Ἡ ἐπέτειος ἀπαγχονισμοῦ τοῦ ἥρωος Εὐαγόρα Παλληκαρίδη
ΚΑΘΕ ΦΟΡΑ ΠΟΥ κατεβαίνω στήν Μεγαλόνησο, μά κάθε φορά, προσκυνῶ τούς τάφους τῶν ἀγωνιστῶν τῆς ΕΟΚΑ στά φυλακισμένα μνήματα. Τοῦ Γρηγόρη Αὐξεντίου, τοῦ Εὐαγόρα Παλληκαρίδη, τοῦ Μιχαλάκη Καραολῆ, τοῦ Ἀνδρέα Δημητρίου, ὅλων. Καί μετά πηγαίνω ἔξω ἀπό τήν Λευκωσία, στόν Τύμβο τῆς Μακεδονίτισσας. Ἐκεῖ πού ἔπεσαν οἱ Ἕλληνες ἀξιωματικοί τοῦ μοιραίου «Νοράτλας», τήν ἀποφράδα ἡμέρα τῆς εἰσβολῆς. Ὁ Θεός μέ εὐλόγησε νά πάω τήν τελευταία φορά, τόν περασμένο Ἰανουάριο, σέ αὐτούς τούς μαρτυρικούς τόπους γιά τόν Ἑλληνισμό, ἀκολουθῶντας τήν ἑπομένη τῆς ἐνθρονίσεώς του τόν νέο Ἀρχιεπίσκοπο Κύπρου Γεώργιο, ὁ ὁποῖος πραγματοποίησε τρισάγιο στήν μνήμη τῶν ἡρώων μας Κυπρίων καί Ἐλλαδιτῶν. Ἔτσι ἔκρινε ὅτι πρέπει νά ἀρχίσει τήν ποιμαντορία του, καί μπράβο του!
Τρία πράγματα μέ συγκίνησαν ἐκείνη τήν ἡμέρα: Πρῶτον, οἱ διηγήσεις τῶν ἴδιων τῶν ἐν ζωῇ ἀγωνιστῶν τῆς ΕΟΚΑ στόν Ἀρχιεπίσκοπο κατά τήν περιήγησή μας στά κελιά τους, ἀφοῦ προηγουμένως ἐψάλη τό τρισάγιο στούς τάφους τῶν ἀγωνιστῶν καί ἀκολούθησε ξενάγηση στό κρεματόριο. Στά ὀγδόντα τους καί στά ἐνενήντα τους, θυμόντουσαν ἀειθαλεῖς τούς διαλόγους μέ τούς Ἄγγλους δεσμοφύλακές τους καί τόν τρόπο πού τούς ἔρριχναν τό ἠθικό. Οἱ «φυλακισμένοι» στούς «ἐλεύθερους»! Δεύτερον, τό βιβλίο ἐντυπώσεων πού μοῦ ἔδειξε στό ἐκθετήριο ὁ φωτογράφος καί ὑπεύθυνός του, κύριος Παπαστυλιανοῦ. Περιέχονταν σέ αὐτό δεκάδες ἰδιόχειρα μηνύματα Ἐλλαδιτῶν ἐπισκεπτῶν ἀπό τήν Ἀθήνα, τήν Θεσσαλονίκη, τήν Ἀλεξανδρούπολη, τήν Καστοριά, τήν Πάτρα, τό Ἡράκλειο, τά Τρίκαλα, τήν Δράμα καί ἄλλες πόλεις τῆς Ἑλλάδος μέ τά ὁποῖα ἐξέφραζαν τόν θαυμασμό τους στόν ἡρωισμό τῶν Κυπρίων ἀδελφῶν μας. Διαβάζοντας κάθε λέξη τῶν Ἑλλήνων συμπατριωτῶν μου πού ἀρνοῦνται νά γυρίσουν τήν πλάτη στήν ἱστορία μας, σκέφτηκα ὅτι τελικά ὑπάρχει ἐλπίς σέ αὐτόν τόν τόπο.
