Ἀπό τό ἀρχεῖο τῆς «Ἑστίας», 11 Δεκεμβρίου 1918
Πυκνός ὅμιλος περιέργων εἶχε σχηματισθῇ, χθές τό ἀπόγευμα, γύρω ἀπό κἄποιο σημεῖον τοῦ πεζοδρομίου τῆς ὁδοῦ Βουκουρεστίου. Ἀλλά οἱ ἄνθρωποι, ποῦ τόν εἶχαν σχηματίσει καί εἰς τούς ὁποίους διαρκῶς προσετίθεντο ἄλλοι καί πάλιν ἄλλοι, δέν εἶχαν ἁπλῶς τό ὕφος περίεργον. Εἶχαν ἕνα ὕφος βαθύτατα περίλυπον καί ταυτοχρόνως μίαν ἔκφρασιν ἰδιαιτέρως φιλοσοφικήν.
-Τί συμβαίνει; ἐρώτησα, μόλις κατώρθωσα νά χώσω κ’ ἐγώ τήν μύτην μου διά τήν σχετικήν ἰχνηλασίαν.
-Τί νά συμβαίνῃ; μοῦ εἶπε κἄποιος, μόλις συγκρατῶν τά δάκρυά του. Δέν βλέπετε; Νά! Ἕνα αὐγό…
Πράγματι, ἐπί τοῦ πεζοδρομίου ἕνα αὐγό, οἰκτρῶς διαμελισμένον, ἀλλά μέ τόν κρόκον του ἀκέραιον ἀκόμη, σαλεύοντα ἐπαφροδίτως μεταξύ ἀσπραδιῶν καί συντριμμάτων ἀπό τσόφλια, εἶχε γείνῃ τό κέντρον ὅλης αὐτῆς τῆς θλίψεως καί ὅλης αὐτῆς τῆς φιλοσοφίας.
Οἱ περισσότεροί τό ἐκύτταζον σιωπηλοί, ὅπως κυττάζει κανείς ὅλα τά τραγικά πράγματα εἰς τόν κόσμον αὐτόν. Ἐνόμιζε κανείς ὅτι καταγίνονται νά λύσουν κἄποιο τρομερόν πρόβλημα. Ἴσως τό αἰώνιον καί ἄλυτον ἐκεῖνο πρόβλημα, ποῦ ἀπησχόλησε τούς αἰῶνας, περί τοῦ ἄν ἐγεννήθη δηλαδή πρῶτα ἡ κόττα καί κατόπιν τό αὐγό, ἤ πρῶτα τό αὐγό καί κατόπιν ἡ κόττα. Ἄλλοι πάλιν ἐξεδήλωναν, καθένας κατά τόν τρόπον καί τήν ἰδιοσυγκρασίαν του, τάς ἐντυπώσεις, τάς σκέψεις καί ἰδίως τά αἰσθήματά των, αἰσθήματα βαθυτάτης συμπαθείας. Ἕνας, ποῦ ἤθελε νά κάμῃ τόν γενναιότερον καί τόν ἀπαθέστερον πρό τῆς τραγῳδίας αὐτῆς, ἀπεπειράθη νά παίξῃ ἐν οὗ παικτοῖς.
-Ἤθελε νά δοκιμάσῃ, εἶπεν, ὑπαινισσόμενος τόν δυστυχῆ, ποῦ ἔκλαιε κατά τήν στιγμήν αὐτήν τήν μεγάλην του καί δυσαναπλήρωτον ἀπώλειαν. Ἤθελε νά δοκιμάσῃ ποιό ἀπ’ τά δύο θά σπάσῃ. Ἡ πλάκα ἤ τό αὐγό;
Παρευθύς ὅμως τοῦ ἐπετέθησαν ἀγριώτατοι οἱ ἄλλοι:
-Ἀστειεύεσθε, κύριε; Ντροπή σας! Διότι, ἐπί τέλους, δέν πρόκειται περί παρονυχίδος. Πρόκειται περί αὐγοῦ. Ξέρετε τί σημαίνει τήν σήμερον ἕνα αὐγό, καί μάλιστα τῆς ὥρας, ὅπως φαίνεται αὐτό; Δέν συλλογίζεσθε τόν δυστυχισμένον ἄνθρωπον, ποῦ τό ἔχασε; Ἕνας Θεός ξέρει μέ πόσα βάσανα θά τό εἶχεν ἐξοικονομήσει ὁ ταλαίπωρος. Καί ἴσως θά τό πήγαινε γιά γιατρικό στό παιδάκι του. Καί τώρα…
Ὁ εὐαίσθητος ἄνθρωπος ἔβγαλε τό μαντῆλι του κ’ ἐσκούπισε τά δάκρυά του.
