ΑΠΟ τήν ἐκλογή τοῦ νέου Προέδρου τῶν ΗΠΑ…
… ἡ Ἑλλάς εἶναι ἤδη κερδισμένη: Τακτικά. Ὁ Πρόεδρος Ἐρντογάν ὑπό τήν ἀπειλή τῆς ἐπιβολῆς σκληρῶν κυρώσεων, οἰκονομικῶν εἰς βάρος τῆς χώρας του, καί δικαστικῶν εἰς βάρος τῆς οἰκογένειάς του (Halkbank), ἀναδιπλώθηκε προσωρινῶς. Ἡ ἔνταση στό Αἰγαῖο «ἔπεσε». Ἡ πατρίδα μας ἀνέπνευσε. Ὁ Τοῦρκος Πρόεδρος θεωρεῖ ὅτι πίσω ἀπό τό στρατιωτικό πραξικόπημα τοῦ 2016 ἦταν ἡ ὑπερδύναμη, πιστεύει δέ ὅτι ἐμπνευστής καί ὀργανωτής του ἦταν ὁ τότε ἀντιπρόεδρός της Μπάιντεν. Γι’ αὐτό καί κάνει «κράττει» γιά νά τόν ζυγίσει. Ὡστόσο ἡ ἀπάντηση στό «τί νά περιμένουμε ἐμεῖς ὡς Ἑλλάς ἀπό τόν Μπάιντεν» δέν εἶναι θέμα μερικῶν μηνῶν, ὅσο θά διαρκέσει τό «τζαρτζάρισμα» κορυφῆς καί ἡ ἐπαναοριοθέτηση τῶν σχέσων ΗΠΑ – Τουρκίας. Τό παιχνίδι εἶναι πιό μακροπόθεσμο. Ἄρα ἰδιαιτέρως ἀπαιτητικό. Σύμφωνοι βεβαίως!
Ὁ Μπάιντεν ἔχει καλά αἰσθήματα γιά τήν Ἑλλάδα καί τήν Ὁμογένεια, ἡ ὁποία τόν στήριξε ἀποφασιστικά σέ δύσκολες στροφές τῆς πολυσχιδοῦς πολιτικῆς του καριέρας. Σύμφωνοι, ἔχει ἀνοικτή γραμμή ἐπικοινωνίας μαζί της, εἴδαμε καί μερικούς ἐκ τῶν ἰσχυροτέρων ὁμογενῶν νά περιγράφουν τίς στενές σχέσεις μαζί του στήν ἐκπομπή τοῦ Antenna «Special Report». Σύμφωνοι, εἶναι σημαντικό ὅτι ὅρισε την ἑλληνοαμερικανή κυρία Ψάκι ἀπό τήν Μεσσηνία ὡς ἐκπρόσωπο Τύπου τοῦ Λευκοῦ Οἴκου. Πάντα ὑπάρχει ἕνας Ἕλλην στό περιβάλλον τοῦ ἑκάστοτε Προέδρου τῶν ΗΠΑ, δέν εἴμαστε τυχαῖο Ἔθνος. Σύμφωνοι τέλος, εἶναι πολύ ὡραία ἐξέλιξη, ὅτι ὁ Ἕλλην Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης θά μιλήσει τόν Μάρτιο στό Κογκρέσσο σέ κοινή ἐκδήλωση τῆς Γερουσίας καί τῆς Βουλῆς τῶν Ἀντιπροσώπων γιά τά διακόσια χρόνια ἀπό τήν Ἀνεξαρτησία μας. Πρόκειται γιά μοναδική τιμή, ἡ ὁποία στό παρελθόν ἔχει ἐπιφυλαχθεῖ μόνο σέ Ἰρλανδό Πρωθυπουργό.
