Σκηνές ἀπό τό μέλλον

ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΑ τήν πρώτη δημόσια ὁμιλία τοῦ πρώην Πρωθυπουργοῦ Κώστα Καραμανλῆ ἀπό τά ὀρεινά τοῦ Βελλιδείου. Ἤμουν στήν Θεσσαλονίκη γιά ἕνα συνέδριο τοῦ ΑΠΕ καί τῆς ἀμερικανικῆς πρεσβείας μέ θέμα τά fake news στά Βαλκάνια, καί εὐκαιρίας δοθείσης…

Ἡ φιγούρα τοῦ Καραμανλῆ μόλις πού διακρινόταν στό βάθος μέσα ἀπό ἕνα «δάσος» κεφαλῶν ὀρθίων ὀπαδῶν τῆς ΝΔ πού εἶχαν περικυκλώσει τό βῆμα τοῦ ὁμιλητῆ καί ἐμπόδιζαν τό ἀκροατήριο νά δεῖ τόν πρώην Πρωθυπουργό. Ἡ αἴσθηση πού ἀποκόμισα μετά τήν ὁλοκλήρωσή της ἦταν πώς ἔχουμε νά κάνουμε μέ ἕναν «νέο» Καραμανλῆ: παραταξιακό, προεδρικό καθόλου ἐσωκομματικό, μέ ἐλάχιστο ἐνδιαφέρον γιά ἐμπλοκή στά πόδια τοῦ νέου Πρωθυπουργοῦ Κυριάκου Μητσοτάκη, τόν ὁποῖο στηρίζει ἀνοικτά καί οὐσιαστικά. Ὑποστηρίζω «παραταξιακό», διότι ἀπευθύνθηκε στούς παλαιούς ψηφοφόρους τοῦ 2009 γιά νά τούς καλέσει νά ψηφίσουν ΝΔ, ὥστε νά ἀποκτήσει ὁ τόπος «ἰσχυρή κυβέρνηση μέ ὁρίζοντα τετραετίας».

Ὑποστηρίζω «προεδρικό», διότι ἡ ὁμιλία του ἦταν κατά τά 2/3 ἀφιερωμένη στά ἐθνικά θέματα, καί μάλιστα διατυπωμένη ὑπερκομματικά. Μέ τρόπο πού νά τοῦ ἐπιτρέπει νά ἐπικοινωνεῖ μέ ὅλα τά ρεύματα: Καί μέ τό φιλοευρωπαϊκό καί μέ τό εὐρωσκεπτικιστικό. Καί μέ ἐκείνους πού θέλουν ἤρεμα νερά μέ τήν Τουρκία ἀλλά καί μέ ἐκείνους πού πιστεύουν πώς αὐτό δέν πρέπει νά γίνεται μέ κάθε κόστος. Ἀπό τό κείμενο τῆς ὁμιλίας Καραμανλῆ ἀπουσίασε ἡ λέξη «Δημοκρατία» γιά νά μήν ὑπάρξει ἡ παραμικρή σύνδεση-ὑπόνοια πώς ἐνδιαφέρεται γιά τήν «προεδρία τῆς Δημοκρατίας». Στήν πραγματικότητα τό περιεχόμενό της ἀποτελεῖ τήν προέκταση τῆς δήλωσής του γιά τό δημοψήφισμα τοῦ 2015, τῆς δήλωσής του γιά τό Σκοπιανό καί τῆς δήλωσής του γιά τίς εὐρωεκλογές τοῦ 2019.

Τά νέα στοιχεῖα πού περιεῖχε ἦταν ἡ δόση προσωπικῆς αὐτοκριτικῆς γιά τό παρελθόν πού θά ἔχει καί συνέχεια στό μέλλον, οἱ ἀποκαλύψεις γιά τό Βουκουρέστι («κατέβαλα προσωπικό κόστος») πού καί αὐτές λογικά θά ἔχουν συνέχεια στό μέλλον, ἡ προειδοποίηση σέ ὅσους πιέζουν γιά συνεκμετάλλευση στό Αἰγαῖο καί τήν Κύπρο, καί βεβαίως ὁ νέος τόνος ἀπέναντι στίς ΗΠΑ. Ἡ ἀναφορά του στό Σκοπιανό ἦταν μετρημένη καί ζυγισμένη, μακριά ἀπό ἄκρα καί ἀκρότητες. Δέν περιήχετο κἄν στά «σημεῖα ὁμιλίας» πού διανεμήθηκαν. Νέο στοιχεῖο πού ἐντοπίσαμε ἐπίσης ἦταν ἡ λελογισμένη κριτική στήν ἀπερχόμενη Κυβέρνηση μέ αἰχμές γιά τό Σκοπιανό καί τήν τυχοδιωκτική διαπραγμάτευση Βαρουφάκη. Ἐάν θές νά εἶσαι ὁ «ἥλιος» τοῦ συστήματος, σημεῖο ἀναφορᾶς ὅλων τῶν δυνάμεων, πρέπει νά κρατᾶς ὑπεύθυνη στάση.

Μέ τό πέρας τῆς ὁμιλίας τοῦ πρώην Πρωθυπουργοῦ ἀρκετοί ὀπαδοί τοῦ κόμματος μέ πλησίασαν νά μέ ρωτήσουν ἄν ὁ Καραμανλῆς ἐπιθυμεῖ νά γίνει πρόεδρος τῆς Δημοκρατίας. Ἡ ὁμιλία του ἦταν ὄντως βαρειά, προεδρική, ἦταν ὁμιλία πλαίσιο. Γιά νά ἐκλεγεῖ ὡστόσο πρόεδρος τῆς Δημοκρατίας πρέπει νά συντρέξουν ὁρισμένες προϋποθέσεις. Ἡ πρώτη προϋπόθεση εἶναι νά ἐπιθυμεῖ νά ὑποστηρίξει τήν ὑποψηφιότητά του ἡ ΝΔ. Δέν τό γνωρίζω. Μέ δυνατότητα ἐκλογῆς προέδρου μέ 151 ψήφους ὁ κ. Μητσοτάκης μπορεῖ νά ἐπιλέξει ὅποιον θέλει. Μεταξύ προέδρου καί πρωθυπουργοῦ πρέπει νά ὑπάρχει συναντίληψη στά βασικά θέματα, εἰδικῶς τῆς ἐξωτερικῆς πολιτικῆς. Συμπληρωματικότητα ἀλλήλων. Σέ καιρούς ἤρεμους πρόεδρος μπορεῖ νά εἶναι οἱοσδήποτε. Σέ καιρούς ἐθνικῆς ρευστότητος καί κοινωνικῆς ἀναταραχῆς ὁ πρόεδρος (ὅπως ἔκανε ὁ Κωνσταντῖνος Καραμανλῆς στήν διαμάχη μεταξύ πρωθυπουργοῦ-ὐπουργοῦ Ἐξωτερικῶν τό 1992) πρέπει νά εἶναι ἀσπίδα γιά τήν κυβέρνηση καί γιά τόν πρωθυπουργό. Ἐγγυητής τῆς ἐθνικῆς ἑνότητας. Ἄγνωστο μέ ποιό κριτήριο θά ἀποφασίσει ὁ Κυριάκος Μητσοτάκης. Ἄλλοι λένε πώς ἕνας νέος πρωθυπουργός δέν ἔχει ἀνάγκη ἀπό βαρειές σκιές πάνω ἀπό τό κεφάλι του, ἄλλοι λένε ὅτι ἕνας νέος πρωθυπουργός χρειάζεται τήν πεῖρα καί τίς συμβουλές τοῦ παλαιοῦ καί σέ κάθε περίπτωση χρειάζεται τόν καραμανλισμό ὡς πολιτικό σύμμαχο καί ὄχι ὡς ἐσωκομματικό ἀντίπαλο. Ἡ ἱστορία τοῦ ’90-’93 αὐτό δείχνει.

