Ἀπό τό ἀρχεῖο τῆς «Ἑστίας», 2 Φεβρουαρίου 1919
Ἕνας ἀναγνώστης μου πιστοποιεῖ καί αὐτός τό εὐχάριστον γεγονός ὅτι, πράγματι οἱ κύριοι ἀρχίζουν νά γίνωνται εὐγενεῖς καί εἰς τάς Ἀθήνας, προκειμένου περί παραχωρήσεως θέσεων, πρός τάς «κουρασμένας» κυρίας. Μέ βεβαιώνει δέ ὅτι καί αὐτός καί ἄλλοι γνωστοί του, ἀκολουθοῦντες τό παράδειγμα τῶν μελῶν τοῦ Ἀμερικανικοῦ «Συλλόγου Ἁβροφροσύνης», προβαίνουν συστηματικῶς πλέον εἰς τάς σχετικάς θυσίας. Ἀλλά ὁ ἀναγνώστης μου ἐκφράζει τήν εὔλογον ἀνησυχίαν, ὅτι ὁ νέος ἱπποτισμός κινδυνεύει νά χρεωκοπήσῃ ἐξ ἀφορμῆς αὐτῶν τῶν κυριῶν.
Ἐάν πρέπῃ νά πιστεύσωμεν τόν ἐπιστολογράφον, αἱ κυρίαι ἐπιμένουν νά μή συμμορφοῦνται πρός τόν Κανονισμόν. Ὄχι μόνον δέν εὐχαριστοῦν, ἔστω καί μ’ ἕνα μειδίαμα, τούς παραχωροῦντας τάς θέσεις των κυρίους, ἀλλά καί τάς καταλαμβάνουν μέ τό παλαιόν ὕφος, ἕνα ὕφος δηλαδή κατακτητοῦ, ἐπιβάλλοντος τούς ὅρους του εἰς τόν ἡττημένον.
Καί μοῦ διηγεῖται μίαν διπλῆν χθεσινήν του ἱστορίαν, ἀρκετά χαρακτηριστικήν.
Κατέχων μακαρίως μίαν θέσιν εἰς ἕνα ἠλεκτρικόν ὄχημα, θέσιν ἀποκτηθεῖσαν μέ θυσίαν χρόνου, μέ ἀφαντάστους ἀγῶνας καί μέ κίνδυνον τῆς ζωῆς του ἀκόμη, εἶχε, λέγει, τήν ἀφέλειαν νά τήν παραχωρήσῃ πρός μίαν ὀρθοστατοῦσαν κυρίαν.
Ἡ κυρία τήν κατέλαβε, ρίπτουσα πρός τόν ἱππότην ἕνα βλέμμα, τό ὁποῖον κάθε ἄλλο ἔλεγε παρά «εὐχαριστῶ». Ἴσως νά ἔλεγε μᾶλλον μερικά πράγματα, τά ὁποῖα δέν ἦσαν καθόλου πρός τιμήν του. Ὁ ἱππότης ἐβυσσοδόμησεν ἐν τούτοις μίαν ἐκδίκησιν. Στρεφόμενος πρός τήν ἄγνωστον, τήν ἠρώτησεν εὐγενέστατα:
– Τί εἴπατε, παρακαλῶ, κυρία μου; Ἡ κυρία, ἡ ὁποία, ἐννοεῖται, δέν εἶχεν εἰπῇ τίποτε ἀπολύτως, ηὐδόκησεν ἐπί τέλους ν’ ἀνοίξῃ τά ὡραῖά της χείλη:
– Λάθος ἐκάματε, κύριε. Δέν εἶπα τίποτε…
Καί ἔστρεψα θυμωμένη τό κεφαλάκι της πρός τό παράθυρον. Ἀλλ’ αὐτό ἀκριβῶς ἐπερίμενεν ὁ ἀδικημένος ἱππότης.
– Μέ συγχωρεῖτε, κυρία μου! ἐψιθύρισεν. Ἐνόμιζα πῶς μοῦ εἴπατε «εὐχαριστῶ» γιά τό κάθισμα. Τί ἰδέα! Παρακαλῶ… Τό καθῆκόν μου…
– Βλάκα! ἐμουρμούρισεν ἡ κυρία. Μή σωφρονισθείς ὅμως ὁ ἱππότης, ἀπεφάσισε μετ’ ὀλίγας ὥρας νά ἐπαναλάβῃ τόν ἱπποτισμόν του, ὡς πείραμα πλέον. Καί παρεχώρησεν εἰς ἄλλο ὄχημα τήν θέσιν του πρός μίαν κυρίαν ὀρθοστατοῦσαν παρά τό πλευρόν τοῦ συζύγου της. Τήν φοράν αὐτήν, λέγει, ἤκουσε τό ἀναμενόμενον «εὐχαριστῶ». Ὄχι ὅμως ἐκ στόματος τῆς κυρίας, αὐτήν τήν φοράν, ἀλλ’ ἐκ στόματος τοῦ συζύγου της. Ἀλλά ἡ ἱστορία δέν ἐτελείωσεν ἕως ἐδῶ. Μετ’ ὀλίγον ἐκενώθη ἕνα κάθισμα παραπλεύρως τῆς κυρίας. Καί ἡ κυρία ἔνευσεν ἐπειγόντως πρός τόν σύζυγόν της νά σπεύσῃ καί νά τήν καταλάβῃ. Ἐκεῖνος ὅμως, εὐγενέστερος ἀπό τό ἥμισύ του, ἔσπευσε νά κάμῃ τήν ἐπανόρθωσιν.
– Ἡ θέσις, εἶπεν, ἀνήκει εἰς τόν κύριον, ὁ ὁποῖος εἶχε τήν εὐγένειαν νά παραχωρήσῃ τό κάθισμά του. Καθῆστε, κύριε, παρακαλῶ.
Ὁ ἐπιστολογράφος μου μέ ἀφίνει νά βγάλω τό ἀνδρόφιλον συμπέρασμα, πρᾶγμα πού τό θεωρῶ ἐντελῶς περιττόν.
Καί καταλήγει ὁ ἀφελής ἄνθρωπος μέ τήν πληροφορίαν, ὅτι εἰς τήν Ἀμερικήν, ὅπου ἔζησεν, εἶδεν εἰς τά ἠλεκτρικά ὀχήματα κυρίας καί δεσποινίδας νά παραχωροῦν τάς θέσεις των κατά τάς ἐσπερινάς ὥρας εἰς κουρασμένους ἐργάτας, ἐπιστρέφοντας ἀπό τήν ἐργασίαν των. Ἀλλά πρός τί ἡ πληροφορία αὐτή; Μήπως τάχα πρός παραδειγματισμόν; Ἐάν ὁ ἐπιστολογράφος μου ἔχῃ τήν ἀφέλειαν νά περιμένῃ τό θαῦμα αὐτό εἰς τάς Ἀθήνας, τό καλλίτερον ποῦ ἔχει νά κάμῃ εἶνε νά ἐπιστρέψῃ τό ταχύτερον εἰς τήν Ἀμερικήν. Καί νά ἐξακολουθήσῃ νά μᾶς γράφῃ ἀπ’ ἐκεῖ, πρός γνῶσιν καί συμμόρφωσιν.
ΠΑΥΛΟΣ ΝΙΡΒΑΝΑΣ
