ΤΟ ΠΡΩΙ τῆς ἡμέρας πού ὁ Κυριάκος Μητσοτάκης ἐπρόκειτο νά…
… ἐκφωνήσει τήν πράγματι βαρυσήμαντο ὁμιλία του ἀπό τό βῆμα τῆς Διεθνοῦς Ἐκθέσεως Θεσσαλονίκης ἀποφάσισα νά ταξιδέψω ὁδικῶς στήν ἀγαπημένη μου Δυτική Μακεδονία: Κοζάνη, Πτολεμαΐδα, Κλεισούρα, Καστοριά, Ἔδεσσα, Νάουσα, Βέροια. Καί γιά λόγους συναισθηματικούς (ὁ πατέρας μου ὑπηρέτησε στό Κλεισοχώρι Ἐδέσσης καί ἀπό ἐκεῖ ἐπιστρατεύτηκε γιά τήν Κύπρο τό 1963) καί γιά λόγους προσωπικούς (ἐπισκέπτομαι τακτικά τήν Μονή Γενεθλίου τῆς Θεοτόκου στήν Κλεισούρα, ἡ ὁποία ἀνηγέρθη τόν 15ο αἰῶνα καί συνομιλῶ μέ τήν ἡγουμένη Εὐφραιμία) ἀλλά καί γία λόγους δημοσιογραφικούς: ὅση ἀγωνία ἔχω γία τήν ἐρημοποίηση τῆς Θρᾴκης καί τήν ἀπίσχνασή της ἀπό τοπικό πληθυσμό ἄλλη τόση ἀγωνία ἔχω καί γιά τήν Δυτική Μακεδονία! Οἱ φίλοι μου ἀγρότες ἀπό τήν Νάουσα, ὁ Βασίλης καί ὁ Τάσος ἐπιμένουν κάθε φορά πού τούς βλέπω στο «Κλοσάρ» τοῦ Γιώργου Βασίλογλου: «Ἔλα νά δεῖς τί γίνεται στόν μακεδονικό κάμπο». Καί πῆγα. Ταξίδι ἀστραπή ἀπό τό πρωί ἕως τό ἀπόγευμα μαζί μέ τό προσκύνημα στήν Παναγία, ἀλλά πῆγα.
Τόν Πρωθυπουργό τόν ἄκουσα ἀπό τήν Βέροια στό «ράδιο Θεσσαλονίκη» τοῦ ἐξαιρετικοῦ Στέφανου Διαμαντόπουλου. Πῆγα λοιπόν, καί τό κοντράστ ἥταν ἐντυπωσιακό. Πέρασα μέσα ἀπό τήν Πτολεμαΐδα, ἡ πόλη Σάββατο, ἄδεια. Σπίτια πολλά κλειστά. Στήν Καστοριά τά ἴδια. Ὅμορφη ἡ πόλη, περήφανη ἀλλά καί ἐκεῖ πολλά σπίτια κλειστά. Ζήτημα ἄν μένουν 6.000-7.000 τόν χειμῶνα, «ἄσε τά νούμερα τῆς ἀπογραφῆς» μοῦ λένε οἱ ντόπιοι. Ἅγιος Ἀθανάσιος καί Νυμφαῖο δέν ζοῦν τίς δόξες τοῦ παρελθόντος. Εὐτυχῶς πού ὁ Μέρτζος παρακίνησε πρίν ἀπό χρόνια τόν παπα-Γιάννη νά ἐγκαταλείψει τήν κοσμική ζωή στήν Θεσσαλονίκη καί νά ἐνδυθεῖ τό ράσο, ἀλλιώς δέν θά εἶχε ἱερέα τό χωριό. Ἡ Νάουσα πάλι, ἐπίσης πόλη συνταξιούχων.
