχοι τοῦ τραγουδιοῦ ἀκούγονταν μέ δυσκολία, γιατί οἱ παρέες τῆς Κυριακῆς εἶναι πάντοτε θορυβώδεις.
Φωνές, ἐπιφωνήματα, γέλια, εἰς ὑγείαν. Ὡστόσο ἔφθανε γιά νά ἀντιληφθεῖς ὅτι αὐτή ἡ γλυκειά μελωδία πού σοῦ ἐρχόταν ἀπό τήν ἄκρη τῆς αἴθουσας ἦταν τό «ζητᾶτε νά σᾶς πῶ» τοῦ ἀξεπέραστου Ἀττίκ. Τοῦ γεννημένου στήν Ἀλεξάνδρεια Ἀττίκ, κατά κόσμο Κλέωνα Τριανταφύλλου.
Τό τραγούδι αὐτό γράφτηκε τό 1930. Ὅταν ἡ δεύτερη γυναῖκα τοῦ Ἀττίκ, ἡ ἠθοποιός Μαρίκα Φιλιππίδου, ἡ ὁποία τόν ἐγκατέλειψε γιά χάρη τοῦ Σταμάτη Μερκούρη, ἐμφανίστηκε αἴφνης στό κέντρο πού ἐμφανιζόταν. Ἐκεῖνος πληγωμένος ἐγκατέλειψε τό πιάνο του, ἀποσύρθηκε στά καμαρίνια, ἔγραψε τό τραγούδι, καί σέ μία σπάνια ἄσκηση θάρρους ἑρμήνευσε μπροστά στήν γυναῖκα του καί στό φιλοθεάμον κοινό ἕνα τραγούδι γιά τήν ἀγάπη καί γιά τόν πόνο, πού ἔμελλε νά γίνει διάσημο.
Διακρίνοντας τόν σκοπό μετά δυσκολίας καί ἐνῷ γύρω μας ἀκούγονταν οἱ ἦχοι ἀπό τό τσούγκρισμα μέ κόκκινο κρασί «Οἰωνός», σκέπτομαι: Πῶς τά κατάφερε καί τό 1930 προσγειώθηκε στό 2024; Πῶς ἡ ἀτμόσφαιρα τῆς «Μάντρας» τῶν Ἀθηνῶν μετακόμισε στήν πολύχρωμη Κομοτηνή ἕναν αἰῶνα μετά; Πῶς ἐν τέλει ἡ ἀθωότητα ταξιδεύει στόν ἐποχή τοῦ κυνισμοῦ; Τί εἶναι αὐτό πού κάνει ἕνα ἀνθρώπινο ἔργο «παντοτινό», ὅπως θά ἔλεγε καί ὁ Κώστας Γεωργουσόπουλος;
Ἡ ἀπάντηση εἶναι ἁπλή: Ἡ αὐθεντικότητα. Ταξιδεύει στόν χρόνο ὅ,τι εἶναι αὐθεντικό. Ὅ,τι παράγει αἰσθήματα. Ὅ,τι ἔχει ὑπεραξία γιά τήν ζωή μας. Γιά νά ἀνακαλύψει τό τραγούδι τοῦ Ἀττίκ μιά νεαρή ἑρμηνεύτρια φίλη μου, ἡ Ἄννα Μαρία Μπιλίδα, καί νά τό βάζει στό ρεπερτόριό της στά «live» της, γιά νά ἀκούγεται εὐχαρίστως σέ ἕνα ρεστωράν μέ τοπικές θρακικές γεύσεις στήν ὁδό Νικολάου Ζωίδου στήν Κομοτηνή, τό «κονκασέ» γιά νά θέλουμε νά τό πάρουμε κληρονομιά μαζί μας ἀπό τήν μία ἐποχή στήν ἄλλη οἱ Ἕλληνες, σημαίνει ὅτι ἀξίζει.
Ἀποτύπωμα λοιπόν εἶναι ὅ,τι ἔχει ἀξία.