-Καί ἐν τούτοις, κύριοι –παρετήρησεν ἕνας ἄλλος, ποῦ κατέτρωγε πρό ὥρας μέ τά μάτια του τόν θαυμάσιον κρόκον, τόν σαλεύοντα ἐπί τοῦ ἁπλωμένου λευκώματος– τό αὐγό δέν ἔχει τίποτε. Δέν βλέπετε τό κροκάδι του; Ἄν ἤμεθα πρακτικοί ἄνθρωποι, θά τό μαζεύαμε ἀπό κάτω. Τί ἔχει τάχα τό αὐγό;
Καί, ξεροκαταπίνων, ἐπρόσθεσε:
-Κι’ ἐμένα ποῦ μοὔχει παραγγείλει ἕνα ρουφηχτό κάθε πρωί ὁ γιατρός μου. Ἄς εἶνε… Δέν εἴμεθα πρακτικοί ἄνθρωποι!
Καί ἡ θλιβερά παρέλασις πρό τῆς μικρᾶς τραγῳδίας τοῦ πεζοδρομίου ἐξηκολούθησεν ἐπί ὥραν πολλήν. Καθένας, ποῦ ἐπερνοῦσεν, ἐσταματοῦσε, διεπυνθάνετο, ἔρριπτεν ἕνα μελαγχολικόν βλέμμα καί ἀπεμακρύνετο ἀναστενάζων. Ἔξαφνα, μέσα εἰς τήν θερμήν αὐτήν ἀτμοσφαῖραν τῆς συμπαθείας, δύο σχολαστικοί ἔστησαν κρύον καί τρομερόν καυγᾶν.
-Πῶς τό γράφετε ἐσεῖς τό αὐγό;
Μέ βῆτα ἤ μέ δίφθογγον;
-Μέ βῆτα, βεβαίως. Ἀβγό! Μήπως τό ἀβγό παράγεται ἀπό τό αὐγή, γιά νά γράφεται αὐγό;
-Εἶσθε μαλλιαρός, κύριε.
-Εἶμαι λογικός ἄνθρωπος. Αὐτοῦ τοῦ εἴδους αἱ παρετυμολογίαι δέν μοῦ ἀρέσουν. Εἶνε βαγαποντιές. Γράφομεν μιά καινούργια λέξι μέ ὀρθογραφίαν ἐνθυμίζουσαν μίαν ἀρχαίαν γιά νά φαίνεται ὅτι παράγεται ἀπό ἀρχαίαν ρίζαν. Ἄν θέλετε, κύριε, νά ἀττικίσετε καί ἄν σᾶς βαστάῃ, νά γράφετε ᾠόν. Ὅταν γράφετε ἀβγό, θά τό γράφετε μέ βῆτα.
Καί ἐσήκωσαν κατ’ ἀλλήλων τῇς μαγκοῦρες. Ἐπάνω εἰς τήν συμπλοκήν ὁ ἕτερος τῶν ἀντιμαχομένων, ὀλισθήσας ἐπί τοῦ τραγικοῦ πτώματος τοῦ αὐγοῦ καί πεσῶν, ἐσηκώθη μέ αἱμόφυρτον τό μέτωπον.
-Κρῖμα στό αὐγό! εἶπε φιλοσοφικώτατα ἕνα χαμίνι, ρῖπτον βλέμματα βαθυτάτης συμπαθείας ἐπί τοῦ σκορπισθέντος κρόκου.
ΠΑΥΛΟΣ ΝΙΡΒΑΝΑΣ