Τά Κλωστήρια Λαναρᾶ χάσκουν μέσα στήν πόλη ὡς φαντάσματα. Οἱ ἐγκαταστάσεις ἔγιναν πολυχῶρος πολιτισμοῦ. Τό νοσοκομεῖο τῆς πόλεως, ντροπή ἐξωτερικῶς. Ξεφλουδισμένοι ἐγκαταλελειμμένοι οἱ τοῖχοι του. Στήν εἴσοδο τῆς Βεροίας; Τά ἰδιωτικά διαγνωστικά κέντρα εἷναι πιό πολλά καί ἀπό τά σοῦπερ μάρκετ πλέον. Δείχνουν τό μέλλον τῆς δωρεάν ὑγείας… Πήγαμε με τόν Βασίλη καί τόν Τᾶσο στό Ἀρκοχῶρι, στό «Χάραμα» τοῦ Στέφανου. Καί ἀπό τήν ἄκρη τῆς πλαγιᾶς στό βάθος τῆς ὁποίας διακρίνονται τά ἀμπέλια τοῦ Μπουτάρη, αὐτοί οἱ δύο ὡραῖοι σπαθάτοι Μακεδόνες μοῦ περιέγραψαν τήν κατάσταση στήν «ἀγροτιά» ὅπως τήν ἀποκαλοῦσε κάποτε ὁ Ἀνδρέας Παπανδρέου. Οἱ συνεταιρισμοί φθίνουν. Ἀγοράζουν τά προϊόντα τους φθηνότερα ἀπό ὅ,τι τά ἀγοράζουν οἱ ἔμποροι. Δέν συμφέρει πλέον νά μετέχεις σέ συνεταιρισμό. Ἐπιδοτεῖς μέ τήν χαμηλότερη πώληση τῶν προϊόντων σου τά ρουσφέτια καί τούς διορισμούς. Ἐργάτες γῆς δέν ὑπάρχουν πιά! Οἱ Ἕλληνες ἔφυγαν γιά Ἀθήνα, Θεσσαλονίκη ἤ καί τό ἐξωτερικό. Οἱ Ἀλβανοί πού σήκωσαν κάποτε στίς πλάτες τους τήν τοπική οἰκονομία -κάποια στιγμή πρέπει νά τούς τό ἀναγνωρίσουμε μέ θάρρος- ἔφυγαν γιά Γερμανία ἤ Ἀγγλία. Τό κόστος ἄρδευσης τῶν ἀγροτικῶν καλλιεργειῶν σέ σιτάρι, καλαμπόκι, βαμβάκι, ἀκτινίδια, λόγω αὔξησῃς τῆς τιμῆς τοῦ ρεύματος, ἔχει ἐκτοξευθεῖ. «Ὁ λογαριασμός φθάνει περίπου ὅσο νά νοίκιαζες τό χωράφι» μοῦ λένε τά παιδιά! Ὅσο γιά τόν ΕΛΓΑ; Οἱ ἀγρότες πληρώνουν 10.000 εὐρώ ἀσφάλιστρα γιά μεγάλες ἐκτάσεις ἀλλά δέν εἷναι σίγουροι γιά τήν ἀποζημίωσή τους ἄν ἡ παραγωγή καταστραφεῖ ἀπό χαλαζόπτωση. Ἤδη ἔκαναν τήν ἐμφάνισή τους στήν περιοχή ἰδιωτικές ἀσφαλιστικές ἐταιρεῖες. Τό κράτος δέν μπορεί νά ἐγγυηθεῖ σέ συνθῆκες κλιματικῆς ἀλλαγῆς καί ὑποχωρεῖ! Τό κράτος ὑποχωρεῖ καί ὁ πληθυσμός ἀναχωρεῖ λοιπόν.
Καί τά ἴδια νέα φθάνουν ἀπό τήν Κοζάνη καί τήν Πτολεμαΐδα καί τήν Φλώρινα ὅπου τά φουγάρα σίγησαν καί τά μεροκάματα σταμάτησαν. Καί ὅσοι Ἕλληνες μένουν ζητοῦν ἀπό τούς ἐργοδότες μαύρη ἐργασία, δέν τούς νοιάζει ἡ ἀσφάλιση, προέχει τό τῶρα. Γιά νά εἰσπράττουν τήν ἐπιδότηση ἐνοικίου ὕψους 192 εὐρώ γιά σπίτια πού νοικιάζουν με 200 εὐρώ ἀπαιτοῦν νά μήν φαίνονται ὅσα εἰσπράττουν στό φορολογητέο τους εἰσόδημα. Γιατί μέ μία μπύρα, ἔνα σουβλάκι, λίγο μεζέ εἷναι εὐτυχισμένοι, ἄς ποῦμε! Ποιός ἀτομικός κουμπαρᾶς! Ἔκανα τόν σταυρό μου μπροστά στό τέμπλο τῆς Παναγίας μας στήν Κλεισούρα μαζί μέ τήν 82χρονη μοναχή Χαριτίνη πού προσφάτως ἐνδύθηκε τά μαῦρα καί εἷναι κοντά στήν θυγατέρα της ἡγουμένη Εὐφραιμία. Ἀλλά δυστυχῶς ἀπό ὅσα εἴδαν τά μάτια μου καί ἄκουσαν τά αυτιά μου, ἐδῶ ὁ τόπος ἐρημώνει. Μόνο τά ἀηδόνια καί οἱ ἀρκοῦδες, οἱ καλύτεροι φίλοι τῆς Ποντίας Ἀγίας Σοφίας πού μόνασε ἐδῶ, ἀκούγονται δυνατά τήν μέρα καί τήν νύχτα. Αὑτά φυλᾶνε τά σύνορα! Ἐπιβεβαιώνονται οἱ χειρότεροι φόβοι μου. Τά χώματα τῆς Μακεδονίας γιά τά ὁποία ἔδωσαν μάχη ὁ Παῦλος Μελᾶς, ὁ Ἴων Δραγούμης, ὁ Γερμανός Καραβαγγέλης, δέν ποτίζονται ἀπό Ἕλληνες, καθῶς σιγά σιγά ἀπογοητευμένοι ἀναχωροῦν.
