Ἀπό τό ἀρχεῖο τῆς «Ἑστίας», 15 Αὐγούστου 1923
Εἰς τήν ἐποχήν τῶν ταξειδίων καί τῶν θαλασσίων ἐκδρομῶν, μία Γαλλική ἐφημερίς, ἐνασχολεῖται ἐπικαίρως μέ τό ἄλυτον ζήτημα τῆς ναυτίας. Διότι ἡ ὡραία αὐτή κατάστασις τοῦ ταξειδεύοντος ἀνθρώπου –τῶν περισσοτέρων τοὐλάχιστον ἀνθρώπων– εἶναι ἀπό τά ζητήματα, μέ τά ὁποῖα σπάζουν τό κεφάλι των, ἀπό τόν καιρόν τῆς Κιβωτοῦ τοῦ Νῶε, οἱ ἰατροί. Τί εἶνε, ἐπί τέλους, ἡ ναυτία; Πῶς γεννᾶται; Ποιά ἡ σχέσις της μέ τάς ταλαντεύσεις τοῦ πλοίου; Διατί ἄλλοι προσβάλλονται ἀπ’ αὐτήν καί ἄλλοι ὄχι; Διατί ἄλλοι συνηθίζουν εἰς τήν θάλασσαν καί ἄλλοι ὄχι; Πῶς συμβαίνει ὡρισμένα ζῶα –διότι τό κακόν εἶνε γενικόν εἰς ἀνθρώπους καί ζῶα– νά ὑπόκεινται εἰς τό θαλάσσιον αὐτό κακόν καί ὡρισμένα πάλιν νά ταξειδεύουν ὡς θαλασσόλυκοι; Τί συμβαίνει εἰς τόν ἐγκέφαλον, εἰς τήν κυκλοφορίαν τοῦ αἵματος, εἰς τά βάθη τῶν κυττάρων μας, ὅταν σαλεύῃ τό πλοῖον, ὥστε νά δημιουργῆται τό παράδοξον αὐτό παθολογικόν σύνδρομον; Καί ποία θά ἦσαν τά μέσα διά νά τό προλάβωμεν ἤ νά τό πολεμήσωμεν; Ἀπαντήσεις πολλαί καί ἀπάντησις καμμία.
Ἡ Γαλλική ἐφημερίς ἐζήτησε σχετικῶς τήν γνώμην τοῦ ἰατροῦ Φελίξ Ρενιώ, ὁ ὁποῖος εἰς κἄποιο τελευταῖον Συνέδριον, εἶχεν ὁμιλήσει περί ναυτίας.
– Ἡ νοσηρά αὐτή κατάστασις προέρχεται – ἀπήντησεν ὀλίγον γριφωδῶς ὁ κ. Ρενιώ- ἀπό τήν κίνησιν τοῦ πλοίου καί ὄχι ἀπό τήν φυσικήν κατάστασιν τῶν ἀτόμων.
Δέν γνωρίζω τί ἔμαθε περισσότερον τοῦ ὅ,τι ἐγνώριζεν ὁ Γάλλος δημοσιογράφος ἀπό τήν σοφήν αὐτήν ἀπάντησιν. Ἐγώ –ἐξομολογοῦμαι τήν ἁμαρτίαν μου– δέν ἐδιδάχθην τίποτε. Ὁπωσδήποτε, ὁ κ. Ρενιώ, πρός καταπολέμησιν τοῦ κακοῦ, συνέστησεν τήν ἵδρυσιν σχολείων ἰσορροπίας εἰς ὅλους τούς θαλασσίους λιμένας, ὅπου, πρό τῆς ἀναχωρήσεως ἑκάστου ἀτμοπλοίου, οἱ ἐπιβάται του θά ἐξασκοῦνται νά διατηροῦν τήν ἰσορροπίαν των εἰς ὅλας τάς κινήσεις τοῦ πλοίου. Κατόπιν τοῦ μαθήματος αὐτοῦ, ὁ κ. Ρενιώ ὑπόσχεται ὅτι καί ὁ πλέον εὐπαθής ἄνθρωπος θά ἠμπορῇ νά συναγωνισθῇ εἰς ἀντοχήν πρός κάθε γερόλυκον τῆς θαλάσσης. Δέν ἀμφιβάλλω ὅτι τά μαθήματα αὐτά θά εἶνε πολύ εὐχάριστα καί πολύ διασκεδαστικά. Ἀμφιβάλλω ὅμως πολύ, ἄν καί ἡ νέα θεραπεία θά προσθέσῃ τίποτε εἰς τάς παλαιάς. Διότι, ὡς γνωστόν, τά φάρμακα καί τά προληπτικά μέσα τῆς ναυτίας δέν ἔλειψαν ποτέ. Είνε ἄπειρα, ὅμως συμβαίνει μέ ὅλα τά ἀνίατα νοσήματα. Μέ τήν διαφοράν, ὅτι ὁ δυστυχής ἐπιβάτης, ποῦ φθάνει εἰς τό πλοῖον, ἐφωδιασμένος μέ τά διάφορα αὐτά θαυματουργά μπουκαλάκια, ὅταν ἀρχίσῃ νά σαλεύῃ τό σκάφος, σπεύδει νά πετάξῃ τά μπουκαλάκια του εἰς τήν θάλασσαν καί νά καλέσῃ τόν καμαρῶτον. Ἀρχίζουν τότε αἱ ἀντιφατικαί πρακτικαί συμβουλαί.
