ΔΕΝ ΝΟΜΟΘΕΤΕΙΤΑΙ πρώτη φορά τό ζήτημα τῆς διευθέτησης τοῦ χρόνου ἐργασίας στόν ἰδιωτικό τομέα ἐπί ΝΔ
Τέθηκε πρώτη φορά στήν ἀτζέντα τῆς κεντροδεξιᾶς παράταξης ἐπί πρωθυπουργίας Κώστα Καραμανλῆ καί ἐπί Ὑπουργίας Πάνου Παναγιωτόπουλου τό 2005 στήν βάση τοῦ κυβερνητικοῦ προγράμματος Σουφλιᾶ σέ πολύ διαφορετικό οἰκονομικό κλῖμα, βεβαίως. Τό μέγα θέμα τῆς ἐποχῆς ἐκείνης –καί ἔν τινι μέτρῳ καί τώρα– ἦταν ἡ αὔξηση τοῦ ὡραρίου στίς ἐξαγωγικές βιομηχανικές ἐπιχειρήσεις ἐντάσεως ἐργασίας σέ περίοσο αὐξημένης ζήτησης καί ἐκτέλεσης παραγγελιῶν, καί ἡ ἀνάλογη μείωσή του σέ περιόδους πού ἡ ζήτηση «ἔπεφτε». Ἡ κεντρική ἐσωτερική συζήτηση μεταξύ τοῦ Πρωθυπουργοῦ καί τῶν ὑπουργῶν Οἰκονομικῶν καί Ἐργασίας τῷ καιρῷ ἐκείνῳ ἀφοροῦσε τόν ρόλο τοῦ ἀστικοῦ κράτους ὡς διαιτητῆ τῶν ταξικῶν συγκρούσεων ἀπό τόν Διαφωτισμό ἕως τίς μέρες μας, τήν ἐπικαιρότητα ἤ μή τῶν ἀπόψεων τοῦ Κέινς καί τοῦ Φρίντμαν, τήν ἔκταση ἐφαρμογῆς τοῦ διευθυντικοῦ δικαιώματος κ.ἄ.
Ἡ συζήτηση ἐκείνη εἶχε καταλήξει τελικῶς μετά ἀπό ἐνδοκυβερνητική ἀντιπαράθεση ὅτι τό κράτος στό «πρόσωπο» τοῦ ΟΑΕΔ θά ἔπρεπε νά ἐπικυρώνει ὡς ἀντικειμενικός τρίτος τίς συμφωνίες γιά τήν ἐπέκταση τοῦ ὡραρίου σέ δεκάωρα, καθώς αὐτές θά ἔπρεπε νά ἑδράζονται πάνω σέ πραγματικές ἀνάγκες τῆς ἐπιχείρησης καί ὄχι βεβαίως σέ προσχηματικές δικαιολογίες γιά τήν μείωση τοῦ μισθολογικοῦ κόστους. Δέν ἐνθουσίασε τήν ἡγεσία τοῦ ΣΕΒ ἐκείνη ἡ νομοθετική μεταβολή ἀλλά οὔτε τούς ρυθμούς οἰκονομικῆς ἀνάπτυξης ἀνέκοψε, οὔτε τίς κερδοφορίες, οὔτε τήν ἐκλογική ἐπιρροή τῆς ΝΔ στόν χῶρο τῶν ἐργαζομένων μείωσε. Ἰσχυρότατες παρεμβάσεις στό ἐργατικό δίκαιο ἔγιναν τό 2010 μέ ἐντολή τῆς τρόικα τῇ ὑποδείξει τοπικῶν κουκουλοφόρων ἐργατολόγων οἱ ὁποῖοι θεώρησαν τότε τήν μετενέργεια, τίς συλλογικές συμβάσεις, τό ὅριο 5% τῶν ἀπολύσεων καί μία σειρά δικαιωμάτων τοῦ νόμου 1264/82 ὡς τήν πηγή ὅλων τῶν δεινῶν τοῦ τόπου. Τά δικαιώματα αὐτά καταργήθηκαν, ἀλλά ὅλες οἱ μετέπειτα μελέτες ξένων οἴκων γιά τίς περίφημες μεταρρυθμίσεις τῆς τρόικα ἔδειξαν πώς οὔτε ἡ δομή τῆς ἑλληνικῆς οἰκονομίας ἄλλαξε οὔτε καί ὁ στόχος τῆς προσέλκυσης τῶν ἐπενδύσεων ἐπετεύχθη. Ἡ ἐμπιστοσύνη, ἡ σταθερότητα καί ἡ ἀπονομή δικαιοσύνης εἶναι ἀγαθά πού συνήθως δέν νομοθετοῦνται. Ὑπάρχουν ἤ δέν ὑπάρχουν στήν κουλτούρα τῶν Ἐθνῶν. Οἱ ἀλλαγές στόν ἐργασιακό νόμο μέ τήν μορφή τῆς διευθέτησης τοῦ χρόνου ἐργασίας καί τῆς κατάργησης ὑπερωριῶν καί ἐξαιρέσιμων χωρίς τόν ἐγγυητικό ρόλο τοῦ κράτους αὐτήν τήν φορά μέ συλλογική συμφωνία ἤ μέ ἀτομική συμφωνία ἐργαζομένου – ἐργοδότη ἐπανέρχονται γιά ἄλλη μία φορά ἐπί διακυβερνήσεως ΝΔ. Γιά ὅλες τίς μορφές ἐπιχειρηματικῆς