Η ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ εἶναι ἐκτεθειμένη στήν δημόσια κριτική γιά τήν ὑστέρηση τῆς πολιτικῆς της στό δεύτερο κῦμα τῆς πανδημίας
Σύμφωνοι. Νά δοῦμε μόνο σέ τί εἶναι ἀκριβῶς ἐκτεθειμένη. Διότι ὑπάρχουν πεδία πολιτικῆς ὅπου ὑπάρχει πεδίον δόξης λαμπρόν γιά ἄσκηση καλόπιστης κριτικῆς καί πεδία πού ἀκούγονται ἠχηρές ὑπερβολές, ἀπό τόν ΣΥΡΙΖΑ, πού ἀναζητᾶ ρεβάνς γιά τό Μάτι κυρίως. Ἐπί τῆς ἀρχῆς ἄς συμφωνήσουμε σέ κάτι: ἡ πανδημία εἶναι ἡ πρώτη μεγάλη κοινή πρόκληση πού ἀντιμετωπίζει ὁ πλανήτης μετά τήν λήξη τοῦ Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου στίς 2 Σεπτεμβρίου τοῦ 1945. Χρειάστηκε νά περάσουν 75 ὁλόκληρα χρόνια, αἰώνας σχεδόν (στήν Γιάλτα ἔγινε καλή δουλειά) γιά νά ξυπνᾶ κάθε μέρα ὁ πλανήτης καί οἱ κάτοικοι νά ἔχουν στά χείλη τους τήν ἴδια λέξη: Κορωνοϊός. Ἐμβόλιο. Πανδημία. Lockdown. Ὁ κορωνοϊός ὑπό μία ἔννοια εἶναι ὁ Τρίτος Παγκόσμιος Πόλεμος τῆς γενιᾶς μας.
Σύμφωνα μέ τά τελευταῖα διαθέσιμα στοιχεῖα οἱ νεκροί παγκοσμίως ἀνέρχονται σέ 1.054.604 καί τά κρούσματα σέ 36.041.783. Δέν συγκρίνονται βεβαίως μέ τά 60 ἑκατομμύρια νεκρῶν στά ἕξι χρόνια τοῦ Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου –ἐμεῖς μετρᾶμε μῆνες– ἀλλά ἡ συμφορά εἶναι μεγάλη. Ὅπως ἐξίσου μεγάλη εἶναι ἡ ζημιά στήν παγκόσμια οἰκονομία ὄχι μόνον ἐξ ἀφορμῆς τῆς διακοπῆς τῆς οἰκονομικῆς δραστηριότητας ἀλλά κυρίως ἐξ αἰτίας τοῦ λόγου ὅτι ὁ πλανήτης (ὅρος τοῦ Ἕλληνα καθηγητῆ Χρηστάκη) εἶναι λόγω τῆς παγκοσμιοποίησης «συνδεδεμένος». (Ἡ κρίση στήν Κίνα ἔπληξε τόν τουρισμό τῶν νυφικῶν στήν Σαντορίνη π.χ.) Ὁ χαρακτηρισμός «Τρίτος Παγκόσμιος Πόλεμος» τῆς γενιᾶς μας ἐνισχύεται ἐπίσης ἀπό τούς ἐθνικισμούς πού γεννᾶ. Ἐθνικισμούς πού ἐκδηλώθηκαν στόν ἀβυσσαλέο ἀγῶνα τῶν κρατῶν νά ἐξασφαλίσουν μάσκες στήν πρώτη φάση τῆς πανδημίας ἀκόμη καί δωροδοκώντας μέ βαλίτσες. Ἐθνικισμούς, οἱ ὁποῖοι ἐκδηλώθηκαν μέ τόν διαγωνισμό ἐντυπώσεων γιά τό καλύτερο ἐμβόλιο: τῆς Ὀξφόρδης, τῆς Pfizer, τό Ρωσσικό. Ἐθνικισμοί οἱ ὁποῖοι ἐκδηλώνονται στόν ἀγῶνα πού δίδουν οἱ πρωθυπουργοί νά ἐξασφαλίσουν πρῶτοι τό ἐμβόλιο γιά τούς πολῖτες τους. Ἤδη ἡ Μεγάλη Βρεταννία κατηγορεῖται ὅτι «κλέβει» τά ἐμβόλια τῆς Εὐρώπης. Ἡ πανδημία ἔφερε ἐπίσης στόν ἀφρό καλά κρυμμένες ἀνισότητες τοῦ καπιταλισμοῦ –δέν ἔχουν ὑπολογιστή ὅλοι οἱ μαθητές γιά τήν τηλεκπαίδευση– ἀλλά φανέρωσε καλύτερα στό φῶς τῆς ἡμέρας τά αὐταρχικά καθεστῶτα. Σάν τό γειτονικό μας πού φαίνεται ὅτι κρύβει θανάτους τῶν ὑπηκόων του.
