ΔΙΑΒΑΖΩ αὐτές τίς ἡμέρες τό ὑπό ἔκδοση βιβλίο τοῦ τέως γενικοῦ διευθυντῆ ἀνθρώπινου δυναμικοῦ τοῦ Ὑπουργείου Προεδρίας καί, κατά κοινή ὁμολογία πρύτανη τῆς δημόσιας διοικήσεως, Βασίλη Ἀνδρονόπουλου, τό ὁποῖο ἀποτελεῖ ἕνα μακρύ ὁδοιπορικό στήν θητεία του μέσα στό κράτος.
Ὁ κύριος Ἀνδρονόπουλος, μέ τόν ὁποῖο συνδέθηκα στήν δεκαετία τοῦ ’90, ὅταν κάλυπτα τό ρεπορτάζ τοῦ Ὑπουργείου Δημόσιας Διοίκησης, εἶναι ἕνα ἀπό τά σπάνια ὑποδείγματα δημοσίου λειτουργοῦ τοῦ ἑλληνικοῦ κράτους, ὁ ὁποῖος ὑπηρέτησε διαφορετικές κυβερνήσεις μέ προσήλωση στόν νόμο καί μέ σπάνιο ἐπαγγελματισμό. Γι’ αὐτό καί μόλις ἔμαθα ὅτι συγγράφει βιβλίο ἀναμνήσεων (ἤδη ἐξέδωσε μαζί μέ τήν ἄξια διάδοχο θυγατέρα του, Μαίρη, μία πολυσέλιδη ἔκδοση ἑρμηνείας τοῦ δημοσιοϋπαλληλικοῦ κώδικα ἀπό τίς ἐκδόσεις Σάκκουλα, προσφορά πρός τήν διοίκηση καί τήν διοικητική δικαιοσύνη), τοῦ ζήτησα νά γράψω τόν πρόλογο, καθώς ἔζησα καί ’γώ ἀπό κοντά μερικά ἀπό ὅσα περιγράφει. Εἶμαι βέβαιος ὅτι ἡ ἔκδοση τοῦ βιβλίου αὐτοῦ θά ἐμπνεύσει μελλοντικούς δημόσιους λειτουργούς γιά τό πῶς πρέπει νά ἐκτελοῦν τά καθήκοντά τους. Ἀγνοῶντας συναδέλφους τους, πού τούς ἐγκαλοῦν ὅτι χαλοῦν τήν πιάτσα ἐργαζόμενοι πέραν τοῦ ὡραρίου, καί τούς συνδικαλιστές, οἱ ὁποῖοι εἶναι συνήθως ἐμπόδιο στήν ἱκανοποίηση προοδευτικῶν πολιτικῶν.
Διατρέχοντας, λοιπόν, τίς σελίδες τοῦ βιβλίου αὐτοῦ, εἶχα τήν εὐκαιρία νά μάθω ἄγνωστα περιστατικά ἀπό συνεδριάσεις ὑπουργικῶν συμβουλίων, ἀλλά καί ἐπεισόδια πού ὁδήγησαν σέ παραίτηση κορυφαίων ὑπουργῶν. Ὅσες μέρες τό ξεφυλλίζω, ἕνα ἐρώτημα εἶναι καρφωμένο στό μυαλό μου, μέ ἀφορμή καί τήν μαζική προσέλευση πολιτῶν στήν κηδεία τοῦ Κωνσταντίνου: γιατί παλαιότερα ὁ κόσμος συνδεόταν σταθερά καί στέρεα, γιά μία ὁλόκληρη ζωή, μέ συγκεκριμένες προσωπικότητες τοῦ δημοσίου βίου; Πῶς εἶναι δυνατόν ὁ χρόνος νά μήν σβήνει τίς ἀναμνήσεις καί νά μήν ἀντικαθιστᾶ τά πρόσωπα; Στό βιβλίο τοῦ Βασίλη νομίζω ὅτι βρῆκα μία πρώτη ἀπάντηση: Νομίζω ὅτι ὁ κόσμος στό παρελθόν δενόταν περισσότερο μέ τούς πολιτικούς σέ σύγκριση μέ τό παρόν, γιατί αὐτοί ἀκολουθοῦσαν πολιτική ἀρχῶν γιά μία ὁλόκληρη ζωή. Θά τό πῶ μέ δύο παραδείγματα: ὁ Ἀνδρονόπουλος περιγράφει στό ὑπό ἔκδοση βιβλίο του τήν ἀντίδραση τοῦ Πρωθυπουργοῦ Κωνσταντίνου Καραμανλῆ, ὅταν κατά τήν διάρκεια ὑπουργικοῦ συμβουλίου ὑπουργός του τοῦ πρότεινε νά δοθοῦν αὐξήσεις σέ ἕναν συγκεκριμένο κλάδο γιά ψηφοθηρικούς λόγους, μέ τήν μορφή εἰκονικῶν καί πλασματικῶν ὑπερωριῶν. Ὁ Μακεδόνας κοκκίνισε ἀπό ὀργή, εἶπε στόν ὑπουργό του, ὅτι αὐτό πού τοῦ εἰσηγεῖται εἶναι «ἀνήθικο», καί τόν ἀπέπεμψε ἀπό τήν αἴθουσα ἐκείνη τήν ἡμέρα.