-Σφίξε τή μέση σου.
-Λῦσε τή μέση σου.
-Ἀνέβα στό κατάστρωμα νά σέ χτυπήσῃ καθαρός ἀέρας.
-Κατέβα στήν καμπίνα σου νά ξαπλωθῇς.
-Φάε νἄχῃς γεμᾶτο τό στομάχι σου.
-Μή τρῶς.
-Πάρε μιά λεμονάδα.
-Ὄχι λεμονάδα. Μή βάζῃς ὑγρά στό στομάχι σου. Νά πάρῃς ἕνα κονιάκ.
-Κύτταζε τή θάλασσα.
-Μή κυττάζῃς τίποτε. Κλεῖσε τά μάτια σου.
Κἄποιαν ἀπό τάς συμβουλάς αὐτάς –δέν ἐνθυμοῦμαι τώρα ποίαν ἀκριβῶς– εἶχα δώσει κ’ ἐγώ πρό ἐτῶν εἰς μίαν δεσποινίδα, μέ τήν ὁποίαν συνεταξειδεύαμεν κ’ ἐκάμναμεν ποίησιν ὑπό τήν Σελήνην. Ἡ θάλασσα ἦτο ἥσυχη καί ἡ ποίησις ἐπροχωροῦσε πολύ καλά. Ἡ δεσποινίς δέν ἐζαλίζετο καθόλου, ἐφοβεῖτο ὅμως μήπως ζαλισθῇ.
-Μήν τό σκέπτεσθε καθόλου, δεσποινίς! Ἐπί τέλους, καί νά ζαλισθῆτε…
Καί τῆς ἔδωκα τήν συμβουλήν, ποῦ δέν ἐνθυμοῦμαι πλέον. Σέ λιγάκι ἐπλησιάσαμεν τόν Μαλέαν. Ἡ δεσποινίς εἶχεν ἀρχίσει νά παίρνῃ ἕνα ὕφος πολύ συμπαθητικόν. Ὁ χορός εἶχεν ἀρχίσει. Πρίν προφθάσῃ ἡ δεσποινίς νά θέσῃ εἰς χρῆσιν τήν συμβουλήν μου, ἔκλινεν αἰφνιδίως εἰς τάς ἀγκάλας μου, ὅπως κλίνουν τά μακρόμισχα ἄνθη ἀπό τό ἐλαφρόν φύσημα τῆς αὔρας, καί ἐξεκένωσεν ἐπάνω μου, εἰς μίαν ἡρωικήν ἐξομολόγησιν, ὅλην τήν ποίησιν τῶν ἐγκάτων της.
-Δέν φαντάζεσθε πόσον σᾶς ντρέπομαι! Μοῦ εἶπε τό ἄλλο πρωί, ὅταν εἴχαμε κάμψει πλέον τόν Μαλέαν καί «ἐπιλησθῇ τῶν οἴκαδε». Θά εἶμαι ἀπαρηγόρητη σέ ὅλη μου τή ζωή γι’ αὐτό ποῦ συνέβη…
Ἐπροσπάθησα νά τήν παρηγορήσω ὅσον ἠμπόρεσα. Μήπως ἦτο λάθος της; Ὁ ναυτικός ὑγιεινολόγος Φονσαγκρίβ, διά νά χαρακτηρίσῃ τήν μεγάλην καταλυτικήν ἐπίδρασιν τῆς ναυτίας, ἀναφέρει τό συνηθέστατον περιστατικόν γυναικῶν, αἱ ὁποῖαι κατάκεινται εἰς τά καταστρώματα τῶν πλοίων, ἐπιδεικνύουσαι ἀσυναισθήτως ὅλα τά μυστικά τῆς ὑπάρξεώς των. Τό ὅτι ἡ ναυτία –συμπεραίνει– καταλύει εἰς τάς γυναῖκας καί αὐτό τό ἰσχυρότατον αἴσθημα τῆς αἰδοῦς, εἶνε χαρακτηριστικόν τῆς ἐπιδράσεως, τήν ὁποίαν ἐξασκεῖ ἐπί τῆς φυσικῆς καί τῆς ψυχικῆς σφαίρας τοῦ ἀνθρώπου. Ἐννοεῖται ὅτι ὁ Φονσαγκρίβ ἔγραφεν εἰς μίαν ἐποχήν, κατά τήν ὁποίαν δέν ἠμποροῦσε νά μαντεύσῃ, ὅτι ἡ γυναικεία αἰδώς θά ἔφθανε νά ζαλίζεται καί ἐπάνω εἰς τήν στερεάν γῆν ἀκόμη.
ΠΑΥΛΟΣ ΝΙΡΒΑΝΑΣ