Γιά νά ἀντιληφθοῦμε καλύτερα τό πλαίσιο στό ὁποῖο δρᾶ ἡ Κυβέρνηση ὀφείλουμε νά σημειώσου με καί τά ἑξῆς: Αὐτός ὁ Τρίτος Παγκόσμιος Πόλεμος, ἡ νέα κατοχή, ἀλλάζει συθέμελα καί τίς δομές τῆς οἰκονομίας προκαλώντας ἀνά κράτος τίς κατά Σουμπέτερ «δημιουργικές καταστροφές». Ἀλλάζει τό ἐμπόριο. Ἤδη κάνει θραύση στήν περιοχή μας τό food security. Κράτη τοῦ Ἀραβικοῦ κόσμου διαπραγματεύονται μαζί μας νά δεσμεύσουμε προϊόντα μας μέ ἐμπορικές συμφωνίες καί νά τούς ἐξάγουμε γιά τά ἑπόμενα πέντε χρόνια συγκεκριμένες ποσότητες σέ λάδι, σταφύλια, ἐλιές, ἀκόμη καί νερό. Καί βεβαίως ἡ πανδημία ἀλλάζει τόν τρόπο τῶν ἀεροπορικῶν μετακινήσεων. Οἱ ἀποστάσεις μεγαλώνουν καί πάλι. Μέσα σέ αὐτό τό πλαίσιο κινεῖται ἡ ἑλληνική Κυβέρνηση καί ὁ Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης οἱ ὁποῖοι ἦταν ἄτυχοι. Μόλις ἡ Ἑλλάς ἄφησε πίσω της τήν δεκαετῆ κρίση βρέθηκε ἀμέσως ἀπέναντι σέ μιά πολυεπίπεδη κρίση: προσφυγική πρῶτα, κρίση ἐθνικῆς ἀσφαλείας ἔπειτα, ὑγειονομική καί βεβαίως ἐκ νέου οἰκονομική. Μέ χαρακτηριστικά βιαιότερα ἀπό τῶν μνημονίων. Ξαφνικοῦ θανάτου τῆς πραγματικῆς οἰκονομίας. Μέσα σέ αὐτό τό διεθνές περιβάλλον λοιπόν καλούμαστε νά ἀξιολογήσουμε τήν Κυβέρνηση καί τά ἀναπόφευκτα λάθη της. Ποῦ τά ἐντοπίζω: Πρίν καί πάνω ἀπό ὅλα «ἔπεσε» θῦμα τῆς ἐπιτυχίας της στό πρῶτο κῦμα. Γιά πολύ καιρό ἡ Κυβέρνηση καί τό Μαξίμου ἔκαναν δημόσια παρέλαση πολιτευόμενοι μέ τό σύνθημα «δοξάστε μας» γιά νά τούς ἀποδοθεῖ ἀπό τό λαό κάτι πού δέν χρειαζόταν, νά ξοδευτοῦν 20 ἑκατομμύρια εὐρώ γιά νά τούς ἀποδοθεῖ: Ναί, εἶχε καλά ἀνακλαστικά καί διαχειρίστηκε καλά τό πρῶτο κῦμα ὁ Μητσοτάκης, κάτι πού τοῦ πιστώθηκε διεθνῶς. Δέν ἀπαιτεῖτο νά σπαταλήσει εὐρώ γιά τήν ἐπιτυχία του. Πόσω μᾶλλον πού αὐτά τά 20 ἑκατομμύρια εὐρώ τά βρίσκει τώρα μπροστά του, πού δέν ἦταν ἕτοιμες οἱ ἐντατικές, καί θά ἐξακολουθήσει νά τά βρίσκει μπροστά του. Κάθε εὐνοϊκό «σφύριγμα» πού θά παίρνει ἀπό τά κανάλια ἐφ’ ἑξῆς ἐκεῖ θά ἀποδίδεται. Τό δεύτερο λάθος πού ἀρχίζει σιγά-σιγά νά γίνεται εὐρύτερα ἀντιληπτό εἶναι ὅτι ἡ πανδημία ἀξιοποιήθηκε γιά νά ἐνισχυθοῦν ἐπιλεκτικῶς μέ δημόσιο χρῆμα τομεῖς τῆς οἰκονομίας πού δέν ἔπρεπε. Πῶς ἐξηγεῖται ὅτι τό ἕνα Μητρῶο Ἀσθενῶν Covid τοῦ Δημοσίου κόστισε 180.000 εὐρώ καί τό ἄλλο τοῦ ἰδιώτη 800.000 εὐρώ; Τό παράδειγμα πού χρησιμοποιῶ –τό ἀποκάλυψε ὁ ὅμιλός μας– εἶναι ἐνδεικτικό.
Οἱ πράξεις νομοθετικοῦ περιεχομένου πού κατέστησαν νόμος τοῦ κράτους περιέχουν σωρεία τέτοιων φωτογραφικῶν περιπτώσεων. Ὅσο ἤμασταν στό πίκ τοῦ πρώτου κύματος ἀλλά τά πράγματα ἐλέγχονταν, ὅ,τι καί νά ἔλεγε ἡ ἀντιπολίτευση οὐδείς ἄκουγε. Ὅταν ὅμως θά φθάσουμε στήν Ἄνοιξη τοῦ 2021 καί θά ἀρχίσουν νά λαμβάνονται μέτρα ἤ θά φανοῦν οἱ ἐπιπτώσεις στήν οἰκονομία ἀπό τό δεύτερο καθυστερημένο lockdown (λουκέτα, ἀπολύσεις), ὅλα αὐτά θά περάσουν ἀπό τήν τρῦπα τῆς βελόνας. Βεβαίως δέν παραβλέπεται ὅτι μέ τίς ἀναστολές καί τήν ἐπιστρεπτέα προκαταβολή (γιά τήν ὁποία μεγάλο κομμάτι τῆς ἀγορᾶς πίνει νερό στό ὄνομα τοῦ Πρωθυπουργοῦ) λειάνθηκαν πολύ τά προβλήματα ρευστότητας. Βεβαίως μέ τόν ψηφιακό μετασχηματισμό καί μέ τήν τηλε-εκπαίδευση (παρά τά μεγάλα προβλήματά της) τό κράτος ἔδειξε ὅτι μπορεῖ νά μένει ὄρθιο σέ ἐξαιρετικά ἀντίξοες συνθῆκες πανδημίας. Βεβαίως –τέλος– καί οἱ πολῖτες ἔχουν τήν τάση νά ἀξιολογοῦν τίς κυβερνήσεις γι’ αὐτό πού θά τούς φέρει τό μέλλον καί ὄχι αὐτό πού τούς ἐπιφύλαξε τό παρελθόν.
