Ἀπό τό ἀρχεῖο τῆς «Ἑστίας», 14 Mαΐου 1923
Ὁ χάχας δέν εἶνε τύπος ἀποκλειστικῶς Ἑλληνικός. Εἶνε παγκόσμιος. Οἱ Παρισινοί ἔχουν τόν μπαντώ τους, ὁ ὁποῖος χάσκει μέ τόν ἴδιον ἀκριβῶς τρόπον, ὅπως καί ὁ Ἀθηναῖος συνάδελφός του. Καί τώρα μία Παρισινή ἐφημερίς ζητεῖ νά μελετηθῇ ἡ ψυχολογία τοῦ ὡραίου αὐτοῦ τύπου, ἡ ὁποία θά ἠμποροῦσε νά γεμίσῃ ἕνα τόμον ἐξαιρετικοῦ ἐνδιαφέροντος διά τά Παρισινά ἤθη. Ἐν τῷ μεταξύ ἕνας Ἄγγλος στατιστικός ἐδημοσίευσε χαρακτηριστικάς παρατηρήσεις ἐπί τῆς… χαζομάρας τῆς πατρίδος του. Εἶνε, λέγει, μιά ιδιατέρα ἰδιότης τῶν ἠθῶν τῶν πόλεων, τό νά στέκεται κανείς μέ ἀνοικτό στόμα ἐμπρός εἰς τό μηδαμινώτερον τῶν θεαμάτων. Καί ὅμως κάθε γεγονός τοῦ δρόμου ἔχει καί τούς εἰδικούς του θεατάς, ἔχει τούς χαζούς του. Καί καταγίνεται ὁ ἀγαθός στατιστικός, ὁ ὁποῖος δέν ἠμπορεῖ παρά νά εἶνε χάχας καί ὁ ἴδιος, εἰς τήν καταγραφήν τῶν στατιστικῶν του ἀριθμῶν καί τόν προσδιορισμόν τῶν ἀναλογιῶν μεταξύ τῶν γραϊδίων, ποῦ παρακολουθοῦν μέ συμπάθειαν τό ἀνασήκωμα ἑνός γλυστρήσαντος ἀλόγου ἀπό τήν ἄσφαλτον τοῦ δρόμου καί τῶν ἀλανιῶν, ποῦ πανηγυρίζουν τήν ἀνάφλεξιν ἑνός σάϊντ-κάρντ.
Τό συμπέρασμα τοῦ Ἄγγλου στατιστικοῦ εἶνε ὅτι ἠμποροῦμεν νά προσδιορίσωμεν, κατά προσέγγισιν πάντοτε, τό ἐπάγγελμα καί τόν χαρακτῆρα τῶν διαφόρων χάχηδων, ἀναλόγως τοῦ θεάματος, ἐνώπιον τοῦ ὁποίου χάσκουν κατά προτίμησιν. Δηλαδή, μέ μίαν ἐλαφράν παραλλαγήν τῆς γνωστῆς παροιμίας: «Πές μου τί κυττάζεις, νά σοῦ πῶ ποιός εἶσαι!».
Διά τόν Ἀθηναῖον χάχαν ἡ διάγνωσις θά ἦτο κάπως δύσκολος. Αὐτός δέν ἔχει προτιμήσεις, τόν ἐνδιαφέρουν τά πάντα καί χάσκει ἐνώπιον τῶν πάντων. Εἶνε ἕνας χάχας ὀλίγον πρωτογενής ἀκόμη.