Συμπτωματικῶς εἶχα μιά παρόμοια συζήτηση τήν προηγουμένη ἡμέρα τό βράδυ στήν Παλαιά Πόλη τῆς Ξάνθης μέ τόν πρώην ἀντιπρόεδρο τῆς Βουλῆς Παναγιώτη Σγουρίδη, μέ τόν ὁποῖο συνδέομαι ἀπό τό 2000.
Ὅταν μαζί μέ ἄλλους παρουσίασε τό πρῶτο μου βιβλίο γιά τήν Θράκη. Τόν συνάντησα μέ τήν εὐκαιρία τῆς ἐκ μέρους του ἀνάληψης τῆς Προεδρίας τοῦ Ἱδρύματος «Ἀλέξανδρος Μπαλτατζῆς», τό ὁποῖο συνεστήθη μέ ἀπόφαση τοῦ Προέδρου τῶν Ἑταιρειῶν τοῦ Ὁμίλου ΣΕΚΕ Κώστα Καραμανλῆ μέ τήν στήριξη τοῦ Γενικοῦ Διευθυντῆ τῆς ἑταιρείας Ἀλέξανδρου Κοντοῦ καί τοῦ Προέδρου τῆς μητρικῆς Παναγιώτη Ταρενίδη.
Στό δεῖπνο πού ἔγινε οἱ συνδαιτυμόνες δοκίμασαν τό ἐκπληκτικό κόκκινο κρασί «S» πού παράγει ὁ ἀγρότης Σγουρίδης μέ τήν σύζυγό του στά ἀμπέλια του. «Τό κρασί αὐτό τό ἔφτιαξα μέ τήν ψυχή μου» σχολίασε ὁ
Παναγιώτης καί προσέθεσε μέ ὑπερηφάνεια: «Ἤπιατε τήν ψυχή μου!» Κάπου ἐκεῖ στίς ἀνηφόρες τῆς Παλαιᾶς Πόλης ἀρχίσαμε περασμένες ἕντεκα μιά συζήτηση γιά τήν ψυχή. Μιλήσαμε πρῶτα γιά τήν ψυχή τοῦ Παναγιώτη. «Βλέπεις πόσο ὄμορφη διατηρεῖται ἡ Παλαιά Πόλη; Θά σοῦ πῶ κάτι πού δέν τό ξέρουν πολλοί, ἀλλά καί δέν μέ ἐνδιαφέρει νά τό μάθουν. Χάρη σέ μιά δική μου ψῆφο στό Δημοτικό Συμβούλιο στά δύσκολα χρόνια πού κανείς δέν ἤξερε τί σημαίνει νά σώζουμε τήν ταυτότητά μας, σώθηκε ἡ Παλαιά Πόλη. Δέν εἶναι γνωστό ὅτι τό ἔκανα ἐγώ, ἀλλά σημασία ἔχει ὅτι ἔγινε! Ὅτι διεσώθη.»
Μοῦ ἄρεσε τό μεγαλεῖο τοῦ ἀνδρός. Ἡ σεμνότης του. Ἦταν ἐνθουσιασμένος πού βοήθησε νά σωθεῖ ἡ πόλη του, τοῦ περίσσευε ἄν θά γράψουν κάποτε τό ὄνομά του σέ μιά ἐπιτύμβια πλάκα γιά νά τόν θυμοῦνται οἱ ἑπόμενες γενιές. Ὁ ὁρισμός τῆς ὑστεροφημίας εἶναι νά ἀφήνεις ἀποτύπωμα χωρίς νά νοιάζεσαι γιά τήν ὕστερη φήμη σου. Ἄν αὐτό πού ἔκανες εἶναι αὐθεντικό, γνήσιο καί μέλλει νά περιληφθεῖ στήν κληρονομιά τῆς πατρίδας καί τοῦ κόσμου, θά στό ἀναγνωρίσουν οἱ ἑπόμενοι χωρίς νά τό ζητᾶς. Ἡ σκέψη μου ἀπό τόν Παναγιώτη «πέταξε» στόν μεγάλο συνεταιριστή Ἀλέξανδρο Μπαλτατζῆ.
