Τί εἶναι αὐτό πού μᾶς ἑνώνει

ΠΡΟΧΘΕΣ τό βράδυ ἀποδέχθηκα τήν πρόταση τοῦ καθηγητῆ Τάκη Ρουμελιώτη…

… καί συντόνισα τήν ἐκδήλωση πού πραγματοποίησε στό Electra Hotel τῆς ὁδοῦ Ναυάρχου Νικοδήμου κατά τήν διάρκεια τῆς ὁποίας παρουσιάστηκε τό νέο του βιβλίο Ὁ Ψυχρός Πόλεμος. Στό πάννελ οἱ Βουλευτές Ὄλγα Κεφαλογιάννη καί Γιῶργος Κατρούγκαλος καί ὁ καθηγητής Κωνσταντῖνος Ἀρβανιτόπουλος. Τό ἀκροατήριο, κατά βάση ἀνδρεοπαπανδρεϊκό –πρώην Ὑπουργοί τοῦ ΠΑΣΟΚ, διπλωμάτες, στελέχη τῶν Ἐνόπλων Δυνάμεων καί τῆς ΕΛ.ΑΣ., καθηγητές κ.ἄ.

Χθές ἦταν μία ὡραία ἐπέτειος μνήμης. Σάν χθές ἡ Ἀκαδημία Ἐπιστημῶν τῆς Στοκχόλμης ἀπένειμε στόν σπουδαῖο Ὀδυσσέα Ἐλύτη τό Νόμπελ. Τό δεύτερο Νόμπελ πού κέρδισε ἡ πατρίδα μας μετά ἀπό αὐτό τοῦ Γεωργίου Σεφέρη. Ἄκουγα τήν φωνή τοῦ μεγάλου μας ποιητῆ στήν «Ἑλληνοφρένεια» τοῦ Θύμιου Καλαμούκη νά μᾶς ἐξηγεῖ πῶς ἕνα ποίημα «ἐγκεφαλικό» ἔφθασε στά χείλη τοῦ λαοῦ μέσα ἀπό τήν μουσική τοῦ Μίκη Θεοδωράκη καί, τό ὁμολογῶ, δέος μέγα μέ διαπέρασε.

Θά μοῦ πεῖτε τώρα καί δικαίως:

Τί σχέση ἔχει ἕνα βιβλίο γιά τόν «Ψυχρό Πόλεμο» μέ τήν ποίηση τοῦ Ἐλύτη καί τό «Ἄξιον Ἐστί»;

Φαινομενικῶς, καμμία. Τά μεγέθη εἶναι ἐντελῶς διαφορετικά, ἐξόχως δυσανάλογα. Ἀπόσταση τεραστία χωρίζει τόν καθηγητή ἀπό τόν μεγάλο μας ποιητή. Οἱ δύο εἰδήσεις πού σᾶς περιγράφω ἔχουν ὅμως ἕνα κοινό. Τά ἀκροατήρια. Τά ρεύματα πού ἕνωσαν. Καί ἑνώνουν. Μπαίνοντας στήν αἴθουσα γιά νά συντονίσω τήν ἐκδήλωση ἕνα διοικητικό στέλεχος τοῦ Πανεπιστημίου Δυτικῆς Ἀττικῆς βλέποντάς με δίπλα στόν Ἠλία καί τήν Γιῶτα Λιβάνη, στόν συνεργάτη τοῦ Ἀνδρέα Παπανδρέου, Τάκη Ρουμελιώτη, στό στέλεχος τοῦ Ἱδρύματος Καραμανλῆ Κωνσταντῖνο Ἀρβανιτόπουλο, στήν Ὄλγα Κεφαλογιάννη, μᾶς πείραξε λέγοντας «τί δουλειά ἔχει ὁ Παπανδρεϊσμός μέ τόν Καραμανλισμό; Αὐτά τά πολιτικά ρεύματα ἦσαν ἱστορικά ἀντίπαλα!» Δέν τοῦ ἀπάντησα. Ὅταν ὁλοκληρωνόταν ἡ ἐκδήλωση ὅμως καί ἔχοντας ἀκούσει τήν Ὄλγα Κεφαλογιάννη νά ἀναφέρεται στήν Εὐρώπη τῶν ἐθνικῶν κρατῶν, τόν Κωνσταντῖνο Ἀρβανιτόπουλο νά ἀναφέρεται στόν μείζονα διχασμό πού ἐπικρατεῖ στήν Ἀμερική, τόν Γιῶργο Κατρούγκαλο νά ἀναλύει μετριοπαθῶς τόν νέο πολυπολικό κόσμο καί τόν Τάκη Ρουμελιώτη νά ἀναφέρεται στό πατριωτικό στίγμα τοῦ στενοῦ συνεργάτη τοῦ Ἀνδρέα, Ἀντώνη Λιβάνη, ἀποφάσισα ὅτι ἔπρεπε νά ἀπαντήσω στό ἔξυπνο ἐρώτημα τοῦ τί συνδέει τόν (ἀνδρεο)Παπανδρεϊσμό μέ τήν σχολή σκέψης τοῦ Κωνσταντίνου Καραμανλῆ.