δραστηριότητας. Ὄχι μόνο γιά τίς ἐξαγωγικές ἐπιχειρήσεις καί τά ναυπηγεῖα. Φοβοῦμαι ὅμως ὄχι μέ πρωταρχικό στόχο τήν προσέλκυση τῶν ἐπενδύσεων ἤ τήν ἀνάπτυξη τῶν ἐπενδύσεων. Ἄλλος εἶναι ὁ στόχος: Ποιός θά περάσει τό ποτάμι τήν ἑπόμενη μέρα μετά τήν πανδημία καί ποιός ὄχι. Ἡ Κυβέρνηση νομοθετεῖ γνωρίζοντας ἄριστα τί ἑτοιμάζουν οἱ ἐπιχειρήσεις ἀπό τό φθινόπωρο καί μετά. Στρώνει χαλί. Εἶναι κοινό μυστικό: ἑτοιμάζουν ἀπολύσεις καί μείωση τοῦ μισθολογικοῦ κόστους στό πλαίσιο αὐτοῦ πού ἡ ἴδια ὀνομάζεται reset. Ἀπολύσεις προσωπικοῦ μεγαλυτέρας ἡλικίας πού ἐπιβαρύνει τούς προϋπολογισμούς τους καί μείωση τοῦ μισθολογικοῦ κόστους μέ δραστική ἐλάφρυνση ὑπερωριῶν-Κυριακῶν καί λοιπῶν ἀργιῶν. Στό πλαίσιο αὐτό υἱοθετοῦνται λοιπόν οἱ ἑξῆς ἁπλές λύσεις: ἐργαζόμενος πού ἀπολύεται ἀπό ἐπιχείρηση καί ἡ ἀπόλυσή του κρίνεται ἄκυρη καί καταχρηστική ἀπό δικαστήριο δύναται νά μήν ἐπιστρέψει στήν ἐργασία του! Παρά τήν δικαίωση. Ἀρκεῖ νά δεχθεῖ τήν μεγαλύτερη ἀποζημίωση πού τοῦ προσφέρεται ἀπό τόν ἐργοδότη του. Κάπως ἔτσι θά ὁδηγηθοῦν πανηντάρηδες ἐργαζόμενοι στήν ἐργασιακή χωματερή. Μέ πρίμ ἀποζημίωσης!
Ὅσο γιά τούς νεώτερους τά πράγματα εἶναι ἁπλούστερα: μέ ἀντάλλαγμα μεγαλύτερο χρόνο ἀνάπαυσης θά ἐργάζονται ὑπερωριακῶς ἄνευ ἐπιπροσθέτου ἀμοιβῆς. Νά κάνουν καί τόν σταυρό τους πού θά ἔχουν δουλειά. Καί ἄν ἐν πάσῃ περιπτώσει αὐτό, ἡ διευθέτηση τοῦ χρόνου ἐργασίας, ἦταν ἀναγκαία γιά ἕνα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα 2-3 ἐτῶν προκειμένου νά ὀρθοποδήσουν οἱ πληγεῖσες ἀπό τήν πανδημία ἐπιχειρήσεις καί ἐξηγεῖτο μέ εὐθύτητα στούς ἐνδιαφερομένους ἐργαζομένους, ποιός θά ἔλεγε «ὄχι» νά βάλει πλάτη μέ μιά «κλειστή» σύμβαση; Ἀλλά ἐν προκειμένω ὁμιλοῦμε γιά λύσεις ἀορίστου χρόνου, χωρίς τήν ἐγγύηση τοῦ ρυθμιστικοῦ ρόλου τοῦ κράτους, περιβεβλημένες μάλιστα μέ φιλεργατικά ἐπιχειρήματα! Ζητεῖται καί ὁ λόγος ἀπό πάνω! Γιά νά μήν παρεξηγούμεθα: ἡ κεντρική φιλοσοφία τῆς Κυβέρνησης ἀπό τήν ἀρχή τῆς κρίσης ὑπέρ τῶν ἐπιχειρήσεων (μείωση συντελεστῆ στό 24%, μείωση ἀσφαλιστικῶν εἰσφορῶν, ἐπιστρεπτέες προκαταβολές, μείωση μισθολογικοῦ κόστους) εἶναι κατά βάση σωστή καθώς τόν πλοῦτο στόν καπιταλισμό οἱ ἐπιχειρήσεις τόν δημιουργοῦν. Ὅταν ὅμως δίδεται ἡ ἐντύπωση ὅτι τήν ὥρα τῆς κρίσεως πού πρέπει ἡ μεγάλη κοινωνία νά περάσει τό ποτάμι καί νά βρεθεῖ στήν ἀπέναντι ὄχθη γίνονται ἐπιλογές καί διακρίσεις, τότε τό πρᾶγμα περιπλέκεται πολιτικά καί κοινωνικά. Οἱ ἐργαζόμενοι εἶναι κρίσιμο κοινωνικό καί πολιτικό μέγεθος. Οἱ δικές τους εἰσφορές δέν εἶναι σέ εὐρώ ἀλλά σέ ψήφους, σέ ψυχή καί στήν τόσο ἀπαραίτητη γιά τήν ἀνάπτυξη κοινωνική εἰρήνη καί κοινωνική συνοχή.