Δέν ἔχουν ἰσοπεδωθεῖ τά πάντα. Ἡ ἐθνική συνείδηση διατηρεῖται. Καί τό τρίτο: στό «ἀντίγραφο» τοῦ τεράστιου «Νοράτλας» στόν Τύμβο τῆς Μακεδονίτισσας (ὅπου κατέθεσα στεφάνι γιά λογαριασμό δημόσιας ἀρχῆς τῆς Θράκης μας τήν ἡμέρα Ἀνεξαρτησίας τῆς Κύπρου μας τό μακρινό 1991), βλέπει κανείς πάνω στίς θέσεις τῶν ἐπιβατῶν τίς φωτογραφίες ὅλων τῶν Ἐλλαδιτῶν ἀξιωματικῶν πού ἔπεσαν γιά τήν Κύπρο μας καί τήν ἐλευθερία της. Κατά λάθος, ἀπό φίλια πυρά. Μέσα στόν πανικό. Μεταξύ αὐτῶν καί τοῦ ἀείμνηστου συμπατριώτη μου Κασιμάκη, τά ὀστᾶ τοῦ ὁποίου παρέδωσε στήν οἰκογένειά του προσφάτως ὁ πρέσβης Κυριάκος Κενεβέζος. Συγκινητικό καί ἀνατριχιαστικό μαζί νά ἀντικρύζεις τά κάδρα μέ τίς φωτογραφίες τους.
Ὅπως ἐλπιδοφόρο ἦταν καί τό ἑξῆς: τό βλέμμα τῆς Ἑλλαδίτισσας ἀξιωματικοῦ τῆς ΕΛΔΥΚ, τήν ὥρα πού ὁ Ἀρχιεπίσκοπος ὑπέγραφε στό βιβλίο ἐντυπώσεων. Πετοῦσε σπίθες. Ὁ Ἀρχιεπίσκοπος Γεώργιος ἔγραψε ἐκείνη τήν ἡμέρα, τήν ὥρα πού τό φῶς τοῦ ἀπογευματινοῦ δύοντος ἥλιου ἔλουζε τήν Λευκωσία, τά ἑξῆς: «Ἡ ἱστορία τοῦ Ἔθνους μας μπορεῖ νά περιγραφεῖ μόνο μέ δύο λέξεις: “Ἀγῶνες καί μνήματα”. Εἴμαστε ὑπερήφανοι γιά τούς ἀγῶνες τῆς φυλῆς μας πού ἔγιναν γιά τήν ὑπεράσπιση τῶν πανανθρώπινων ἀξιῶν. Εἴμαστε καί ὑπόχρεοι νά δικαιώσουμε τίς θυσίες καί τά μνήματα ὅσων ἔπεσαν ὑπερασπιζόμενοι τήν πατρίδα μας. Ἄς εἶναι αἰωνία ἡ μνήμη τους».
Σάν σήμερα, πρίν ἀπό πολλά χρόνια, σχεδόν ἑβδομήντα, στίς 14 Μαρτίου τοῦ 1957, ἀπηγχονίσθη στήν Κύπρο σέ ἡλικία μόλις 19 ἐτῶν ὁ νεαρώτερος ἐκτελεσθείς Εὐαγόρας Παλληκαρίδης. Εἷς ἐκ τῶν νεοτέρων ἡρώων τῆς νεότερης ἑλληνικῆς ἱστορίας, καί βεβαίως τῆς ΕΟΚΑ. Ἡ ἐπέτειος αὐτή συνέπεσε μέ τήν πρώτη ἐπίσκεψη τοῦ νέου Προέδρου τῆς Κυπριακῆς Δημοκρατίας Νίκου Χριστοδουλίδη στήν Ἀθήνα. Νομίζω, εἶναι καιρός. Εἶναι ὁ καιρός νά ἐντάξουμε καί ἐπισήμως τήν ἡμερομηνία ἔναρξης τοῦ Ἀπελευθερωτικοῦ Ἀγῶνα τῶν Κυπρίων (1η Ἀπριλίου 1955) στά σχολικά βιβλία τῆς Ἱστορίας μας. Σέ μιά ἐποχή πού τό Ἔθνος θέλει νά πιαστεῖ ἀπό κάπου, ἡ ἱστορία εἶναι ἕνα ἀγκωνάρι μεταξύ αὐτῶν τῶν «κάπου». Μπορεῖ νά τό ὑποτιμοῦμε, μποροῦμε νά τό ἀγνοοῦμε, ἀλλά συμβαίνει: Στήν Κύπρο καταλαβαίνει κανείς τό εὖρος καί τήν σημασία τοῦ Ἑλληνισμοῦ. Δύο ἑλλαδικά κράτη, μέ δύο ἡγεσίες, σέ μιά τόσο εὐαίσθητη θάλασσα ὅπως ἡ Μεσόγειος στήν εὐρύτερη περιοχή τῆς Μέσης Ἀνατολῆς, εἶναι μεγάλη ἡ ὑπόθεση.
