Ο ΝΙΚΟΣ Κουτσιανᾶς καί ἡ σύζυγός του Νίκη ἦταν φαρμακοποιοί τό 1972. Εἶχαν στρωμένη δουλειά, ἀλλά κάτι τούς «βασάνιζε».
Κάτι τούς «ἔτρωγε». Ὁ τζίρος τῆς ἐπιχείρησής τους ἐξηρτᾶτο σέ μεγάλο βαθμό ἀπό τίς εἰσαγωγές ξένων ἑταιρειῶν. Δέν εἶχαν ὀνειρευτεῖ ἔτσι τήν Ἑλλάδα στήν φοιτητική τους ζωή. Γνώριζαν ὅτι ἡ ἑλληνική βιοποικιλότητα εἶναι μοναδική πανευρωπαϊκά. Σέ σύνολο 20.000 ποικιλιῶν βοτάνων τά 6.905 φύονται στήν Ἑλλάδα. Ἡ μορφολογία τοῦ ἐδάφους μας –χαράδρες, ἀπομονωμένες περιοχές– εἶναι τόσο μοναδική ὥστε σύμφωνα μέ τούς εἰδικούς εἶναι ἰδανική γιά «εἰδογένεση». Ἀπό τό 1978, σέ μιά χρονιά μεταβατική γιά τόν Ἑλληνισμό, παραμονές τῆς ἐντάξεώς μας στήν ΕΟΚ, ἄρχισαν νά μιλοῦν γιά τήν ἀξία τῆς ἀειφορίας. Τήν συνέδεσαν μέ τήν σκέψη τοῦ Ἱπποκράτη. Καί ἔπειτα μέ τοῦ Σωκράτη. Καί ἔπειτα μέ τοῦ Ἀριστοτέλη. Πάντρεψαν τήν κλασσική ἑλληνική παιδεία μέ τήν φύση καί μέ τόν πολιτισμό. Ἀντελήφθησαν πώς ὅταν ξέρεις πρός τά ποῦ νά κοιτάξεις πίσω τό παρελθόν δέν ἀποτελεῖ μάταιη προγονοπληξία ἀλλά χάραξη νέων δρόμων γιά τό μέλλον. Ἔβλεπαν τόσο πολύ μπροστά ἀπό τήν ἐποχή τους ὥστε ὅπως ἔλεγε καί ὁ Ἀνδρέας Λεντάκης «εἶχαν …ἄδικο γιατί εἶχαν δίκιο πολύ νωρίς».
Σήμερα πού Ἀλβανοί κακοποιοί ἐφορμοῦν στά βουνά τῆς Πίνδου καί λεηλατοῦν τά βότανά μας, σήμερα πού Τοῦρκοι κλέβουν θυμάρι καί δενδρολίβανο ἀπό τόν Ὑμηττό, ὁ κύριος Κουτσιανᾶς ἡγεῖται τῆς Apivita. Τοῦ δημιουργήματός του στό ὁποῖο ἔχουν ἐπενδύσει πλέον ἱσπανικά κεφάλαια καί ἔχει τζίρο 50 ἑκατομμύρια εὐρώ τόν χρόνο. Πᾶς κάπου στά Μεσόγεια, στήν μέση τοῦ πουθενά, καί ἐκεῖ ἀνακαλύπτεις πώς ἕνας Ἕλλην ἀνάγκασε τούς Ἴβηρες νά φθάσουν ἕως ἐδῶ γιά νά ἐπενδύσουν στό δημιούργημά του. Ἡγεῖται ἐπίσης μιᾶς paperless οἰκογενειακῆς ἐπιχείρησης τῆς «Symbeeosis» πού ἀσχολεῖται (μεταξύ ἄλλων) μέ τό τσάι τοῦ βουνοῦ πού φύεται στόν Ὄλυμπο, στόν Ἄθω, στήν Πίνδο.
