Nέα πολιτική γιά τό Αἰγαῖο

ΓΙΑ τήν Δυτική Μακεδονία τά γράφαμε προχθές

Ἔχουμε ὑποδομές, ἀλλά δέν ἔχουμε πληθυσμό. Ἡ περιοχή ἐρημοποιεῖται. Τά βόρεια σύνορά μας εἶναι πλέον παντελῶς ἀνοχύρωτα. Τά «φυλᾶνε» οἱ ἀρκοῦδες καί τά ἀηδόνια. Γιά τήν Θράκη ἐπίσης τά γράφουμε διαρκῶς καί θά ἐπανέλθουμε. Ὁ Πρωθυπουργός δήλωσε ὅτι ἀναμένει μέ ἀγωνία τό πόρισμα τῆς Διακομματικῆς Ἐπιτροπῆς τῆς Βουλῆς, ἀλλά αὐτή ἀπό ὅ,τι μαθαίνω εὑρίσκεται σέ χειμερία νάρκη. Μέ συνέπεια ὁ πληθυσμός νά ἀναχωρεῖ καί ἀπό ἐκεῖ καί νά ἀλλοιώνεται ὁ συσχετισμός. Στό Αἰγαῖο καί ἰδιαιτέρως στίς Κυκλάδες τά πράγματα ὅμως εἶναι ἐντελῶς διαφορετικά. Ἐκεῖ συμβαίνει τό ἀκριβῶς ἀντίθετο: Ἔχουμε ὑπερπληθυσμό στά νησιά, ἀλλά δέν ἔχουμε πλέον τίς ὑποδομές γιά νά τόν ἀντέξουν. Καί μέ τίς συνέπειες τῆς κλιματικῆς ἀλλαγῆς ὁρατές πλέον καί στόν τελευταῖο πολίτη, τά νησιά μας κινδυνεύουν νά γίνουν πλωτό λεκανοπέδιο: Ὁ ἕνας πάνω στόν ἄλλον χωρίς τά στοιχειώδη. Χωρίς ποιότητα ζωῆς! Βρισκόμαστε λοιπόν μπροστά σέ μία νέα κατάσταση: τό φετινό καλοκαίρι στό Ἀρχιπέλαγος ἦταν ἀληθινά ὁριακό. Καί σέ κάποιες περιπτώσεις ἀνυπόφορο. Ἀπό θαῦμα δέν γίναμε διεθνῶς ρεζίλι. Ἴσως ἐπειδή αὐτοί πού μᾶς ἐπισκέφθηκαν ἀψηφώντας τίς ἐντολές –κυρίως Γάλλοι καί Ἰταλοί– μᾶς ἀγαπᾶνε! Μᾶς ἀγαπᾶνε πολύ.