Εἰς ὅ,τι ἀφορᾶ δέ αὐτόν καθ’ ἑαυτόν τόν χειρισμό τοῦ δεύτερου κύματος τῆς πανδημίας εἶναι σαφές τί συνέβη πέραν τῶν γνωστῶν ἐπιχειρημάτων γιά τήν ἔλλειψη προσωπικοῦ στήν δημόσια ὑγεία καί τίς συγκοινωνίες καθώς καί τήν ὑστέρηση στήν κατασκευή ἐντατικῶν. Ὁ Πρωθυπουργός ἐγκλωβίστηκε στήν δημόσια θέση, ὅτι οἱ τεχνοκράτες ἔχουν πάντα δίκιο, τήν ἔκανε καί ἰδεολόγημα, ἀλλά ὅταν οἱ τεχνοκράτες φώναζαν γιά περισσότερα μέτρα τόσο τό καλοκαίρι ὅσο καί τό φθινόπωρο ὁ κύριος Μητσοτάκης προσπάθησε νά ἰσορροπήσει μεταξύ ἀγορᾶς καί τεχνοκρατίας μέ τάση εὔνοιας πρός τόν φυσιολογικό ἰδεολογικό χῶρο τῆς παράταξης, τήν ἀγορά. Κατανοητό. Μόλις ὅμως τά πράγματα ἐστράβωσαν ἐπιστράτευσε δίπλα του τόν καθηγητή Τσιόδρα γιά νά μειώσει τό πολιτικό κόστος ἀπό τήν ἀπόφαση γιά τό δεύτερο lockdown. Καί βεβαίως ἄρχισε νά κατηγορεῖ τούς πάντες: νεολαία, δημάρχους, ἱερεῖς, ἀκόμη καί τήν ἐπιτροπή λοιμωξιολόγων (Ρ/Σ Focus Fm).
Σήμερα πού μιλᾶμε μέ τά επιδημιολογικά δεδομένα, ἀμετάβλητα ἡ Κυβέρνηση, παραμονές Χριστουγέννων, βρίσκεται στήν καρδιά τῆς καταιγίδας μέ τήν ἔντασή της ἀμείωτη. Καί μέ προφανῶς λανθασμένες ἐπικοινωνιακές ἐπιλογές τύπου Πάρνηθας (ὁ Δεκέμβριος δέν εἶναι Μάρτιος, ἔχει ἀλλάξει τό κλῖμα) ἐνισχύει τήν πολιτική ἔντασή της. Ὅλα αὐτά μέσα στόν χρόνο θά ἀποδειχθοῦν ἀσήμαντα παραπολιτικά ὅπως καί τό γεγονός ὅτι δέν κάναμε φέτος Χριστούγεννα, Πάσχα, παρελάσεις καί τό πεντάλ. Τά ποδήλατά μας ὅπως καί τά ὄνειρά μας ξέρουν ἀπό ἀνηφοριές πού θά ἔλεγε καί ὁ Μακεδόνας. Ὅλα στό συλλογικό θυμικό θά ἀποδοθοῦν στό τρελλό 2020 καί στήν πανδημία. Αὐτό πού δέν πρόκειται νά ξεχάσουν οἱ πολῖτες ὅμως, ὅποτε καί ἄν γίνουν ἐκλογές, εἶναι τό ἑξῆς: τό ἐνδεχόμενο νά ἀξιοποιηθεῖ ἡ πανδημία γιά νά ὁδηγηθεῖ στήν χωματερή τῆς οἰκονομίας ἡ ραχοκοκκαλιά τῶν μικρομεσαίων ἐπιχειρήσεων (ὑπέρ νέων καρτέλ) καί στά ἀζήτητα μιά γενιά ἐργαζομένων. Αὐτό δέν πρόκειται νά συγχωρεθεῖ ποτέ καί ἀπό κανέναν, ἄν συμβεῖ.
Ὁ κίνδυνος δέν εἶναι λοιπόν στίς ἀνηφοριές τῆς Πάρνηθας, εὐτυχῶς ὁ Κυριάκος δέν εἶναι ΓΑΠ γιά νά μπερδεύεται μέ τίς ἁλυσίδες καί νά πέφτει. Ξέρει. Ὁ κίνδυνος εἶναι στίς ἀνηφοριές τῆς οἰκονομίας καί τῆς κοινωνίας. Ἐκεῖ πρέπει νά φορέσει τό κράνος. Ἐκεῖ ἐπίσης –καί ὄχι στήν Πάρνηθα ὅπως ἔκαναν κάποιοι οἰκεῖοι του– πρέπει νά μαρσάρει γιά νά βγεῖ ἡ πατρίδα μας στό ξέφωτο.