Δέν ἐμορφώθη μέχρις ὥρας εἰς εἰδικότητας. Δέν ἐκαλλιέργησεν ἀκόμη ἰδιαίτερα γοῦστα. Ὅπως ἀνακατεύεται εἰς ὅλα καί ὅπως φυτρώνει ἐκεῖ ποῦ δέν τόν σπέρνουν, ἐννοεῖ νά χάσκῃ ἐνώπιον ὅλων τῶν θεαμάτων. Ὁ Βδελλόπουλος τοῦ διαστέλλει τάς σιαγόνες του, ὅπως καί ὁ Ἀπόλλων τῆς Ἀκαδημίας. Σταματᾶ ἐμπρός εἰς τό τοιχοκόλλημα τῆς προχθεσινῆς ἐφημερίδας ὅπως καί ἐμπρός εἰς τό πρόγραμμα τῆς συναυλίας, εἰς τήν ὁποίαν δέν ἔχει τόν παραμικρόν σκοπόν νά μεταβῇ. Στέκεται μέ τήν ἰδίαν εὐλάβειαν ἐμπρός εἰς τό νεκρώσιμον ἀγγελτήριον τοῦ ἀγνώστου μακαρίτου καί ἐμπρός εἰς τό κάρρο τῶν σκουπιδιῶν, διά νά παρακολουθήσῃ τό ἄδειασμα τοῦ τενεκέ τοῦ ξένου σπιτιοῦ. Ἑκατό ἄνθρωποι, μαζεμμένοι κάτω ἀπό ἕνα σπίτι, ὑψώνουν βλέμματα ἀγωνίας πρός ὡρισμένον παράθυρον. Ὁ τελευταῖος χάχας, ποῦ προστίθεται εἰς τόν ὅμιλον, ἐρωτᾶ τούς ἄλλους:
– Τί συβαίνει, κύριοι; Ἔπεσε κανένας ἀπό τό παράθυρο;
– Ὄχι, κύριε. Ἕνα καναρίνι ἐπέταξε ἀπό τό κλουβί του.
Τό καναρίνι ἐπέταξε πρό μίας ὥρας. Καί οἱ 101 ἄνθρωποι ἐξακολουθοῦν νά στέκωνται μέ ἀνοιχτά τά στόματα κάτω ἀπό τό παράθυρον, ἀπό τό ὁποῖον ἐπέταξε πρό μίας ὥρας τό καναρίνι. Δέν εἶνε καθόλου παράδοξον, κατόπιν ὅλων αὐτῶν, διατί οἱ ὑπάλληλοι φθάνουν πάντοτε ἀργά εἰς τά γραφεῖά των, διατί οἱ μαθηταί παρουσιάζονται εἰς τήν τάξιν πρός τό τέλος τοῦ μαθήματος, διατί πολλαί κυρίαι δέν φθάνουν ποτέ ἐγκαίρως διά τό οἰκογενειακόν γεῦμα, ἐνῷ φθάνουν μέ τό δευτερόλεπτον εἰς τήν γκαρσονιέραν τοῦ φίλου των, διατί ἡ σούπα καταστρέφεται εἰς τά περισσότερα σπίτια καί διατί, ἐπί τέλους, οἱ Ἕλληνες δέν εἶνε ποτέ ἀκριβεῖς εἰς τά ραντεβού των. Ἕνα ἄλογο, ποῦ θά γλυστρήσῃ εἰς τήν ἄσφαλτον καί ἕνα σύρμα τοῦ τράμ, πού θά κοπῇ αἰφνιδίως, εἶνε ἀρκετά διά νά ματαιώσουν χιλίας συνεντεύξεις –ἐκτός τῶν ἐρωτικῶν ἐννοεῖται– καί νά καθυστερήσουν τήν ἐργασίαν ἰσαρίθμων Ἀθηναϊκῶν γραφείων.
Καί, διά νά κάμωμεν καί ὀλίγην στατιστικήν, ὅπως καί ὁ προμνημονευθείς Ἄγγλος στατιστικός, κατά τήν ὥραν αὐτήν τοῦ ἔτους τά κρούσματα τῆς χαζομάρας προσλαμβάνουν μορφήν ἐπιδημίας.
Ἀφορμή ἡ παναθηναϊκή ἔκθεσις τοῦ γυναικείου γυμνοῦ, τῆς ὁποίας τό βερνισσάζ ἐτελέσθη πανηγυρικῶς πρό ὀλίγων ἡμερῶν. Ὅλα τά ἀνδρικά στόματα τῶν Ἀθηνῶν μένουν συνεχῶς ἀνοικτά εἰς τούς δρόμους, τάς πλατείας, τά κοσμικά κέντρα, τά τράμ καί τούς σιδηροδρόμους. Ἀλλά ποιός θά ἔχῃ τήν σκληρότητα νά εἰρωνευθῇ τήν χαζομάραν αὐτήν; Εἶνε τόσον δικαιολογημένη καί τόσον συγκινητική ταυτοχρόνως. Μία χαζομάρα σχεδόν τραγική!
ΠΑΥΛΟΣ ΝΙΡΒΑΝΑΣ
