ΣΤΙΣ ΑΡΧΕΣ τῆς δεκαετίας τοῦ 1990 ἡ Ἑλλάς ἔγινε μετά ἀπό ἐπιμονή τοῦ Κωνσταντίνου Μητσοτάκη μέλος τῆς Δυτικοευρωπαϊκῆς Ἕνωσης.
Ἦταν ἕνας διεθνής ὀργανισμός ἀσφάλειας, ἡ ἔνταξη στόν ὁποῖο διασφάλιζε ὑποτίθεται τῷ καιρῷ ἐκείνῳ τά ἐθνικά μας συμφέροντα καί ἀπέναντι τῶν διεκδικήσεων τῶν Τούρκων. Ἀλλά ἡ ὑπογραφή μας δέν ἔγινε ὅπως-ὅπως. Ἕνας σπουδαῖος Ἕλλην ἐπιστήμων διεθνοῦς κύρους μέ εἰδίκευση στό Δίκαιο τῆς Θάλασσας, μετέπειτα μέλος στό Δικαστήριο τῆς Εὐρωπαϊκῆς Ἕνωσης, ὁ Κρατερός Ἰωάννου εἶχε ἄλλη ἄποψη. Παρενέβη στόν πρωθυπουργό καί πέτυχε νά γίνει ἀποδεκτό πώς ἡ Ἑλλάς θά ὑπογράψει τήν ἔνταξή της στήν Δυτικοευρωπαϊκή Ἕνωση μέ ρήτρα ἐπιφύλαξης. Διαδικασία συνηθισμένη στό Διεθνές Δίκαιο ὅταν μιά χώρα θέλει νά ὑπογράψει μιά συνθήκη ἀλλά ὄχι σέ ὅλο της τό εὖρος.
Ἡ ρήτρα Ἰωάννου –τόν ὁποῖο εἶχα καθηγητή στό Διεθνές στό Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης μαζί μέ τόν Γιάννη Βαληνάκη, τόν Στέλιο Περράκη, τήν Παρούλα Νάσκου Περράκη κ.ἄ.– ὑπῆρξε πρωτοποριακή καί διασφάλιζε τά ἐθνικά μας συμφέροντα. Ἐξαιροῦσε ἀπό τό πεδίο ἐφαρμογῆς τῆς συνθήκης τά θέματα «συλλογικῆς ἀσφάλειας». Αὐτός ὁ ὀγκόλιθος μελετᾶται ἀκόμη μαζί μέ τόν Ἐμμανουήλ Ρούκουνα, τόν Διονύση Εὐρυγένη, τόν Χρῆστο Ροζάκη καί ἄλλους ἀπό τούς ὑπουργούς Ἐξωτερικῶν. Ὁ Δένδιας διάβασε ὅλα τά συγγράμματά του! Χάρη στήν ἐπιμονή του στόν Μητσοτάκη γλιτώσαμε τά χειρότερα.
Τόν θυμᾶμαι πάντα ὄχι μόνο γιατί μᾶς ἔμαθε καλό Διεθνές Δίκαιο, ἀλλά διότι διέθετε φοβερό χιοῦμορ. Μιά φορά ἔξω ἀπό τό ἀμφιθέατρο τῆς Νομικῆς τοῦ ΔΠΘ ἦταν καμμιά δεκαριά φοιτητές πού ἀδιαφορώντας ὅτι ἐντός αὐτοῦ γινόταν παράδοση θορυβοῦσαν καί ἐνοχλοῦσαν ἐμᾶς τούς ὑπόλοιπους. Ὁ Ἰωάννου φορώντας ἕνα ἀπό τά λευκά λινά καλοκαιρινά κοστούμια του διέκοψε τό μάθημα, ἄνοιξε τήν πόρτα, βγῆκε ἔξω καί κοιτώντας τούς ὀχλαγωγοῦντες μέσα ἀπό τά μεγάλα μαῦρα γυαλιά του (ἀλά Ζάχος) τούς εἶπε χαμογελαστά: «Βρέ παιδιά, ἐμεῖς μέσα στό μάθημα κάνουμε θόρυβο καί θά σᾶς ἐνοχλοῦμε! Δέν πᾶτε λίγο πιό κάτω;». Καί ἐκεῖνοι ντροπιασμένοι ἀποχώρησαν. Κάθε φορά πού θυμᾶμαι τόν Κρατερό, τήν Παρούλα, τόν Στέλιο, τόν Γιάννη, ὅλον τόν τομέα Διεθνῶν Σπουδῶν τῆς ἐποχῆς πού ἵδρυσε ὁ Εὐρυγένης, ἀναρωτιέμαι γιατί τά κανάλια φιλοξενοῦν ἀναλυτές αὐτή τήν ἐποχή τῆς κρίσης καί ὄχι εἰδικούς στό Διεθνές Δίκαιο καί στό Δίκαιο τῆς Θάλασσας!
Τήν σκυτάλη ἀπό τόν Σαλονικιό Ἰωάννου μέ καταγωγή ἀπό τό Μοναστήρι, ὁ ὁποῖος ἐξαίρεσε ἀπό τυχόν προσφυγές μέ συνυποσχετικά στήν Χάγη τά θέματα ἀσφάλειας, ἔλαβε ἕνας ἄλλος καθηγητής τοῦ Συνταγματικοῦ Δικαίου, ὁ Εὐάγγελος Βενιζέλος. Ὡς ἀντιπρόεδρος τῆς κυβέρνησης Σαμαρᾶ καί ὡς Ὑπουργός Ἐξωτερικῶν μέ δήλωση ἐπιφύλαξης στόν ΟΗΕ τόν Ἰανουάριο τοῦ 2014, διεύρυνε τό πεδίο Ἰωάννου προσθέτοντας πώς ἀπό ἑλληνική προσφυγή στήν Χάγη ἐξαιροῦνται καί τά θέματα «ἐδαφικῆς ἀκεραιότητας». Ἤτοι γκρίζες ζῶνες, ἀποστρατιωτικοποίηση νήσων Αἰγαίου κ.λπ. Ἡ δήλωση ἄφηνε μόνο ἕνα παράθυρο ἀνοικτό, ἐφόσον τό συμφωνοῦσαν τά δύο μέρη. Ἑλλάς καί Τουρκία. Ἔχω σούρει πολλά στόν Βενιζέλο κατά καιρούς, ἀλλά ἡ δήλωσή του αὐτή σέ μιά περίοδο πού κυκλοφοροῦσε πώς οἱ Τοῦρκοι θά προσφύγουν μονομερῶς στήν Χάγη, εἶναι μία ἀπό τίς πράξεις του στήν πολιτική γιά τήν ὁποία μπορεῖ νά ὑπερηφανεύεται. Θυμίζω σήμερα αὐτές τίς δύο ρῆτρες ἐπιφυλάξεως τῶν Θεσσαλονικέων Ἰωάννου – Βενιζέλου γιά ἕνα λόγο καί μόνον: διότι κανείς πρωθυπουργός ὅσες πιέσεις καί ἄν δεχτεῖ ἀπό τόν διεθνῆ παράγοντα δέν μπορεῖ νά ἀποστεῖ ἀπό αὐτές! Τόν δεσμεύουν! Τελεία.