Στόν δρόμο τῆς ἐπιστροφῆς γιά Θεσσαλονίκη ἄκουσα στό ὕψος τῆς Βεροίας τόν Πρωθυπουργό νά λέει κάτι γιά τόν ΦΠΑ στίς ζωοτροφές τῶν ἀγροτῶν. Ἡ μόνη ἀναφορά . «Κλάψε τήν αὑτήν τήν Ἑλλάδα τοῦ μόχθου» εἶπα μέσα μου! Τόν ἄκουσα νά ὑπόσχεται ὅτι θά πωληθοῦν σέ ἐπιχειρηματίες οἱ ἐκτάσεις τῶν λιγνιτικῶν μονάδων τῆς ΔΕΗ στήν Πτολεμαΐδα γιά νά ἐφαρμοσθεῖ τό σχέδιο Μουσουρούλη καί νά ἀνοίξουν νέες δουλειές. Τοῦ Ἀγίου Πότε θά γίνει αὑτό ὅμως; Μήπως τοῦ Ἀγίου Ποτέ; Τόν ἄκουσα νά ἀσχολεῖται -σωστά- μέ τήν ὑπεραλίευση καί τά ψάρια στό Αἰγαίο ἀλλά γιά τούς ἀνθρώπους καί γιά νέα πολιτική στό δημογραφικό ἐδῶ στίς ἐσχατιές τῆς Ἑλλάδος δέν ἄκουσα λέξη… Ἀλήθεια δέν ἔμεινε τίποτε ἀπό τόν καιρό πού ὡς ἀρχηγός τῆς ἀντιπολιτεύσεως μιλούσε σέ ἀγρότες καθήμενος ἐπάνω σέ μπάλες ἀπό σανό;
Εἰλικρινῶς δέν μετάνιωσα πού δέν ἤμουν στό ἀκροατήριο τῆς ΔΕΘ ὅπως κάθε χρόνο (μολονότι μοῦ ἐστάλη εὐγενικῶς πρόσκληση) καί ἡ λήξῃ τῆς ὁμιλίας τοῦ κυρίου Μητσοτάκη μέ βρῆκε στήν περιφερειακή ὁδό. Ἀπό τίς γραβάτες τῶν νεοφιλελέ Γκόλντεν Μπόις μέ τά ξινισμένα μοῦτρα τῆς ἐξουσίας πού εἴχαν κατακλύσει τήν Ἀριστοτέλους καί στῶν ὁποίων τό μέτωπο «ἀναβόσβηνε» ἡ ἐπιγραφή «ἀξιωματοῦχος», ἀπείρως προτιμότερα δι’ ἐμέ τά καθαρά βλέμματα καί οἱ σφιχτές χειραψίες μέ τόν Βασίλη καί τόν Τάσο. Ἡ βαθιά Ἐλλάς προτιμοτέρα ἀπό τήν ρηχή τῶν ἀξιωματούχων, οἱ ὁποῖοι κάθε φορά πού ἀνεβαίνουν στόν Βορρᾶ δέν καταλαβαίνουν σέ ποιά πόλη ἔρχονται. Κατέληξα ἀργότερα ἐκεῖνο τό βράδυ στό «Χατζή Μπαχτσέ». Δυτικά. Μέ τόν βιοπαλαιστή ἀριστερό φίλο μου, πού γνώρισα στήν «Βεντέτα» νά πουλά λουλούδια γιά νά βγάλει τό μεροκάματο νά μοῦ ψιθυρίζει στό αὐτί: «μήν κάθεσαι καλά! Οἱ φρόνιμοι τά χαλάνε ὄλα!».