Μέ συναρπάζουν οἱ ἄνθρωποι πού παράγουν. Οἱ ἄνθρωποι πού δέν ἡσυχάζουν. Πού βασανίζονται καί σκέφτονται πῶς νά πᾶνε τήν Ἑλλάδα ἕνα βῆμα μπροστά τήν φορά. Γνώρισα τόν κύριο Κουτσιανᾶ στήν Διεθνῆ Ἔκθεση Θεσσαλονίκης καί τοῦ ὑποσχέθηκα πώς μόλις βρῶ χρόνο θά πάω στά Μεσόγεια νά δῶ τήν ἐπιχείρησή του. Πῆγα λοιπόν τήν προηγούμενη Τετάρτη. Καί εἶδα ὅ,τι εἶδαν ὁ Πρόεδρος τῆς Δημοκρατίας, ὁ Πρωθυπουργός, ὁ ἀντιπρόεδρος τῆς ΝΔ, πού ξεναγήθηκαν στίς ἐγκαταστάσεις της προηγουμένως: μιά ρωμαλέα ἑταιρεία στίς ἐγκαταστάσεις τῆς ὁποίας παράγονται ἡμερησίως 3,5 τόνοι καλλυντικά. Τῆς ὁποίας τό 85% τῶν κωδικῶν παράγονται στήν Ἑλλάδα. Εἶδα ὅτι ἐξάγει πλέον σέ 26 χῶρες ἑλληνική φιλοσοφία γιά τήν ζωή σέ συσκευασία ἐκχυλισμάτων. Εἶδα ὅτι ἐπενδύει στήν ἔρευνα 16 ἑκατομμύρια εὐρώ. Εἶδα ὅτι τό δόγμα της δέν εἶναι «κέρδος-κέρδος-κέρδος» ἀλλά «ἄνθρωποι-σχέδιο-κέρδος». Εἶδα ὅτι οἱ 282 ἐργαζόμενοί της μέ μεταπτυχιακό στήν συντριπτική τους πλειοψηφία δέν ἀπασχολοῦνται σέ σκοτεινά ἀμπάρια ἀλλά σέ φωτεινά δωμάτια. Καί βεβαίως διαπίστωσα κάτι πού πρέπει νά μελετήσει ὁ κ. Πρωθυπουργός τώρα πού βρίσκεται σέ ἐξέλιξη ἡ ἀναθεώρηση τοῦ Συντάγματος: Ἄν ἡ ἑταιρεία αὐτή εἶναι τό ὑπόδειγμα τοῦ καπιταλισμοῦ μέ ἀνθρώπινο πρόσωπο, εἶναι ταυτόχρονα καί ἡ ἑταιρεία πού συνεργάζεται μέ 74 δημόσια καί ἰδιωτικά πανεπιστήμια τοῦ ἐξωτερικοῦ γιά νά προάγεται ἡ ἔρευνα, ἡ ἐπιστήμη καί βεβαίως τό ἐμπόριο. Κανένας δογματισμός. Κορυφαία συνεργασία της τό Rankers University τῶν ΗΠΑ, τό ὁποῖο καί τήν ἀξιολογεῖ.
Οἱ ἱδρυτές τῆς Apivita ἀποροῦν γιατί οἱ Ἕλληνες δέν θέλουμε νά ἀξιοποιήσουμε τό συγκριτικό μας πλεονέκτημα στόν πρωτογενῆ τομέα –σκεφτεῖτε ὅτι τό δίκταμο πού καλλιεργεῖται στούς Κήπους της στήν Λῆμνο, τήν Κῶ καί τήν Ἀθήνα ἀρωματίζει τό μαρτίνι– καί δέν ἐπενδύουμε σέ αὐτό. «Ἀπό τό 1972 πού ξεκινήσαμε ἔχουμε πάντοτε στό μυαλό μας τήν Ἑλλάδα» μοῦ λέει ὁ κ. Κουτσιανᾶς, στό ταπεινό γραφεῖο τοῦ ὁποίου οἱ τοῖχοι εἶναι γεμᾶτοι ἀπό πίνακες ζωγραφικῆς τῆς ἐγγονῆς του. Καί προσθέτει δανειζόμενος ἀπό τήν ἀρχαία ἑλληνική σκέψη: «Σημαία μας εἶναι τό ἀνώτερο κοινό καλό. Τό τρίπτυχο παιδεία-φύση-πολιτισμός». Ἔφυγα ἀπό τίς ἐγκατστάσεις τῆς Apivita, τήν ὁποία ἐπισκέφθηκα μαζί μέ τίς συνεργάτιδές μας στήν «Ἑστία» Νάνα Εὐαγγελάκου καί Ἔφη Λυκορδάνου μέ ἕνα ὡραῖο αἴσθημα. «Τέτοιους Ἕλληνες χρειαζόμαστε» σκέφτηκα. Τέτοιους διότι ἐλλείψει μεγάλων ἡγετῶν, πολλές μικρές ἡγεσίες –ὁ καθείς στόν τομέα του– κάνουν μιά μεγάλη ἡγεσία. Μακάρι νά ἡγοῦνται στό ἐπιχειρεῖν ἄνθρωποι σάν τόν κ. Κουτσιανᾶ ὁ ὁποῖος χρησιμοποιεῖ συνεχῶς τήν φράση «ἐθνική συννεννόηση»: Μέ ἔγνοια γιά τήν πατρίδα τους, γιά τήν ἐπιχείρησή τους, γιά τόν ἐργαζόμενό τους. Γρήγορα οἱ ἡγεσίες μας θά γίνουν ξανά μεγάλες.