Ἦταν αὐτό πού μοῦ εἶχε ἐμπιστευτεῖ κάποτε ὁ ἀείμνηστος Ἀντώνης Λιβάνης στό γραφεῖο του: «Μᾶς ἑνώνει ἡ πατρίδα, παιδί μου. Οἱ κόκκινες γραμμές γιά τήν πατρίδα!». Ἱστορικά τά δύο ρεύματα εἶχαν ριζικές διαφωνίες γιά τό οἰκονομικό ὑπόδειγμα τῆς χώρας, τό ἕνα πολέμησε τό ἄλλο, ἀλλά κοινό τους γνώρισμα (σέ ἀντίθεση μέ τό ἐκσυγχρονιστικό ρεῦμα Σημίτη πού διαπερνᾶ τό Κέντρο καί τήν νεοφιλελεύθερη Δεξιά) ἦταν ἡ ἔννοια τοῦ πατριωτισμοῦ. Στήν ὁποία ἔκανε ἀναφορά καί ἡ Ὄλγα Κεφαλογιάννη μιλῶντας γιά τήν ἀνάγκη μίας «νέας ἐθνικῆς ἑνότητας.» Κοινό τους γνώρισμα ἦταν ἐπίσης ἡ ἐθνική ἀνεξαρτησία. Δέν τούς ἄρεσαν οἱ πάτρωνες. Ὁ Καραμανλῆς ἐνέταξε τήν χώρα στήν Εὐρώπη γιά νά τήν ἀπαλλάξει ἀπό τούς προστάτες της. Ὁ Παπανδρέου διά τοῦ Ἀναστάση Πεπονῆ (στόν ὁποῖο τό Ἔθνος χρωστᾶ χάριτες ὅπως εἶπα στήν σύζυγό του πού ἦταν παροῦσα) ἔφτιαξε ἀπό τό 1982 τήν Ρεβυθούσα πού βοηθᾶ τήν πατρίδα μας νά ἔχει σήμερα αὐτάρκεια φυσικοῦ ἀερίου καί νά μήν «ἐξαρτᾶται». Ναί, λοιπόν, τό πατριωτικό κέντρο καί ἡ πατριωτική δεξιά μποροῦν νά συναντηθοῦν σέ κρίσιμα σταυροδρόμια τοῦ Ἔθνους, παρά τίς ἰδεολογικές διαφορές τους.

Θά μέ ρωτήσετε τώρα εὐλόγως, τί σχέση ἔχουν ὅλα αὐτά μέ τόν Ὀδυσσέα Ἐλύτη, τό Νόμπελ καί τό «Ἄξιον Ἐστί ». Δύο ἐπισημάνσεις: Ἡ πρώτη: τό ἐγκεφαλικόν «Ἄξιον Ἑστί» ἔφθασε στά χείλη τοῦ λαοῦ ἐπειδή συνεργάστηκαν ἕνας πατριώτης δεξιός καί ἕνας πατριώτης ἀριστερός. Ἔφθασε στά χείλη τοῦ λαοῦ, διότι ὁ Ἐλύτης τό ὀνειρεύτηκε νά φθάνει στόν κόσμο ὡς ἑορταστική ἐκκλησιαστική λειτουργία μέ βυζαντινό ἀποτύπωμα καί διότι ὁ ψάλτης, στά παιδικά του χρόνια, Μίκης, εἶχε στό DNA του τήν ἐκκλησιαστική παράδοση ὥστε νά μπορέσει νά τό γράψει. Εἶχαν τήν ἴδια «ταυτότητα». Ἡ δεύτερη ἐπισήμανση: Ὁ Ἐλύτης δέν ἦταν ἐλίτ ἀλλά λαϊκός. Ἔγραψε τό «Ἄξιον Ἐστί» μέ ἀφορμή δύο εἰκόνες. Τά λιπόσαρκα πάμφτωχα ρακένδυτα Ἑλληνόπουλα πού ἀντίκρισε κατά τήν ἀναχώρησή του ἀπό τό παλαιό ἀεροδρόμιο τοῦ Ἑλληνικοῦ γιά τήν Ἑλβετία, ἡ πρώτη. Τά καλοζωισμένα Ἑλβετόπουλα μέ τά κόκκινα ροδομάγουλα κατά τήν ἄφιξή του στό ἀεροδρόμιο τῆς Ζυρίχης, ἡ δεύτερη. Πάνω σέ αὐτές τίς δύο εἰκόνες γράφτηκε τό «Μή παρακαλῶ σας, μή λησμονᾶτε τήν χώρα μου!». Αὐτές τίς εἰκόνες ἔκανε ἦχο στά χείλη ἑκατομμυρίων Ἑλλήνων ὁ λαϊκός Θεοδωράκης. Εἴτε λοιπόν πρόκειται γιά ἕνα βιβλίο τῆς συγκυρίας ὅπως αὐτό πού ἔγραψαν γιά τόν «Ψυχρό Πόλεμο» ὁ Τάκης Ρουμελιώτης καί ὁ Βασίλης Κολλάρος, εἴτε πρόκειται γιά μία τεράστιας ἀπήχησης σύνθεση πού βασίστηκε στήν ποίηση ἑνός νομπελίστα, τό συμπέρασμα εἶναι ὅτι ἄνθρωποι ἀπό πολιτικές διαφορετικές ἀφετηρίες μποροῦν νά ἑνωθοῦν ἄν τούς ἑνώνει ἡ ἀγάπη γιά τήν πατρίδα, ὁ πόθος γιά ἐθνική ἀνεξαρτησία, ἡ ἔννοια γιά τόν λαό.