Στήν παρέα μας ἦταν καί οἱ Πρόεδροι τῆς συνεταιριστικῆς «Πίνδος» Ἀνδρέας Δημητρίου καί ὁ Πρόεδρος τῆς Συνεταιριστικῆς «Παναιγιάλειος» κύριος Σωτηρόπουλος. Οἱ συνεταιρισμοί μπορεῖ νά πῆραν στραβό δρόμο στήν δεκαετία τοῦ 1990, ἀλλά ἡ «Πίνδος» καί ἡ «Παναιγιάλειος» μαζί μέ τήν Συνεταιριστική Ἕνωση Καπνοπαραγωγῶν Ἑλλάδος (ΣΕΚΕ) μεγαλουργοῦν σήμερα στίς ἀγορές. Ὑγιεῖς ἐπιχειρήσεις.
Γιατί ἡ ἰδέα τοῦ «συνεταιρίζεσθαι» εἶχε ἀξία στήν ἐποχή τοῦ γεννηθέντος τό 1904 Μπαλτατζῆ καί ἀντέχει σέ νέα συσκευασία ἕως καί σήμερα πού κυριαρχοῦν οἱ πολυεθνικές; Ἀπάντηση: Γιατί βασίστηκε στήν συναίνεση καί στήν κοινωνική εὐθύνη. Δεκαετίες πρίν οἱ πολυεθνικές ἑταιρεῖες ἀνακαλύψουν τό ὑποκριτικό πολλές φορές project τῆς κοινωνικῆς εὐθύνης ἡ «κεντρώα» ΣΕΚΕ βοηθοῦσε κάθε ἐργαζόμενό της ὅταν σπούδαζε τό παιδί του στό πανεπιστήμιο ἤ ὅταν ἀντιμετώπιζε κάποιο οἰκογενειακό πρόβλημα. Εἴτε ἦταν Χριστιανός εἴτε ἦταν μουσουλμάνος. Ἀδιακρίτως!
Γι’ αὐτό ἄλλως τε στήν Θράκη δέν ἀναπτύχθηκε στούς καπνεργάτες τό κομμουνιστικό κίνημα ὅπως συνέβη στήν Καβάλα. Ἐλέῳ Μπαλτατζῆ. Ἀπό τῆς ἱδρύσεώς της ἡ ΣΕΚΕ λαμβάνει τίς ἀποφάσεις της μέ ὁμοφωνία.
Αὐτό εἶναι τό πνεῦμα τοῦ Μπαλτατζῆ, στό γραφεῖο τοῦ ὁποίου ἔχει ἐγκατασταθεῖ ὁ πρώην Πρωθυπουργός Κώστας Καραμανλῆς, καί τηρεῖται μέχρι σήμερα.
Ὁ ἡγέτης τοῦ ἀγροτικοῦ κόμματος ἔφυγε ἀπό τήν ζωή τό 1987. Πρίν ἀπό σαράντα χρόνια σχεδόν. Ἀλλά ἄφησε ἀποτύπωμα καί αὐτός. Γιατί ἦταν ἀνθρώπινος καί αὐθεντικός. Ἰδού λοιπόν ἡ λεπτή νοητή γραμμή πού ἑνώνει τίς ἐποχές. Ἡ γνησιότης.
Ὅταν ὁλοκλήρωνα αὐτό τό σημείωμα τό βράδυ τῆς Κυριακῆς, ἡ τηλεόραση ἦταν ἀνοικτή στήν Βουλή πού ψήφιζε τόν προϋπολογισμό…
«Ζητᾶτε νά σᾶς πῶ τά συναισθήματά μου;»…
«Ἀφοῦ σᾶς εἶναι πιά γνωστό»…
Μ.Η.Τ. 232122