Ἡ πραγματικότητα ὅμως εἶναι σκληρή. Ἡ Σαντορίνη καί ἡ Μύκονος, ὅπως ἄφησε νά ἐννοηθεῖ ὁ Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης μέ τήν τοποθέτησή του στήν ΔΕΘ, δέν μποροῦν πλέον νά ἐξυπηρετήσουν τούς ἐπισκέπτες πέντε κρουαζιαροπλοίων ὅταν αὐτοί ἀποβιβάζονται ταυτοχρόνως πρός περιήγηση. Ἡ Πάρος καί ἡ Ἀντίπαρος γνωρίζουν ἐκρηκτική οἰκιστική ἀνάπτυξη, ἰδιαίτερα ἡ δευτέρα (καθώς στήν πρώτη ὑπάρχει κορεσμός) καί τίθεται πλέον ἐπεῖγον ζήτημα σεβασμοῦ τοῦ φυσικοῦ περιβάλλοντος. Ἡ γραμμή φέρρυ μπώτ Πούντα-Ἀντίπαρος διακινεῖ περί τό 1 ἑκατομμύριο ἐπιβάτες τό θέρος –ποῦ εἶσαι «Μανταλένα» νά τούς δεῖς! Τό ρεῦμα «πέφτει» μέ τήν πρώτη πίεση στό σύστημα διανομῆς ἐνέργειας καί τό νερό εἶναι εἶδος ἐν ἀνεπαρκείᾳ. Στήν Ἀντίπαρο τό σοῦπερ μάρκετ τῆς ἐπώνυμης ἀθηναϊκῆς ἁλυσίδας –σέ ἀντίθεση μέ τόν τοπικό «Φαροῦπο» πού ἀγαπᾶ τόν κόσμο του– ἐπέβαλε πλαφόν προμήθειας ἐμφιαλωμένου νεροῦ μέσα στόν Αὔγουστο. Μέχρι τρία μπουκάλια ἕκαστος! Καί σέ ὅποιον ἀρέσει! Γιά νά μπορεῖ νά ἀνταπεξέλθει στίς ἀπαιτήσεις τῶν πελατῶν του. Στήν Πάρο καί τήν Νάξο τό κυκλοφοριακό κομφούζιο στίς εἰσόδους τῶν λιμανιῶν κατά τήν ὥρα τῆς ἄφιξης τῶν πρωινῶν πλοίων θυμίζει Κέντρο Ἀθηνῶν τήν ὥρα διεξαγωγῆς πορείας. Τά τοπικά ἀεροδρόμια ἐπίσης δέν ἔχουν τήν χωρητικότητα γιά νά ἀντέξουν τήν πίεση τῶν ἡμερῶν. Τό χάος στό ἀεροδρόμιο τῆς Σαντορίνης πού ὑποδέχθηκε τόν Αὔγουστο περισσότερους ἐπισκέπτες ἀπό τό 2019 εἶναι ἀπερίγραπτο. Στήν Ἀντίπαρο τά ἑλικόπτερα μέ τούς VIP προσγειώνονται κάθε τέταρτο. Στό νησί κτίζονται σήμερα τετρακόσιες βίλλες ἐνῶ οἰκοδομήθηκε καί λειτουργεῖ τό πεντάστερο ξενοδοχεῖο Rooster τοῦ ἐφοπλιστῆ Κομνηνοῦ. Τό ὁδικό δίκτυο τῆς πανέμορφης ὀρεινῆς Νάξου, τῆς Κορώνου καί τῆς Ἀπειράνθου, εἶναι ἀπαρχαιωμένο. Τό Κέντρο Ὑγείας τῆς Πάρου μέσα στό λιμάνι τοῦ νησιοῦ εἶναι πολύ λίγο πλέον γιά τίς ἀνάγκες. Ἀπαράδεκτη ἡ εἰκόνα τῶν νέων πού ἐμπύρετοι διαγνώσθησαν θετικοί στόν κορωνοϊό καί διανυκτέρευσαν στό προαύλιο αὐτοῦ, γιατί δέν ὑπῆρχε κρεβάτι.

Οἱ τιμές τῆς στέγης γιά τόν χειμῶνα εἶναι στόν οὐρανό –στό Παγκράτι μπορεῖ νά «βρεῖς νά νοικιάσεις φθηνότερα ἀπό ὅ,τι στήν Σαντορίνη καί τήν Μύκονο ὅπου οἱ ἐκπαιδευτικοί καί οἱ ἀστυνομικοί καί οἱ λιμενικοί πληρώνουν τόν κοῦκο ὡς ἀηδόνι γιά νά βάλουν κεραμίδι πάνω ἀπό τό κεφάλι τους. Ὁ τριπλασιασμός τοῦ πληθυσμοῦ στά νησιά τοῦ Αἰγαίου ἀνοίγει τέσσερα μεγάλα καί δύσκολα θέματα λοιπόν:

• Πρῶτον, τό φιλτράρισμα τοῦ ἀριθμοῦ καί τοῦ προφίλ τῶν τουριστῶν πού μπορεῖ νά ἀντέξει κάθε προορισμός. Δέν εἶναι εὔκολες ἀποφάσεις αὐτές. Ἀπαιτεῖται ἡ συναίνεση τῆς τοπικῆς κοινωνίας.

• Δεύτερον, τόν ριζικό ἐπανασχεδιασμό τῶν ὑποδομῶν –δρόμοι, λιμάνια, ὑπηρεσίες ὑγείας, ἀεροδρόμια, σχολεῖα, δίκτυα ὕδρευσης, ἐνέργειας, γήπεδα– σέ κάθε προορισμό.

• Τρίτον, τήν ἐνίσχυση τῶν τοπικῶν ἀρχῶν ἀσφαλείας γιά ὅσο διαρκεῖ ἡ θερινή σαιζόν. Τά τοπικά ἀστυνομικά τμήματα καί οἱ τοπικοί λιμενικοί σταθμοί ὅπως εἶχα τήν εὐκαιρία νά ἐνημερωθῶ ἀπό τούς διοικητές τους, ἔχουν τεράστιες ἐλλείψεις σέ ἀνθρώπινο δυναμικό. Οἱ ἄνδρες καί οἱ γυναῖκες τους εἶναι ἥρωες.

• Τέταρτον, τήν ἐπιβολή ὅπου δέν ὑπάρχουν νέων κανόνων ἀρχιτεκτονικῆς γιά νά σεβαστοῦν οἱ νέοι κάτοικοι τό κυκλαδικό αἰγαιοπελαγίτικο τοπίο.