Περιγράφει, ἐπίσης, τούς λόγους τῆς παραίτησης τοῦ Ἀναστάση Πεπονῆ ἀπό τήν θέση τοῦ ὑπουργοῦ Προεδρίας τό 1994. Ὁ Πεπονῆς ὑπέβαλε τήν παραίτησή του στόν Ἀνδρέα Παπανδρέου, ἐπειδή ὁ νόμος του περί προσλήψεων ὑπονομεύτηκε ἀπό τήν τότε διοίκηση τῆς Ὀλυμπιακῆς Ἀεροπορίας, διευθύνων σύμβουλος τῆς ὁποίας ἦταν πρόσωπο φιλικό πρός τήν σύζυγο τοῦ τότε Πρωθυπουργοῦ. Καί ἐπειδή δέν ὑπῆρξε καμμία πολιτική κύρωση γιά τήν διοίκηση πού παραβίασε τόν νόμο (ἡ λέξη νόμος ἦταν τότε ἱερή), ὁ πατριώτης πολιτικός ὑπέβαλε τήν παραίτησή του μέ μία ἀσήμαντη ἀφορμή· ἕνα δημοσίευμα τῆς «Κυριακάτικης Ἐλευθεροτυπίας». Ἀλλά ἡ οὐσία ἦταν ἡ ἀντίδρασή του στήν ὑπονόμευση τοῦ νόμου του. Γιατί τό ἔκανε; Γιατί ἔρχονται στιγμές στήν πολιτική πού ἡ ἀξιοπρέπεια προηγεῖται τῆς καρέκλας. Τήν καρέκλα καί ἄν τήν χάσεις, μπορεῖ νά τήν ξαναβρεῖς, τήν ἀξιοπρέπειά σου ὅμως ποτέ.
Ἄν κάνουμε μία προβολή τῆς ἐφαρμογῆς αὐτῶν τῶν πολιτικῶν μέ ἀρχές στό σήμερα, θά δυσκολευτοῦμε πάρα πολύ νά βροῦμε μιμητές της. Στά δάχτυλα τοῦ ἑνός χεριοῦ μετριοῦνται. Ὁ δημόσιος βίος ἔχει γεμίσει ἀπό ἀναίσθητους καρεκλοθῆρες, πού, ἐνῷ ξεφτιλίζονται δημοσίως, ἐπιμένουν νά διατηροῦν τήν καρέκλα τους, ἀπό νταλαβεριτζῆδες πού ρέπουν διαρκῶς πρός τόν πολιτικό ἐκβιασμό, ἀπό πολιτικούς καιροσκόπους, πού τό μόνο πού ξέρουν εἶναι νά ντιλάρουν.
Ἄν ὑπῆρξε ποτέ ἠθική στήν πολιτική, αὐτή στίς μέρες μας σέ μεγάλο βαθμό ἔχει χαθεῖ. Δέν χρειάζεται νά σᾶς πῶ ποιοί εἶναι οἱ ἀναίσθητοι, οἱ καρεκλοθῆρες, οἱ νταλαβεριτζῆδες καί οἱ λοιποί καμπαλέρος. Ἀνοῖξτε μία ἐφημερίδα, ἕνα site, ἕνα ραδιόφωνο καί θά τούς βρεῖτε μπροστά σας στά ρεπορτάζ συναδέλφων. Θά τούς ἀναγνωρίσετε πάρα πολύ εὔκολα. Γι’ αὐτό καί οἱ πτώσεις προσώπων στίς σύγχρονες δημοκρατίες εἶναι ἀπότομες, ἐνῷ ἡ διάρκεια στόν δημόσιο βίο εἶναι σπάνιο προτέρημα. Ἀναζητοῦμε ἕναν δημόσιο βίο μέ ἀρχές οἱ ὁποῖες σήμερα, δυστυχῶς, δέν ὑπάρχουν. Γι’ αὐτό καί ὁ κόσμος δέν μπορεῖ νά δεθεῖ μέ τά πρόσωπα καί τά θεωρεῖ μίας χρήσεως. Τά χρησιμοποιεῖ γιά νά κάνει τήν δουλειά του καί μετά, γνωρίζοντας τί ἔχει ἀγοράσει, τά πετάει στά σκουπίδια. Ὁ κυνισμός θριαμβεύει.
Ὅπως ἔγραψε προσφυῶς καί ὁ Παπακαλιάτης στό maestro του, μέσα στήν πανδημία διαλύθηκαν τά σύννεφα, καθάρισε ὁ ὁρίζοντας καί φάνηκε ὁ Μεσαίωνας.
Ὑστερόγραφο: Ὁ Βασίλης Ἀνδρονόπουλος ὁλοκλήρωσε τήν θητεία του στήν δημόσια διοίκηση ὡς συνεργάτης τοῦ Προκόπη Παυλόπουλου στήν Προεδρία τῆς Δημοκρατίας. Μέ ἱκανοποίηση διάβασα στό βιβλίο του, ὅτι ὁ Κυριάκος Μητσοτάκης ὡς ὑπουργός Διοικητικῆς Μεταρρύθμισης τόν πρότεινε γιά τήν θέση τοῦ προέδρου τοῦ ΑΣΕΠ, ἀλλά οἱ προτεραιότητες τῆς τότε κυβέρνησης ἦταν ἄλλες. Σέ αὐτόν τόν ἄνθρωπο πρέπει ἀναγνώριση. Ἡ Πολιτεία πρέπει νά βρεῖ τόν τρόπο νά ἀναγνωρίσει τίς ὑπηρεσίες του ἐμπράκτως μέ μία τιμητική διάκριση. Ἄν ἐννοεῖ ἡ Νέα Δημοκρατία τήν ἀριστεία.
