OTAN μέ κάλεσε πρό ἑβδομάδων ἡ συνάδελφος Στέλλα Κεμενετζῆ…
… ἡ ὁποία εἶναι ὁ σύνδεσμος τοῦ Προέδρου τοῦ Μέρα25 Γιάνη Βαρουφάκη μέ τά ΜΜΕ, γιά νά μέ ρωτήσει ἄν ἐνδιαφέρομαι νά κάνω μιά ἰντερνετική τηλεοπτική συνέντευξη μαζί του, παρ’ ὀλίγον νά πέσω ἀπό τήν καρέκλα μου. Ἔκπληξις! Δέν ἦταν ἁπλῶς ἀπαγορευτικά γιά τό… ἐγχείρημα ὅσα τοῦ «ἔσυρα» καθ’ ὅλη τήν διάρκεια τῆς ὑπερήφανης διαπραγμάτευσης τοῦ ἀξέχαστου 2015. Εἶχαν προστεθεῖ σέ αὐτά οἱ κριτικές μου γιά τό βιβλίο, γιά τήν ταινία καί οἱ ἀποκαλύψεις γιά τό μεταμεσονύκτιο διάβημα τοῦ Ἀμερικανοῦ Ὑπουργοῦ Οἰκονομικῶν Τζάκ Λιού πρός τόν Ἀλέξη Τσίπρα μέ αἴτημα: «Νά μήν πιστεύεις τόν Ὑπουργό σου, νά πιστεύεις ἐμᾶς!».
Ὡστόσο, ἡ πρόκληση εἶχε ἐνδιαφέρον. Πρῶτον, γιατί τήν ἀναζητοῦσε ὁ ἴδιος ὁ Πρόεδρος τοῦ Μέρα25, ὁ ὁποῖος αἰσθάνεται ὅτι οἱ τηλεοπτικές συνεντεύξεις δέν γίνονται ὅπως παλαιά καί γι’ αὐτό ἐγκαινίασε στό διαδίκτυο τήν σειρά συνεντεύξεων μέ τίτλο «Σκληρό Μαρκάρισμα, οἱ συνεντεύξεις ὅπως θά ἔπρεπε νά γίνονται». Δεύτερον, διότι καί ἐγώ πιστεύω ὅτι αὐτό πλέον λείπει. Πλήν Νίκου Χατζηνικολάου ὁ ὁποῖος καλεῖ ἐνίοτε πολιτικούς, οὐδείς ἄλλος ἀσχολεῖται μέ τό σπόρ. Ἡ ἐνημέρωση καί οἱ πολιτικές ἐκπομπές λόγου ἔχουν ἐξοριστεῖ ἀπό τήν τηλεόραση ἀκόμη καί ἀπό τήν δημόσια (κάτι ἀκούω τώρα γιά τόν Θανάση Λάλα καί τήν Ρέα Βιτάλη). Τρίτον, γιατί ἀπό τό 2013 πού ἔκλεισε ἡ ΕΡΤ στήν ὁποία παρουσίαζα τήν «Ἄλλη Ὄψη» εἶχα «σκουριάσει». Ἡ συνέντευξη εἶναι ἕνα μέρος τῆς ἐργασίας μας τήν ὁποία ἀγαπῶ γιατί ἔχει πολύ ὑψηλό πῆχυ, ἀλλά εἶναι ἀπαιτητική καί ἐκθέτει τόν τεμπέλη! Χρειάζεται πολύ διάβασμα, κατανόηση τῆς ψυχολογίας τοῦ συνομιλητῆ σου, στρατηγική ἐρωτήσεων, ἀκοή καί ἀντανακλαστικά (ὥστε νά ἐγκαταλείψεις τό πλάνο σου ἄν ὁ καλεσμένος σου ὑπαινιχθεῖ κάτι πού μπορεῖ νά ὁδηγήσει μέσα ἀπό τήν μαιευτική μέθοδο σέ μιά ἀποκάλυψη) καί ἔπειτα ὑπομονή γιά τήν ἐπιμέλειά της.
Πρίν ἀρχίσω τίς πρῶτες τηλεοπτικές ἀπόπειρες συνεντεύξεων ὡς ἐπαγγελματίας δημοσιογράφος τό 2004, εἶχα μελετήσει ὅλα τά βιβλία τοῦ ἀείμνηστου Λάρι Κίνγκ, τίς συνεντεύξεις τῶν ἀξεπέραστων Ἀλέκου Λιδωρίκη, Μαρίας Ρεζάν, Ὄλγας Μπακομάρου, εἶχα δεῖ τήν ταινία Frost/Νixon καί τήν στρατηγική ὑπομονή πού ἐπέδειξε ὁ παρουσιαστής ἀνάλαφρων ἐκπομπῶν Φρόστ τό 1977 ἕως ὅτου ἀποσπάσει ἀπό τόν τέως Πρόεδρο τῶν ΗΠΑ τήν ὁμολογία του γιά τό Γουῶτερ Γκαίητ, τίς ἐκπομπές τοῦ Φρέντυ Γερμανοῦ, τά πάντα. Γενικῶς γιά νά κάνεις συνεντεύξεις καί γενικώτερα νά εἶσαι δημοσιογράφος, πρέπει –ὅπως λέει καί ὁ διάσημος Πολωνός δημοσιογράφος Καπισίνσκι– «νά ἀγαπᾷς τούς ἀνθρώπους». Νά τούς μελετᾷς, θά προσέθετα ταπεινά ἐγώ. Οἱ ἄνθρωποι καμμιά φορά εἶναι…. σάν τούς τοίχους. Ποτέ δέν εἶναι τό χρῶμα πού φαίνονται! Ἐάν τούς «ξύσεις» προσεκτικά ἀνακαλύπτεις καί ἄλλη στρώση ἀπό παλαιότερη βαφή. Πολλές φορές πίσω ἀπό αὐστηρά πρόσωπα μέ χαρακιές καί θυμό, κρύβεται ἕνα ὡραῖο καί εὐγενικό παρελθόν.
