Μαίνεται ὁ παγκόσμιος πόλεμος
τῶν ἀνοικτῶν συστημάτων
κατά τῶν κλειστῶν ἀντιλήψεων
καί συμπεριφορῶν
ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ, Ναυτιλία, μεταναστευτικά ἐμβάσματα, ἐξωτερικός δανεισμός, εἰσαγωγές, ἦταν καί εἶναι βασικά μεγέθη τῆς ἑλληνικῆς οἰκονομίας καί σέ ποσοστό 70% τῆς ἐπέτρεψαν μεταπολεμικά νά ἀναρριχηθεῖ στό ἐπίπεδο τῶν 35 πλουσιοτέρων στόν κόσμο.
Παρ’ ὅλα αὐτά ἡ ἑλληνική κοινωνία παραμένει ἀποκλειστικά ὀμφαλοσκοπική καί σχεδόν ἑπτά Ἕλληνες στούς δέκα εἶναι κατά τῆς παγκοσμιοποίησης. Βέβαια ἔχουμε τήν ὑποψία ὅτι τουλάχιστον οἱ μισοί ἀπό αὐτούς ἀγνοοῦν τί σημαίνει ὁ ὅρος καί κυρίως τί ἀντιπροσωπεύει.
Αὐτό δέν εἶναι ὅμως μόνον ἕνα ἑλληνικό φαινόμενο. Ἡ παγκοσμιοποίηση εἶναι ὁ βολικός ἀποδιοπομπαῖος τράγος. Γιά τίς ἀνεξαρτήτως χρώματος ἀντιφιλελεύθερες δυνάμεις ἡ παγκοσμιοποίηση, ὡς μπαμπούλας πού προκαλεῖ φόβο καί δέος, εἶναι πολύ πιό ἀποτελεσματικό ἐργαλεῖο πολιτικῆς ὑποταγῆς καί προπαγάνδας ἀπό τήν γενική καί ἀόριστη ἐπίκληση τοῦ καταναλωτισμοῦ. Ἐπίσης, ἡ παγκοσμιοποίηση ὡς ὁ ἀπόλυτος ἐχθρός προσφέρεται καί γιά διάφορες… συνωμοτικές ἱστορίες, στίς ὁποῖες, ὡς συνήθως, ὁ ἀντισημιτισμός ἔχει πρῶτο ρόλο.
Δέν χωρᾶ καμμία ἀμφιβολία ὅτι μετά τήν κατάρρευση τοῦ κομμουνισμοῦ τό διεθνές τοπίο, ἀπό γεωπολιτικῆς πλευρᾶς, ἄλλαξε βαθειά. Εἶχαν προηγηθεῖ ὅμως σοβαρές ἀλλαγές καί στήν γεωοικονομία, οἱ ὁποῖες εἶχαν νικήσει πολλούς μύθους. Τό ἐλεύθερο ἐμπόριο καί ἡ σταδιακή ἀπελευθέρωση τῶν πάσης φύσεως συναλλαγῶν, μεταπολεμικά ὑπῆρξε ἕνα ἰσχυρό μέσο εὐημερίας καί ἀνάπτυξης, τήν τεράστια σημασία τοῦ ὁποίου πρῶτοι κατάλαβαν οἱ Κινέζοι κομμουνιστές, μετά τόν θάνατο τοῦ Μάο. Συνειδητοποίησαν ὅτι στήν ἐλεύθερη ἀγορά ὁ ἐκδημοκρατισμός τῆς κατανάλωσης ἀποτελεῖ κορυφαῖο ἀναπτυξιακό… ἐργαλεῖο, τό ὁποῖο ἐπιτρέπει σέ πολλά ἑκατομμύρια ἀνθρώπους νά ἀποκτήσουν ἀγαθά πού παλαιότερα μόνον λίγοι μποροῦσαν νά ἔχουν.
Μπαίνοντας λοιπόν στό παιχνίδι τῆς παγκοσμιοποίησης οἱ Κινέζοι σκέφθηκαν ὅτι μέ τόν τρόπο αὐτόν θά μποροῦσαν ἐπίσης νά ἀποδείξουν ὅτι ἕνα κομμουνιστικό καθεστώς μπορεῖ νά προσφέρει ἀνάπτυξη καί εὐημερία παίζοντας μέ κανόνες ἐλεύθερης ἀγορᾶς. Μέ βάση τήν λογική αὐτή ἡ κινέζικη οἰκονομία, ἀπό τίς ἀρχές τοῦ 1980, ὄχι μόνον ἄρχισε νά ἀναπτύσσεται μέ ὅρους ἀγορᾶς, ἀλλά πρωτοστάτησε καί στήν παγκοσμιοποίησή της.
Ὅμως, τό κινέζικο κυνήγι μεριδίων στήν παγκόσμια ἀγορά ἄρχισε νά ἀφαιρεῖ μερίδια ἀπό τίς πολύ ἀναπτυγμένες δυτικές χῶρες, στίς ὁποῖες εἶχε καθιερωθεῖ καί λειτουργοῦσε ἕνα πολυδάπανο κοινωνικό κράτος. Ἕνα κράτος ὅμως ἔντονα συντεχνιακό, στούς κόλπους τοῦ ὁποίου οἱ ἐγκατεστημένες προσοδοθηρικές δυνάμεις θάλπουν ἀκόμα καί σήμερα τήν ἀδράνειά του.