Μέ μιά διαφορά ὅμως: Τήν γεωπολιτική τήν ἐπηρεάζουν ἐνδεχομένως ἀλλά δέν τήν διαμορφώνουν οἱ Ὁμογενεῖς μας στίς ΗΠΑ. Ὄχι γιατί δέν μποροῦν ἀλλά γιατί εἶναι τέτοια ἡ φύση τῶν διακυβευομένων συμφερόντων πού τούς ξεπερνᾶ κατά πολύ. 17 χρόνια πίσω ὁ τότε Πρωθυπουργός Κώστας Καραμανλῆς ζήτησε ἀπό κορυφαῖο ὁμογενῆ ἐπιχειρηματία, βασικότατο ὑποστηρικτή καί χρηματοδότη τοῦ Τζώρτζ Μπούς, νά παρέμβει σέ αὐτόν γιά νά μήν ἀναγνωρίσουν οἱ ΗΠΑ τά Σκόπια μέ τό ὄνομα «Μακεδονία». Ἡ παρέμβαση ἔγινε ἀλλά γιά τόν Μπούς καί τήν ἐξωτερική πολιτική τῶν ΗΠΑ προεῖχε νά ἐνταχθεῖ τό κρατίδιο αὐτό –μαζί καί οἱ νέες ἀμερικανικές βάσεις τῆς περιοχῆς– στό ΝΑΤΟ. Μεταξύ ἡμῶν καί τῶν συμφερόντων τους προτίμησαν τά συμφέροντά τους. Ἄν θέλουμε νά εἴμαστε ρεαλιστές λοιπόν ὀφείλουμε νά γνωρίζουμε ὅτι ἡ Ὁμογένεια μπορεῖ νά ἔχει ἐπιρροή στόν νέο Πρόεδρο τῶν ΗΠΑ σέ θέματα ἐπενδύσεων. Ἐκεῖ ναί, μπορεῖ νά γείρει τήν πλάστιγγα. Στό δίλημμα, ἄν μιά ἀμερικανική ἐπένδυση θά γίνει στήν Ἑλλάδα, τήν Τουρκία ἤ τά Βαλκάνια –ἐξέλιξη διόλου ἀμελητέα– ναί οἱ Ἀπόδημοι Ἕλληνες (μέ δικαίωμα ψήφου καί στήν Ἑλλάδα πλέον μετά τήν συνταγματική ἀναθεώρηση), οἱ Ὁμογενεῖς, μποροῦν νά φέρουν ἀποτέλεσμα. Τό ἴδιο καί στό ἄν θά συνεργαστεῖ ἕνα κορυφαῖο μή κρατικό ἀμερικανικό ΑΕΙ μέ ἕνα δημόσιο ἑλληνικό. Θά ἔχουν τόν πρῶτο λόγο. Καμμία ἀντίρρησις.
Μέ τήν γεωγραφία ὅμως δέν εἶναι τό ἴδιο. Ἡ Ἀμερική ἔχασε τήν ἐπιρροή της στό Πακιστάν, ἔχασε τήν ἐπιρροή της στό Ἰράν, δέν εἶναι ἡ ἴδια χώρα σέ δύναμη μέ τό 1990, ἄρα τῆς ἀπαγορεύεται –μέ βάση τό ἐθνικό της συμφέρον– νά χάσει καί τήν Τουρκία. Μᾶς ἀρέσει, δέν μᾶς ἀρέσει, αὐτή εἶναι ἡ ἀλήθεια. Κατά συνέπεια, τί μποροῦμε νά περιμένουμε τακτικά καί στρατηγικά. Ἕως τόν Μάρτιο πού εἶναι προσδιορισμένη ἡ Σύνοδος Κορυφῆς στήν ὁποία θά προσδιοριστοῦν συνολικά οἱ σχέσεις ΕΕ – Τουρκίας, ὄχι κάτι ἐντυπωσιακό. Ἡσυχία ἐκτός ἀπροόπτου. Στό