Ἀπό τό ἀρχεῖο τῆς «Ἑστίας», 25 Ὀκτωβρίου 1919
Γνωρίζετε τήν ἔνδοξον Ἀκαδημίαν, ὅπου διδάσκονται τά ἀνώτερα μαθηματικά τῆς τέχνης των οἱ ἐρασιτέχναι σωφέρ τῶν Ἀθηνῶν; Εἶνε ἡ γέφυρα τοῦ Ἠλεκτρικοῦ Σιδηροδρόμου, ἡ ἀμέσως πρό τῆς σιδηρᾶς γεφύρας τοῦ σταθμοῦ, ὅταν κατεβαίνωμεν εἰς τό Φάληρον. Ἐκεῖ, εἰς μυστηριώδεις ὥρας, θά παρατηρήσετε κάποιο περίεργον φαινόμενον. Ἕνα αὐτοκίνητον, μέ δύο ἀνθρώπους εἰς τά πρόσθια καθίσματα, φθάνει ἔξαφνα εἰς τήν καμπήν τῆς εἰσόδου τῆς γεφύρας, ὡς μεθυσμένον. Κατόπιν σταματᾷ. Ἔπειτα κάμνει ὀλίγα βήματα πρός τόν ἀνήφορον. Σταματᾷ πάλιν. Ξεκινᾶ ἐκ νέου, παραπαῖον μεταξύ τῶν τοιχωμάτων τῆς γεφύρας. Φαντάζεσθε ὅτι θά προχωρήσῃ. Ἐκεῖ ὅμως περιμένετε νά τό ἰδῆτε προχωροῦν, τό βλέπετε ἔξαφνα νά γυρίζῃ ὁλοταχῶς πρός τά ὀπίσω. Φθάνει πάλιν εἰς τήν εἴσοδον τῆς γεφύρας, κάμπτει, ἀνάποδα πάντα, τήν καμπύλην τοῦ δρόμου, φθάνει εἰς τόν εὐθύν δρόμον καί σταματᾷ. Νομίζετε, ὅτι κάποιο ἀτύχημα τοῦ συνέβη. Τίποτε! Διά μιᾶς, ὡς νά συλλαμβάνῃ ἐξαφνικήν ἀπόφασιν, προχωρεῖ ὁλοταχῶς πρός τά ἐμπρός, φθάνει τήν γέφυραν, εἰσέρχεται, ὁρμᾷ… καί πάλιν τά ἴδια.
Ὅλα αὐτά, ἐννοεῖται, γίνονται ἐν μέσῳ σαλπισμάτων, ξεφυσημάτων, τριγμῶν, δούπων καί λογομαχιῶν τῶν ἐπιβαινόντων τοῦ αὐτοκινήτου. Σταματημένοι εἰς κἄποιαν γωνίαν, ἕως ὅτου νά περάσῃ ἡ θεομηνία, ἀφοῦ ἔτυχε νά εὑρεθῆτε εἰς τήν ἐπικίνδυνον αὐτήν ζώνην, καί μή τολμῶντες φυσικά νά μετακινηθῆτε οὔτε ἐμπρός, οὔτε ὀπίσω, οὔτε δεξιά, οὔτε ἀριστερά, ἐρωτᾶτε νά μάθετε τί συμβαίνει.
– Μάθημα, κύριε! σᾶς ἀπαντοῦν. Γίνεται μάθημα. Τό μέρος αὐτό, βλέπετε, εἶνε ἕνα κ’ ἕνα γιά νά μάθῃ κανείς ὅλα τά μυστικά τῆς τέχνης. Ἡ γέφυρα ἔχει ἀπότομες στροφές, ἀνηφόρους, κατηφόρους. Ἀπάνω σ’ αὐτές ὁ σωφέρ μανθάνει νά μανουβράρῃ. Ἔπειτα ὑπάρχει, βλέπετε, καί κίνησις. Ἐκεῖ πού πᾷς νά στρίψῃς ἄλλο αὐτοκίνητον σοῦ φαλτσάρει ἀπό μπροστά. Ἄν δέν εἶνε αὐτοκίνητο, θά εἶνε ἁμάξι, κάρρο, ἄνθρωπος, κοπάδι ἀπό βώδια ἤ κοπάδι ἀπό πρόβατα. Ὁ σωφέρ λοιπόν μανθάνει νά φυλάγεται. Καταλάβατε τώρα;