Παράλληλα, σέ διεθνές ἐπίπεδο, τό κινέζικο παράδειγμα τό ἀκολουθοῦν ἤδη καί ἄλλες ἀναπτυσσόμενες οἰκονομίες, οἱ ὁποῖες ἀνοίγουν μέ τή σειρά τους νέες προοπτικές στήν παγκοσμιοποίηση καί τήν διεθνῆ εὐημερία. Μέ ἀποτέλεσμα ὅμως ἡ ἔξοδος ἀπό τήν φτώχεια μεγάλων κατηγοριῶν πληθυσμοῦ στίς ἀναπτυσσόμενες χῶρες νά ἀφαιρεῖ χρῆμα καί προνόμια ἀπό τίς δυτικές μεσαῖες τάξεις, οἱ ὁποῖες σέ μεγάλο βαθμό δύσκολα παρακολουθοῦν τά διεθνῆ τεκταινόμενα. Δέν συνειδητοποιοῦν ἔτσι οἱ τάξεις αὐτές ὅτι μετά ἀπό πολλά χρόνια ἀνάπτυξης πού βασιζόταν στή φτηνή ἐργασία ἀρχίζουν νά ἔρχονται ἐλπιδοφόρα σημάδια καινοτομίας ἀπό τά 3 δισεκατομμύρια τῶν ἀνθρώπων πού ζοῦν στήν Ἰνδονησία, τή Βραζιλία, τήν Ἰνδία καί τήν Κίνα. Χῶρες τῆς Λατινικῆς Ἀμερικῆς ἀπό τήν πλευρά τοῦ Εἰρηνικοῦ, μεταξύ τῶν ὁποίων ἡ Χιλή, τό Περού, ἡ Κολομβία καί τό Μεξικό φαίνεται πώς ἔχουν ἀντιληφθεῖ ποιά θέση πρέπει νά καταλάβουν στήν παγκόσμια οἰκονομία. Ὅμως ἡ εἴσοδος τῆς καινοτομίας στήν παραγωγή πλούτου μετασχηματίζει καί τήν… Ἀφρική, ἡ ὁποία ἤδη διεκδικεῖ συμμετοχή στό παγκόσμιο οἰκονομικό γίγνεσθαι καί δικαίως.
Δυστυχῶς, ὅμως, ἡ καινοτομία δέν συνοδεύεται μόνο ἀπό ὑποσχέσεις ἀλλά καί ἀπό κινδύνους. Οἱ ἴδιες δυνάμεις πού ἀπελευθερώνουν μία ἄνευ προηγουμένη αὔξηση τοῦ πλούτου καί τῆς εὐημερίας μπορεῖ νά ἐπιτρέψουν καί σέ ἕνα χάκερ νά κλέψει τήν ταυτότητά σας ἤ νά χακάρει τό σπίτι σας. Ἕνας ὑπολογιστής πού μπορεῖ νά ἐπιταχύνει τήν ἀνάλυση νομικῶν ἐγγράφων μπορεῖ καί νά συρρικνώσει τόν ἀριθμό τῶν δικηγόρων στό ἐργατικό δυναμικό. Τά κοινωνικά δίκτυα μποροῦν ν’ ἀνοίξουν δρόμους γιά τή δημιουργία νέων ἐπαφῶν ἤ νά δημιουργήσουν νέες μορφές κοινωνικοῦ ἄγχους. Ἡ ψηφιοποίηση τῶν πληρωμῶν μπορεῖ νά διευκολύνει τό ἐμπόριο ἤ νά ὁδηγήσει σέ νέες μορφές ἀπάτης. Μέ ἁπλά λόγια, οἱ καινοτομικές ἀνατροπές ὁδηγοῦν καί σέ νέες ἀνισότητες.
Μοιραῖα λοιπόν οἱ παραπάνω ἐξελίξεις πού μετασχηματίζουν τόν κόσμο μας ἀφύπνισαν καί τούς ἐχθρούς τῆς ἀνοικτῆς κοινωνίας σέ ὅλα τά ἐπίπεδα. Ἐπιχειρεῖται ἔτσι, γιά μίαν ἀκόμη φορά, καί ἡ παγκοσμιοποίηση τοῦ ἀντιφιλελευθερισμοῦ καί τῆς ἀντιδημοκρατικῆς διακυβέρνησης, γεγονός πού θά ἀποτελέσει καί μέγα διακύβευμα τοῦ 2019. Ἡ παραδοσιακή ἀντιπαράθεση μεταξύ ἀριστερᾶς καί δεξιᾶς στίς μέρες μας εἶναι σύγκρουση τῆς ἀκινησίας μέ τήν κίνηση.
*Ἐπίτιμος Διεθνής Πρόεδρος
Ἕνωσης Εὐρωπαίων Δημοσιογράφων
[email protected]