διάστημα αὐτό οἱ σχέσεις ΗΠΑ – Τουρκίας θά εἶναι κυμαινόμενες, καθώς ἡ Οὐάσιγκτων θά ἀποπειραθεῖ νά φέρει ἀκόμη καί μέ σκληρά μέτρα τήν Ἄγκυρα στά γεωπολιτικά της μέτρα. Γεγονός πού θά ἐπιτρέψει στήν ἑλληνική διπλωματία νά ἐπιδείξει διαπραγματευτική σκλήρυνση στίς διερευνητικές συνομιλίες. Τό ρολόι τῆς ἱστορίας θά ἀρχίσει νά λειτουργεῖ ἀντίστροφα μετά τόν Μάρτιο καί τό ζητούμενο γιά ἐμᾶς εἶναι ἕνα καί τό ἑξῆς: νά μήν ἀποτελέσουμε τμῆμα τῆς ἀμερικανικῆς τακτικῆς. Ἡ ἐνσωμάτωση στήν τακτική ἑνός τρίτου δέν βοηθᾶ. Διότι ὅταν θά ἔρθει ἡ δύσκολη γιά ἐμᾶς ὥρα μιᾶς συνολικῆς συμφωνίας ΗΠΑ – Τουρκίας, στό πλαίσιο μιᾶς Νέας Γιάλτας, τά φιλελληνικά αἰσθήματα Μπάιντεν θά ὑποχωρήσουν. Καί τότε θά βρεθοῦμε πρό «ἐκπλήξεων». Διότι ἄλλο νά εἶσαι προσκαίρως μέρος μιᾶς τακτικῆς καί ἄλλο τμῆμα μιᾶς ἐπώδυνης, γιά τά στρατηγικά σου συμφέροντα, συμφωνίας. Ἡ ὥρα τῆς ἀλήθειας θά φθάσει λοιπόν, κατά πᾶσα πιθανότητα, μέσα στό πρῶτο ἐννεάμηνο τοῦ 2021. Ὁ Μπάιντεν χωρίς νά ἐπιδείξει στρατηγική βιασύνη γνωρίζει ἄριστα πώς ἀργά ἤ γρήγορα θά ἀπαιτηθεῖ νά καθίσει στό ἴδιο τραπέζι μέ τόν Ἐρντογάν. Ἡ ρωσσική διείσδυση στήν Συρία, τήν Λιβύη, τό Ἀζερμπαϊτζάν, ἡ συμμαχία Ἄγκυρας-Μόσχας-Τεχεράνης τόν ἐξαναγκάζει. Δέν ἔχει ἄπειρο χρόνο. Ἤδη ἡ σχέση Ἐρντογάν – Πούτιν ἔχει ἀποκτήσει «βάθος» μέ συνέπεια ἡ Ἄγκυρα νά καθίσταται ἡ πολύφερνη νύφη τῆς περιοχῆς (αὐτά εἶναι τά πλεονεκτήματα τοῦ νά μήν εἶσαι προβλέψιμος σύμμαχος.) Τά ἐρωτήματα πού προκύπτουν λοιπόν, δεδομένου ὅτι ἡ ἑλληνική ἐξωτερική πολιτική δέν δύναται νά ἀκολουθεῖ τό τέμπο τῆς ἀμερικανικῆς οὔτε διαθέτει τήν πολυτέλεια τοῦ χρόνου, εἶναι τά ἑξῆς δύο:
Τί θά κάνει ὁ Πρόεδρος Ἐρντογάν μετά τήν Σύνοδο Κορυφῆς ἀφοῦ ἀπομακρυνθεῖ ἀπό τό Ταμεῖο; Θά περιμένει πότε θά ἔρθει ἡ ὥρα τῆς συναντήσεως κορυφῆς μέ τόν Μπάιντεν χωρίς νά κάνει τίποτε στίς σχέσεις του μέ τήν Ἑλλάδα ἤ σέ περίπτωση κατάρρευσης τῶν διερευνητικῶν θά ἐπιχειρήσει νά πάρει μέ τήν βία ἑνός γεωτρύπανου αὐτό πού δέν κέρδισε στό τραπέζι τῆς διαπραγμάτευσης; Πῶς θά ἀντιδράσουν οἱ ΗΠΑ σέ ἕνα τέτοιο ἐνδεχόμενο; Ἀπαθῶς ἤ ἐνεργῶς;