Ἀκριβέστερα, ἡ μεγάλη ὑπόθεση. Γι’ αὐτό ἄλλως τε κάποιοι προσπαθοῦν, μεθοδικά, στό πλαίσιο τῶν σχεδίων Ἀννάν τοῦ μέλλοντος, νά μᾶς πάρουν καί αὐτήν τήν ἡγεσία, καί τίς δύο ψήφους της στήν ΕΕ, μέ τήν ἀπαράδεκτη ἰδέα τῆς συνομοσπονδίας, ντέ φάκτο ἤ ντέ γιοῦρε.
Πρέπει νά νικήσουμε τήν ἀπάθεια μέ ὅπλο τήν μνήμη! Καιρό τώρα εὑρίσκεται στά συρτάρια τοῦ Ὑπουργείου Παιδείας (ἐστάλη ἐπί κυβερνήσεως Κυριάκου Μητσοτάκη) ἰδιόχειρος ἐπιστολή τοῦ Μακαριστοῦ Ἀρχιεπισκόπου Κύπρου Χρυσοστόμου, ὑπογεγραμμένη μέ τό κόκκινο βουλοκέρι, μέ τήν ὁποία ζητεῖται ἀκριβῶς αὐτό: ἡ ἔνταξη τῶν μαρτυρικῶν ἀγώνων τῶν ἀγωνιστῶν τοῦ Κυπριακοῦ Ἑλληνισμοῦ στά βιβλία μας. Τό δικαιοῦνται καί τό ἀξίζουν.
Δίπλα στόν Κολοκοτρώνη, τόν Καραϊσκάκη, τόν Ἀρχιεπίσκοπο Σμύρνης, τόν Γλέζο, τόν Σάντα, τόν Τσιγάντε, τήν Καραγιάννη, καί τόσους ἄλλους, δικαιοῦνται νά στέκονται ἰσότιμοι στό πάνθεον τῆς ἱστορίας μας ὁ Παλληκαρίδης, ὁ Αὐξεντίου, ὁ Καραολῆς καί ὁ Δημητρίου. Ὅλοι. Ἡ διδασκαλία τῆς ἱστορίας τους καί τό πέρασμά της στήν νέα γενιά μόνον ἕνα ἀποτέλεσμα μπορεῖ νά ἔχει: Μᾶς δεσμεύει. Ἅμα γνωρίζουμε τί ἔκαναν αὐτοί σέ καιρούς ἀποικιοκρατίας, φτώχειας καί ἀνέχειας, δέν ἔχουμε τό δικαίωμα ἐμεῖς νά συμβιβαζόμαστε καί νά ὑποτασσόμαστε σέ ὅλους ἐκείνους πού θεωροῦν ρεαλισμό τήν ὑποχώρηση τοῦ Ἑλληνισμοῦ ἀπό θάλασσες καί ἐδάφη πού ἀνέκαθεν ἀποτελοῦσαν τόν φυσικό ζωτικό του χῶρο. Δέν ἔχουμε δικαιολογίες. Δέν ἔχουμε ἐπιχειρήματα. Εἶναι καιρός λοιπόν.
Γιά νά μήν πῶ ὅτι ἔχουμε ἀργήσει πολύ καί ὅτι εἴμαστε ἀσυγχώρητοι. Ὁ λόγος στήν Ὑπουργό Παιδείας καί στόν Πρωθυπουργό!
Υ.Γ: Ἀπαράδεκτο νά συναντᾶ τόν Τοῦρκο πρεσβευτή στήν Ἀθήνα ὁ Κύπριος Ὑπουργός Χ. Στυλιανίδης ἐνῶ βρίσκεται σέ αὐτήν ὁ νέος Πρόεδρος τῆς Κύπρου!
