ΣΕ ΠΡΟΣΦΑΤΗ ἐκδήλωση στόν Πειραιᾶ ὁ πρόεδρος τοῦ νεοσύστατου Ἰνστιτούτου Δημοσιονομικῶν Μελετῶν Τάσος Ἀβραντίνης ἀνέπτυξε παλαιότερη πρόταση τοῦ Στέφανου Μάνου (ὁ ὁποῖος ἐπίσης παρέστη καί μίλησε στήν ἴδια ἐκδήλωση) περί «μεταφορᾶς» τοῦ ΕΝΦΙΑ στούς δήμους.
Εἰδικότερα, ἡ πρόταση συνίσταται στά ἑξῆς: κατάργηση ὅλων τῶν φόρων πού βαρύνουν τήν ἰδιοκτησία ἀκίνητης περιουσίας. Ταυτόχρονη κατάργηση τῶν περίπου ἰσόποσων Κεντρικῶν Αὐτοτελῶν Πόρων, μέ τούς ὁποίους τό κράτος ἐπιδοτεῖ τούς Ὀργανισμούς Τοπικῆς Αὐτοδιοίκησης. Παροχή τοῦ δικαιώματος σέ κάθε δῆμο νά καθορίζει ἕνα ἀνταποδοτικό τέλος, τό ὁποῖο θά ὑπολογίζεται μέ βάση τήν ἐπιφάνεια κάθε ἀκινήτου προσαυξημένη μέ τόν συντελεστή δόμησης. Τό τέλος θά ὑπολογίζεται ἀπό τούς κατά τόπους δήμους μέ τέτοιο τρόπο, ὥστε νά καλύπτει τίς λειτουργικές καί ἐπενδυτικές δαπάνες τους. Ἡ εἴσπραξη τοῦ ἀνταποδοτικοῦ τέλους θά ἐπιτυγχάνεται μέ τήν σύνδεση τῶν δήμων μέ τήν βάση δεδομένων τοῦ ὑπουργείου Οἰκονομικῶν, τόν προσδιορισμό τοῦ ἀνταποδοτικοῦ τέλους γιά κάθε ἀκίνητο, μέ τήν ὑποβολή τῶν ἐτήσιων δηλώσεων φορολογίας εἰσοδήματος καί τήν ἐπακόλουθη καταβολή τῶν ποσῶν πού ἀντιστοιχοῦν σέ κάθε δῆμο.
Τά ὀφέλη πού προκύπτουν ἀπό τήν μεταρρύθμιση αὐτή εἶναι τεράστια. Κατ’ ἀρχάς γίνονται πράξη οἱ συνταγματικές ἐπιταγές, κατά τίς ὁποῖες «ἡ διοίκηση τοῦ Κράτους ὀργανώνεται σύμφωνα μέ τό ἀποκεντρωτικό σύστημα» (ἄρθρο 101, παραγρ. 1) καί «ἡ διοίκηση τῶν τοπικῶν ὑποθέσεων ἀνήκει στούς ὀργανισμούς τοπικῆς αὐτοδιοίκησης» (ἄρθρο 102, παραγρ.1). Βεβαίως, δέν νοεῖται διοικητική αὐτοτέλεια χωρίς οἰκονομική αὐτοτέλεια. Ἀνεξαρτήτως τούτου, ὅμως, ἡ προτεινόμενη μεταρρύθμιση προάγει τήν δημοσιονομική διαφάνεια, καθόσον οἱ δημότες μέσω τοπικῶν διαβουλεύσεων θά ἔχουν πιό σαφῆ εἰκόνα καί πιό ἀποφασιστικό ρόλο γιά τίς ὑπηρεσίες πού ἐπιθυμοῦν νά λαμβάνουν ἀπό τόν δῆμο τους καί γιά τά συνεπαγόμενα δημοτικά ἔσοδα, δηλ. τά ἀνταποδοτικά τέλη πού θά καταβάλλουν.
Παραλλήλως, ἁπλοποιεῖται δραστικά τό σημερινό περίπλοκο φορολογικό σύστημα. Ἐνισχύεται τό αἴσθημα εὐθύνης σέ ἀτομικό καί τοπικό ἐπίπεδο. Οἱ δαπάνες τῶν δήμων καλύπτονται ἀπό τούς δημότες τους καί ὄχι ἀπό τούς φορολογούμενους ἄλλων δήμων. (Μέ ἐξαίρεση στίς περιπτώσεις ἀπομακρυσμένων ὀρεινῶν ἤ νησιώτικων δήμων, πού μπορεῖ νά τυγχάνουν συμπληρωματικῆς ἐνίσχυσης ἀπό τόν κρατικό προϋπολογισμό.) Κατ’ αὐτόν τόν τρόπο γίνεται σαφέστερη καί ἡ σύγκριση μεταξύ ἐπιτυχημένων καί μή δημοτικῶν ἀρχόντων, ἐνῶ αὐξάνεται καί ἡ εὐθύνη τῶν δημοτῶν γιά σωστές ἐπιλογές. Ἤδη καί ὑπό τό σημερινό καθεστώς εἶναι καταλυτική ἡ σύγκριση μεταξύ τῶν δήμων πού συλλέγουν τά ἀπορρίμματα μέ τόν παραδοσιακό τρόπο, δηλ. μέσω δημοτικῶν ὑπαλλήλων, μέ κόστος πενταπλάσιο ἤ ἑξαπλάσιο ἀνά τόνο ἀπορριμμάτων ἀπό αὐτό πού καταβάλλει π.χ. ὁ δῆμος Ρόδου, ὁ ὁποῖος ἔχει ἀναθέσει τό σχετικό ἔργο σέ ἰδιωτική ἐπιχείρηση. Τέλος, μειώνεται ἡ δυνατότητα τῶν κεντρικῶν κυβερνήσεων νά ἀναπτύσσουν κομματικές, πελατειακές σχέσεις. Ὄχι ὅτι τέτοιες σχέσεις δέν ὑφίστανται καί σέ ἐπίπεδο δήμου, ἀλλά μέ τήν μεγαλύτερη διαφάνεια καί εὐθύνη τῶν δημοτῶν οἱ δυνατότητες αὐτές περιορίζονται. Ἡ συγκεκριμένη μεταρρύθμιση ἐξαγγέλθηκε καί ἀπό τόν κ. Μητσοτάκη στήν τελευταία ΔΕΘ καί θά ἦταν εὐχῆς ἔργο νά ὑλοποιηθεῖ τό συντομότερο.
*Νομικός – Οἰκονομολόγος
email: [email protected]