• Πέμπτον καί δυσκολώτερον, ὁ συνδυασμός ὅλων τῶν ἀνωτέρω, ὁ σεβασμός τοῦ ἰδιαίτερου τοπικοῦ χρώματος πού σέ ὁρισμένες περιπτώσεις φθίνει ταχέως. Αὐτή, μεταξύ μας, εἶναι ἡ μεγαλύτερη ἀπειλή. Οἱ ἐπισκέπτες ἀγαπᾶνε τά νησιά μας γιά τό λευκό καί τό γαλάζιο τους, γιά τό μέτρο τους, γιά τόν πολιτισμό τους, γιά τήν ἁρμονία τους, γιά τήν ἁπλότητά τους, γιά τήν ἠρεμία τους. Σώζεται ὅμως παντοῦ αὐτό; Περπατᾶς στά Φηρά, στό Κολωνάκι τῆς Σαντορίνης καί σέ ὁρισμένα τμήματα τῆς διαδρομῆς στά στενά εἶναι τόσο ξένες οἱ μυρωδιές πού σοῦ ἔρχονται στήν μύτη ἀπό τά μπαχάρια ἰνδικῶν καρυκευμάτων καί δέν ξέρω ποιᾶς ἄλλης ἐθνικότητας ρεστωράν, ὥστε νομίζεις ὅτι εἶσαι σέ κάποια πόλη τῆς Ἀνατολίας. Ὄχι στήν Ἑλλάδα. Περπατᾶς στήν Ἀντίπαρο καί μαθαίνεις ὅτι ἡ παλιά παραδοσιακή ταβέρνα τοῦ «Σινιόρη» πού ἔδινε χρῶμα στόν Σιφνέικο γυαλό ἀγοράστηκε ἀπό ἕναν παίκτη τοῦ Μάστερ Σέφ. Γύρευε ἄν θά πουλᾶ σούσι αὔριο, ἀντί ἀμπελοφάσουλα. Καί εἴμαστε ἀκόμη στήν ἀρχή! Κανείς μας δέν ὀνειρεύεται ὅμως νά δεῖ τίς Κυκλάδες Τζαιπούρ καί Πεκῖνο. Ἡ Ἑλλάς πρέπει νά παραμείνει Ἑλλάς. Αὐτό τήν κάνει ξεχωριστή καί γοητευτική σέ ὅλο τόν κόσμο. Ἡ μικρή κλίμακα.

Γιά νά μήν τό χάσουμε καί αὐτό ὅμως, ναί, ἀπαιτεῖται νά ἐπανασυσταθεῖ τό Ὑπουργεῖο Αἰγαίου. Μέ πραγματικές ἁρμοδιότητες καί περιθώρια παρέμβασης στήν κεντρική ἐξουσία. Μέ ἱεράρχηση καί σχεδιασμό. Μέ ἰσχυρή ἐκπροσώπηση στά κέντρα ἀποφάσεων. Δέν ἀρκεῖ νά νομοθετοῦμε μόνο τήν νησιωτικότητα στό Σύνταγμά μας. Ὀφείλουμε καί νά τήν ὑλοποιοῦμε! Καθώς ἡ εὐαισθησία τοῦ Πρωθυπουργοῦ εἶναι δεδομένη ἐπί αὐτοῦ καί ἀπό ὅσο καταλάβαμε στήν Ἔκθεση εἶναι διατεθειμένος νά «σπάσει ἀβγά» –συγκρουόμενος ἀκόμη καί μέ τούς συμπατριῶτες του γιά τά διόδια στόν Βόρειο Ὁδικό Ἄξονα τῆς Κρήτης– ἀναμένουμε ἄμεσες πρωτοβουλίες. Δέν ἔχουμε καιρό γιά χάσιμο. Ἡ πανδημία θά φύγει κάποτε. Ἀλλά ὁ τουρισμός ἦταν καί θά παραμείνει ἡ βιομηχανία μας. Ὄχι μόνο μέ ὅρους οἰκονομικούς. Ἀλλά μέ ὅρους πολιτισμικούς. Ὁ τουρισμός ἄλλως τε δέν εἶναι μόνο ΑΕΠ. Πρωτίστως εἶναι μέγεθος ποιοτικό πού ἐνισχύει ἤ καταστρέφει τήν φήμη τῶν λαῶν. Τό ἑλληνικό φιλότιμο καί ἡ ἀνθρωπιά –λέξεις ἀμετάφραστες στήν ἀγγλική– εἶναι τό καλύτερο διαφημιστικό σπότ τοῦ πλανήτη. Καί διαδίδεται ἀπό στόμα σέ στόμα. Ἄς τά διασώσουμε.