Ἔχετε καταλάβει φυσικά εἰς τήν ἐντέλειαν. Εὑρίσκεσθε πρός τῆς Ἀκαδημίας τοῦ Αὐτοκινητισμοῦ! Ἀπό τήν λαμπράν αὐτήν σχολήν βγαίνουν οἱ λαμπροί Αὐτομέδοντες τῆς Βενζίνας. Ὁ εὐτυχής συμπολίτης, ὁ ὁποῖος ἀπέκτησε χθές τό αὐτοκίνητόν του, σήμερον τό πρωΐ ὑφίσταται εἰς τήν Ἀκαδημίαν αὐτήν τήν διδακτορικήν του δοκιμασίαν. Ἄνθρωπος μέ εὐφυΐαν καί ἀντίληψιν, ἐπῆρεν, ὅπως ἦτο ἑπόμενον «ἄριστα». Τό βράδυ θά παραλάβῃ ἐπί τοῦ αὐτοκινήτου τόν ὡραῖον ἐλαφρόν κόσμον, θά δειπνήσῃ εἰς τήν «Αἴγλην», θά κάμῃ τάς σπονδάς τοῦ καμπανίτου καί κατόπιν συλλαμβάνων τό χειριστήριον τῆς λαμπρᾶς μηχανῆς του, μέ χειρονομίαν ἐνδόξου σαμπιόν ἀποκομίσαντος τό γέρας ἀπό δέκα τοὐλάχιστον διεθνεῖς κοῦρσες αὐτοκινήτων, θά ὁρμήσῃ πρός τό Τατόϊ, πρός τήν Ραφήναν, πρός τό Παλαιόν, πρός… τό ἄγνωστον ἐπί τέλους! Ἄνθρωποι, κτήνη, στῦλοι τοῦ Τηλέγραφου, φανάρια, μανδρότοιχοι, ἔμψυχα καί ἄψυχα, ποῦ θά εὑρεθῆτε ἐμπρός εἰς τόν δρόμον τοῦ ὑπερηφάνου αὐτοῦ Μαζέππα, τρέμετε! Ἤγγιγεν ἡ τελευταία σας στιγμή.
Τήν ἐπαύριον διαβάζομεν εἰς τάς ἐφημερίδας τό χθεσινόν τρομερόν δυστύχημα μετά τῆς ἀπαραιτήτου σάλτσας τῶν σχετλιασμῶν, τῶν διαμαρτυριῶν καί τῶν συστάσεων πρός τούς ἁρμοδίους.
Ἀλλά ἡ τραγωδία δέν εὑρίσκεται μέσα εἰς ὅλα αὐτά. Εὑρίσκεται εἰς τήν πτωχήν Ἀκαδημιάν, τήν ὁποίαν σᾶς παρουσίασα πρό ὀλίγου. Τήν ἐπεσκέφθην κατά τύχην σήμερον τό πρωί καί ὁμολογῶ ὅτι μου ἦλθαν δάκρυα. Αἱ πληγαί της δέν ἔχουν μετρημόν. Καί εἶνε τό μόνον θῦμα, ὁποῖον κανείς δέν ἐθρήνησεν ἕως τώρα. Ἡ Μητρόπολις τοῦ Ρέμς, ἐν τούτοις, ἀμφιβάλλω ἄν παρουσιάζει σήμερον παρόμοιον θέαμα. Σημειωτέον δέ ὅτι ἡ Ἀκαδημία τοῦ Φαλήρου δέν ἦτο Μητρόπολις. Ἦτο μία πτωχή γέφυρα, τήν ὁποίαν κανένας ἐχθρός δέν ἐβομβάρδισε. Τί σημαίνει! Βαθύταται πληγαί χαίνουν εἰς τούς τοίχους της. Ὀγκόλιθοι τεράστιοι ἔχουν μετακινηθῇ ἀπό τά πλευρά της, ὡς νά ἦσαν ἀπό ναστόχαρτον, καί αἰωροῦνται εἰς τό κενόν. Ἐρείπια κατρακυλοῦν παντοῦ ἐμπρός εἰς τά πόδια τοῦ μελαγχολικοῦ θεάτρου τῆς καταστροφῆς της. Ὅ,τι δέν θά ἔκαμνε δυναμίτις καί ὑπόνομος, τό ἔκαμεν ἡ φιλομάθεια ὀλίγων ἀνθρώπων.
Θά ἐπρότεινα νά στηθῇ ἀναμνηστική στήλη εἰς τήν ἔνδοξον αὐτήν περιοχήν. Ἀλλά φοβοῦμαι μή πάθῃ καί αὐτή ὅ,τι παθαίνουν ὅλα τά ἐξέχοντα σημεῖα τῆς πόλεως, κατά τούς τελευταίους τούτους καιρούς. Τό πρακτικώτερον θά ἦτο νά στρωθῇ καί νά ἐπενδυθῇ ὁλόκληρος ἡ πόλις καί τά περίχωρα μέ παχύτατα καουτσού, ὅπως τά δωμάτια τῶν φρενοκομείων, εἰς τούς τοίχους τῶν ὁποίων οἱ μανιακοί κτυποῦν τά κεφάλια τους, χωρίς νά σπάζουν οὔτε τά κεφάλια οὔτε οἱ τοῖχοι. Εἶνε ἡ μόνη σωτηρία!
ΠΑΥΛΟΣ ΝΙΡΒΑΝΑΣ