Ἡ δεύτερη προϋπόθεση εἶναι νά θέλει νά ἐκλεγεῖ πρόεδρος τῆς Δημοκρατίας καί ὁ ἴδιος ὁ Καραμανλῆς. Δέν ἀρκεῖ ἡ βούληση τῆς μίας πλευρᾶς, ἄν ὑπάρχει. Πάγια θέση τοῦ πρώην Πρωθυπουργοῦ εἶναι πώς ὁ πρόεδρος τῆς Δημοκρατίας πρέπει νά ἀποκτήσει μερικές ἁρμοδιότητες. Ἄν καί αὐτό πού μετρᾶ στό πολίτευμά μας εἶναι τό πολιτικό βάρος καί ὁ παρεμβατισμός τοῦ προέδρου (ὁ Προκόπης Παυλόπουλος κινήθηκε οὐκ ὀλίγες φορές στό ἐξωτερικό ὅριο τῶν ἁρμοδιοτήτων του γιά νά βοηθήσει τήν πατρίδα, δίδοντας νέο περιεχόμενο στόν θεσμό), ἐντούτοις ἡ λελογισμένη αὔξηση τῶν ἁρμοδιοτήτων τοῦ νέου προέδρου εἶναι ἀπαραίτητη. Ἡ ἁρμοδιότητά του νά συγκαλεῖ ὑποχρεωτικῶς τό Συμβούλιο Πολιτικῶν Ἀρχηγῶν χωρίς ἡ σύγκλησή του νά ἐξαρτᾶται γιά παράδειγμα ἀπό τήν καλή ἤ τήν κακή θέληση τῶν ἀρχηγῶν, εἶναι ἐκ τῶν ὧν οὐκ ἄνευ. Ὡστόσο τό θέμα αὐτό ἐνταφιάστηκε μέ τήν πρόσφατη ἀναθεώρηση. Ἄρα καί γιά τόν Καραμανλῆ, αὐτήν τήν στιγμή, μέ τά δεδομένα πού ἔχουμε στήν διάθεσή μας, δέν συντρέχουν οἱ συνθῆκες. Τό θέμα εἶναι νά εἶναι κανείς ἐθνικά ὠφέλιμος στήν πολιτική, τό θέμα δέν εἶναι τά ἀξιώματα αὐτά καθεαυτά. Ἀπό ἐκεῖ καί πέρα ἄν οἱ ἐθνικές συγκυρίες ὑπαγορεύσουν ἄλλα, αὐτό δέν μπορεῖ νά τό ξέρει κανείς. Γιά ὅση ἀξία ἔχουν δύο καταληκτικές ἐπισημάνσεις:

– Στό βίντεο τοῦ κόμματος πού προβλήθηκε στό Βελλίδειο ὑπῆρχαν ἄφθονες ἀναφορές τοῦ Κωνσταντίνου Καραμανλῆ ὑπέρ τῆς ἀλήθειας καί κατά τοῦ λαϊκισμοῦ γιά νά ἐμπεδωθεῖ στήν βάση ἡ αἴσθηση πώς ἡ πολιτική σχολή Καραμανλῆ μέ τήν πολιτική σχολή Μητσοτάκη συναντῶνται καί ἑνώνονται. Δέν εἶναι ξένες μεταξύ τους. Πρός ἐπίρρωσιν προβλήθηκε στό video wall καί κοινή φωτογραφία Κωνσταντίνου Καραμανλῆ – Κωνσταντίνου Μητσοτάκη.

– Ὁ Κωνσταντῖνος Καραμανλῆς ἔκανε στίς ἀρχές Φεβρουαρίου τοῦ 1990 δημόσια δήλωση πώς δέν ἐνδιαφέρεται γιά τήν προεδρία τῆς Δημοκρατίας. Τόν Μάιο τοῦ 1990 ἐξελέγη πρόεδρος τῆς Δημοκρατίας μέ 152 ψήφους!

Εὐσεβεῖς πόθοι πώς ἡ ἱστορία ἐπαναλαμβάνεται, ἤ σκηνές ἀπό τό μέλλον; Ἴδωμεν. Παράταξη εἶναι αὐτή. Ποτέ δέν ξέρεις.