Κατόπιν ὅλων αὐτῶν, συμφωνήσαμε, Μιλήσαμε μέ τόν Βαρουφάκη στά μέσα Μαρτίου γιά μισή ὥρα στό Skype προκειμένου νά γνωριστοῦμε. Δέν εἴχαμε μιλήσει ἰδιωτικῶς ποτέ. Ἦταν στό σπίτι του στήν Αἴγινα, στήν περιοχή Παγώνι, «τί παράδοξο» τοῦ εἶπα «ἀντί νά εἶμαι ἐγώ στό νησί στό πατρικό μου, εἶστε ἐσεῖς». Τοῦ θύμισα ὅτι στό βιβλίο του γράφει πῶς ὁ Γάλλος ὁμόλογός του Μισέλ Σαπέν τοῦ ἀποκάλυψε ὅτι ἔκανε τήν διδακτορική του διατριβή στό ἀρχαῖο νόμισμα τῆς Αἴγινας τήν «Χελώνη» καί ἔδειξε ἐνδιαφέρον νά διοργανώσουμε μιά ἐκδήλωση στό νησί στό μέλλον μέ ὁμιλητή τόν ἄλλοτε συνάδελφό του. Στό Ἑλλάνιον Ὄρος στήν ὀρεινή Αἴγινα ὑπάρχει ὁλόκληρη γαλλική παροικία ἄλλως τε. Μέ πρώτους τούς ἰδιοκτῆτες τοῦ οἴκου Hermès. Ἐνῷ καθ’ ὅλη τήν διάρκεια τῆς ἰδιωτικῆς μας συζήτησης ὁ Βαρουφάκης ἐξέφραζε τήν ἀπογοήτευσή του γιά τό ἐπίπεδο τοῦ δημοσίου διαλόγου στήν Ἑλλάδα, τινάχθηκε σάν μικρό παιδί ἐπάνω τήν στιγμή πού τόν ρώτησα ἄν γράφει κάτι καινούργιο. Μοῦ ἔδειξε τήν ἀγγλική ἔκδοση τῆς νουβέλλας «Another Now» (Τό Ἄλλο Τώρα) πού ἔγραψε γιά νά ἐξηγήσει στήν σύζυγό του Δανάη ἄν ἀντέχουν σοσιαλισμό οἱ μέρες μας. (Στήν Ἑλλάδα θά κυκλοφορήσει ἀπό τίς ἐκδόσεις «Πατάκη».) Ἀπό ἐκείνη τήν ἡμέρα ἕως τήν συνέντευξη δέν ξαναμιλήσαμε. Βρεθήκαμε στήν σκηνή τοῦ Θεάτρου «Ἄλφα», Στουρνάρη καί Πατησίων, τό ὁποῖο ἀνήκει στόν Στέφανο Ληναῖο καί τήν Ἕλλη Φωτίου. Ὅταν ἄναψα τά φῶτα ἀποφάσισα νά μήν εἶμαι ἐπιθετικός ἀλλά περίεργος. Οἱ τηλεθεατές δέν θέλουν νά παρακολουθοῦν καβγᾶ, νά μάθουν θέλουν. Ἡ συνέντευξη δέν εἶναι τό σόου τοῦ δημοσιογράφου ἀλλά τό φῶς τοῦ καλεσμένου. Ἄν τά «πεῖ», τά «εἶπε». Ὁ Βαρουφάκης ἦταν καλός συμπαίκτης. Δέ θά σᾶς ἀποκαλύψω ἐπακριβῶς τί μοῦ εἶπε, καθώς ἡ συνέντευξη θά μεταδοθεῖ τίς ἑπόμενες ὧρες στό διαδίκτυο, ὡστόσο θά σᾶς δώσω μία τηλεγραφική περίληψη σέ τί ἐρωτήματα ἀπάντησε: Στό τί συμβουλή τοῦ ἔδωσε ὁ Ἀνδρέας Παπανδρέου ὅταν τοῦ ἔδωσε συστατική ἐπιστολή γιά τό Πανεπιστήμιο Ἔσσεξ καί πῶς αὐτή ἔπαιξε ρόλο γιά τήν πολιτική του σταδιοδρομία. Στό ἄν γνώρισε τόν Κουφοντίνα στήν μαθητική παράταξη τοῦ ΠΑΣΟΚ πού ἦταν μέλος. Στό τί ρόλο ἔπαιξε ὁ Τζούλιαν Ἀσσάνζ στά βαφτίσια τοῦ κόμματός του ὡς νονός. Στό ἄν ὁ Σώυμπλε τοῦ ἐκμυστηρεύτηκε κάτι ἀρνητικό γιά τήν