Πόσο ψηλά θά εἶναι στήν ἀμερικανοτουρκική ἀτζέντα τά ἑλληνοτουρκικά καί εἰδικῶς τό Αἰγαῖο, ἡ Μεσόγειος καί τά ὅποια κοιτάσματα; Καί πόσο στρατηγικό θά εἶναι γιά τίς ΗΠΑ νά μᾶς ὑπερασπιστοῦν, τήν στιγμή πού ἡ δική τους ἔννοια εἶναι ἡ ἑνοποίηση τοῦ γεωπολιτικοῦ, ἐνεργειακοῦ καί οἰκονομικοῦ χώρου Ἑλλάδος-Κύπρου-Τουρκίας ἀπέναντι στήν Ρωσσία;
Φοβᾶμαι ὅτι οἱ ἀπαντήσεις δέν θά εἶναι εὐχάριστες γιά ἐμᾶς. Ἡ πιθανότης νά συγκατανεύσει ὁ Πρόεδρος Μπάιντεν στήν θυσία τῆς ἑλληνικῆς Ἰφιγένειας χάριν τῶν ἀμερικανικῶν συμφερόντων καί νά δώσει πράσινο φῶς ὑπέρ ἑνός ἐξαιρετικῶς ἐπώδυνου γιά ἐμᾶς ἑλληνοτουρκικοῦ συμβιβασμοῦ εἶναι λίαν ἰσχυρή. Καί χωρίς νά ὑπάρχουν μεγάλα περιθώρια ἑλιγμῶν γιά ἐμᾶς ἄν παρ’ ἐλπίδα ἔχουν ἀναληφθεῖ συγκεκριμένες δεσμεύσεις ἀπό ἐμᾶς πρίν ἀπό τίς ἐκλογές. Τό διακύβευμα γιά τήν Ἑλλάδα σέ μιά τέτοια περίπτωση εἶναι νά μήν ἀποτελέσει τό ὀρεκτικό ἤ τό ἐπιδόρπιο στό μενού τοῦ δείπνου Μπάιντεν – Ἐρντογάν. Αὐτό σημαίνει ὅτι πρέπει νά ὁρίσουμε τίς τύχες μας μόνοι μας. Ἐγκαίρως. Καί νά μήν περιμένουμε νά περιληφθοῦμε στό μενού δείπνου πού δέν μᾶς ἀφορᾶ ἀμέσως καί ἐπιπλέον θά εἴμαστε ἀπόντες ἀπό αὐτό. Κατά τοῦτο ἡ σχεδιαζόμενη ἀπό τόν Πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη μετάβασή του στίς ΗΠΑ τόν Μάρτιο προκειμένου νά ἀπευθύνει ὁμιλία γιά τήν Ἐλευθερία στό Κογκρέσσο ἀλλά καί νά παραστεῖ στήν ἐκδήλωση πού ὀργανώνεται γιά τήν ἐθνική μας ἐπέτειο στόν Λευκό Οἶκο εἶναι μίας πρώτης τάξεως εὐκαιρία. Γιά ἕναν συνολικό ἐπαναπροσδιορισμό ἐπί τά βελτίω στίς σχέσεις Ἑλλάδος – ΗΠΑ. Στό φῶς τῆς ἡμέρας. Μέ δημόσια διπλωματία. Ἕως τώρα ἀπό τήν ἀναθέρμανση κερδίζουν μόνον οἱ σύμμαχοί μας. Σειρά μας.