Ἰδού λοιπόν γιατί ἐπικοινωνοῦν χωρίς νά «συστεγάζονται» σέ κόμμα ἡ πατριωτική δεξιά, τό πατριωτικό κέντρο καί ἡ πατριωτική ἀριστερά. Καί ἰδού γιά τούς ἀντίθετους λόγους γιατί ἐπικοινωνοῦν συστεγαζόμενες τελευταίως δυνάμεις ἀπό τό ἐκσυγχρονιστικό κέντρο, τήν (νεο)φιλελεύθερη δεξιά καί τήν ἐλιτίστικη ἀριστερά. Αὐτή εἶναι ἡ πραγματική ἰδεολογική διαιρετική τομή στήν χώρα. Διστάζουμε ὅμως νά τήν ὁμολογήσουμε στούς ἑαυτούς μας γιατί θά πρέπει νά γκρεμίσουμε τίς ὑπάρχουσες στέγες στίς ὁποῖες μεγαλώσαμε καί νά φτιάξουμε ἀπό τήν ἀρχή νέες πού νά φιλοξενοῦν εὐχαρίστως τά συναισθήματά μας. Γιά τήν ὥρα, δέν εἶναι ντροπή νά ὁμολογοῦμε πῶς αἰσθανόμαστε. Τά παλαιά ἰδιώματα, ὅπως θά ἔλεγε καί ὁ Εὐάγγελος Βενιζέλος, δέν βοηθοῦν πιά.

Απόψεις

Σάββατον, 28 Μαρτίου 1964

Πρό 60 ἐτῶν
Ο ΚΟΣΜΟΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΗ ΝΙΚΗ

Ξεχάστε τίς ἐκλογές τῆς παραγραφῆς τό «στικάκι» ἔχει ἀφήσει ἴχνη

Μανώλης Κοττάκης
Τό Σύνταγμα ἄλλαξε, ἀλλά ὄχι ὁ νόμος περί εὐθύνης Ὑπουργῶν! – Εἶναι ἀλήθεια ὅτι «κομιστής» τῶν μονταρισμένων διαλόγων στά ΜΜΕ εἶναι Βουλευτής τῆς ΝΔ; – Ἡ πανομοιότυπος τακτική: Στά «σκυλιά» οἱ χαμηλόβαθμοι λειτουργοί γιά νά γλυτώνουν οἱ ἔνοχοι: ὁ σταθμάρχης στά Τέμπη, ἀξιωματοῦχοι τῆς ΕΥΠ στίς ὑποκλοπές, ἡ συνεργάτις τοῦ Γραμματέως τοῦ Ὑπουργείου Ἐσωτερικῶν στά «μαίηλ» τῆς ἐπιστολικῆς ψήφου – Σύστημα ἡ καταστροφή τῶν ἀποδείξεων

Πληθωρισμός: Νύχτα σπαρμένη …μάγια!

Εφημερίς Εστία
ΜΙΑ ἀπίστευτη καί, συγχρόνως, μελαγχολική διαπίστωση: ἡ τελευταία ἀνακοίνωση τῆς Eurostat γιά τόν πληθωρισμό στήν χώρα μας τόν περασμένο Φεβρουάριο συμπύκνωσε πολλαπλές καί πολύμορφες ἁμαρτίες κυβερνώντων πενῆντα ἐτῶν.

Τήν μικρότερη ἀγοραστική δύναμη στήν ΕΕ ἔχουν οἱ Ἕλληνες

Εφημερίς Εστία
ΤΗΝ ΔΕΙΝΗ κατάσταση πού εὑρίσκονται οἱ Ἕλληνες λόγῳ τῆς ἀκρίβειας καί τῶν χαμηλῶν εἰσοδημάτων ἐπιβεβαίωσαν τά στοιχεῖα πού δημοσιοποίησε σήμερα ἡ Eurostat.

Ὁ «βασικός μέτοχος» καί οἱ μοιραῖοι συμμέτοχοι

Δημήτρης Καπράνος
Πόσο καλύτερα θά ἦταν ὅλα γιά τήν Ἑλλάδα ἄν δέν εἶχε χαθεῖ ἡ εὐκαιρία γιά τόν «βασικό μέτοχο»!