Μέρκελ. Στό ἄν ὁ Λευκός Οἶκος παρακολουθοῦσε τίς συνομιλίες του μέ οἰκονομολόγους ὅπως ὁ Τζέφφρυ Σάκς. Στό ἄν ἠχογραφοῦσε τόν Τσίπρα στό Μαξίμου. Στό ἄν ἔβαζε στόν Τσίπρα ἠχητικά ἀπό τίς συνεδριάσεις τοῦ Eurogroup πού ὑπέκλεπτε. Στό τί εἶπαν στό τηλέφωνο μέ τόν ἀρχηγό τῆς ἀξιωματικῆς Ἀντιπολίτευσης ὅταν μίλησαν στό τηλέφωνο πρώτη φορά μετά πέντε χρόνια παραμονές τῆς 17ης Νοεμβρίου τοῦ 2020. Στό ἄν θά ψηφίσει τήν σύσταση προανακριτικῆς κατά Παππᾶ. Στό ἄν θά συζητοῦσε συνεργασία μέ τή ΝΔ στό πλαίσιο διερευνητικῶν ἐντολῶν μετά ἀπό ἐκλογές μέ ἀναλογική. Γιά τήν ἄποψη πού ἔχει γιά τόν Μπάιντεν, τόν Τράμπ, τόν λαϊκισμό, τόν Μεταξᾶ καί τόν Μουσσολίνι. Γιά τό ἄν ἡ ΕΛΣΤΑΤ «πειράζει» τούς ἀριθμούς γιά τό χρέος, τήν ὕφεση καί τό ἔλλειμμα στίς μέρες μας. Καί βεβαίως γιά τό ἄν τά Μέσα Ἐνημέρωσης κάνουν σωστά τήν δουλειά τους ἤ εἶναι συνδεδεμένα μέ τίς τράπεζες καί ἄλλα τμήματα τοῦ συστήματος. Ὁ κύριος Βαρουφάκης ἀπαντᾷ, τέλος, στό ἄν κάνει ἀγγαρεία στήν πολιτική. Ἡ συνέντευξη πραγματοποιήθηκε τήν περασμένη Τετάρτη. Τήν ἑπομένη εἶδαν τό φῶς τῆς δημοσιότητος μετρήσεις πού ἀφήνουν τό κόμμα του ὁριακῶς ἐκτός Βουλῆς. Μέ 2,9%. Τί κατάλαβα στήν μία ὥρα καί ἕνα τέταρτο πού ἔμεινα μαζί του καθώς καί στίς μέρες πού προηγήθηκαν οἱ συνεννοήσεις μέ τούς συνεργάτες του; Τό ἑξῆς. Ἀπό τήν μία ἡ ὀργάνωση καί ἡ ποιότητα τῶν ἀνθρώπων μέ τούς ὁποίους ἦρθα σέ ἐπαφή (Ἀσπασία Φεγγούλη, Στέλλα Κεμενετζῆ, Σπῦρος Δερβενιώτης, καί ὁ σκηνοθέτης Δημήτρης Ζωγραφάκης μέ τήν ὁμάδα του) ἔδειξε πολύ ὑψηλό ἐπαγγελματισμό. Καί ἐπειδή ἔρχομαι σέ ἐπαφή μέ πολλά κομματικά ἐπιτελεῖα ξέρω τί λέω, ἔχει τήν σημασία του αὐτό, κάτι λέει. Ἀπό τήν ἄλλη ἡ προτίμηση πού δείχνει ὁ Βαρουφάκης στόν διορισμό «κληρωτῶν» στά πολιτικά ὄργανα καί στά δημόσια ἀξιώματα μέ τό ἐπιχείρημα ὅτι εἶναι πειθαρχημένοι σέ ἀντίθεση μέ τούς αἱρετούς, παραπέμπει σέ κόμμα ἀρχηγικό ὅπου ἡ διαφωνία δέν πρέπει νά εἶναι καί τόσο δημοφιλής. Ὑπό τήν ἔννοια αὐτή, πράγματι, ὁ Βαρουφάκης κινδυνεύει. Ἀλλά οἱ προσεχεῖς ἐκλογές θά διεξαχθοῦν μέ ἁπλή ἀναλογική. Σύστημα πού γενικῶς εὐνοεῖ τήν διαμαρτυρία. Ἀρκεῖ νά πᾶς ἐκεῖ ἔξω καί νά τήν «συναντήσεις». Καλό τό YouTube, δέ λέω, ἀλλά ἡ διά ζώσης ἐπαφή εἶναι ἀναντικατάστατη.
