Ἀπό τό ἀρχεῖο τῆς «Ἑστίας», 2 Ὀκτωβρίου 1923
Μία, τοὐλάχιστον, μεγάλη ἀπόδρασις –τό μέγα «ναί» ἤ τό μέγα «ὄχι» τοῦ ποιητοῦ– εἶναι ἀπαραίτητος εἰς τήν ζωήν τοῦ ἀνθρώπου. Διότι ἡ μεγάλη ἀπόφασις εἶνε ἡ μεγάλη νίκη κατά τοῦ ἑαυτοῦ μας. Εἶνε ἆθλος τοῦ βίου μας καί ἡ δάφνη του. Δι’ αὐτό ἀκριβῶς, ὅσοι δέν κατώρθωσαν νά λάβουν ποτέ ἤ δέν τούς ἐδόθη ἡ εὐκαιρία νά λάβουν ἄλλην μεγάλην ἀπόφασιν, λαμβάνουν τήν ἀπόφασιν νά κόψουν τό κάπνισμα. Πόσοι Ὀλυμπιονῖκαι τοῦ εἴδους αὐτοῦ δέν ἐπέρασαν ἀπό τήν παροῦσαν στήλην! Ἐθεώρησα πάντοτε καθῆκον μου νά γίνω ὁ Πίνδαρός των. Χθές μοῦ παρουσιάσθη καί ἕνας ἄλλος ἀκόμη. Ἦτο δυστυχής καί ὑπερήφανος. Εἶχε τό ὕφος ἥρωος καί συγχρόνως μάρτυρος. Ἡ φωνή του ἐδονεῖτο ὡς θούριον μέλος καί τά χέρια του ἔτρεμαν ὡς φυλλοκάλαμα. Ἐπερίμενε νά τόν ἐπευφημήσω. Ἀλλά πῶς νά μαντεύσῃ κανείς μίαν ἡρωικήν πρᾶξιν, τήν ὁποίαν δέν ἀνέγραψεν ἡ Ἱστορία τῶν Ἀνθρωπίνων Πράξεων; Ἐπί τέλους, ἀπεφάσισε νά μοῦ ἀποκαλύψῃ μόνος του τήν δόξαν του.
-Δέν ἐπρόσεξες τίποτε; μοῦ εἶπε.
-Τί πρᾶγμα;
-Δέν ἔχεις ἀντιληφθῇ, λοιπόν, τίποτε ἐξαιρετικόν τόση ὥρα, ποῦ μιλοῦμε;
-Ὁμολογῶ, ὅτι ὄχι.
-Τόσον ἀπρόσεκτος εἶσαι;
-Τί νά κάμω;
-Ἀλλά δέν βλέπεις, τυφλέ ἄνθρωπε, ὅτι μίαν ὥραν, ποῦ μ’ ἔχεις ἀπέναντί σου, δέν ἐκάπνισα οὔτε ἕνα σιγαρέττο;
Ἐνόμισα, ὅτι ἐπρόκειτο περί πλαγίας αἰτήσεως.
-Μέ συγχωρεῖς, ἀλήθεια! Δέν τό σκέφθηκα. Ὁρίστε φίλε μου, πάρε. Δέν μοῦ λές, ἀδελφέ, πῶς δέν ἔχεις σιγαρέττα;
Καί τοῦ προσέφερα τό πακέττο μου.
-Μέ εἰρωνεύεσαι; μοῦ εἶπε.
-Γιατί νά σέ εἰρωνευθῶ; Καί ὁ θηριωδέστερος καπνιστής ἠμπορεῖ νά βρεθῇ, μία στιγμή, χωρίς σιγαρέττα, ὅπως καί ὁ ἑκατομμυριοῦχος, χωρίς μονόδραχμον.
Ἔχασε πλέον τήν ὑπομονήν του.
-Εἶνε ἀνάγκη, λοιπόν –ἐφώναξε– νά βγῶ μέ Τυρηνικήν σάλπιγγα νά σαλπίσω, ὅτι ἔκοψα τό κάπνισμα;
-Εἶνε δυνατόν; τοῦ εἶπα, προσπαθήσας νά ὁμοιάσῃ ἡ ἐρώτησίς μου μέ ἔκρηξιν θαυμασμοῦ, διά νά ἐξιλεωθῶ ἀπέναντί του.
-Ὅταν πάρῃ κανείς τήν μεγάλην ἀπόφασιν… ἐψιθύρισε μέ τήν σιγαλήν φωνήν τῆς ἡρωικῆς μετριοφροσύνης.
-Ἐπῆρες, λοιπόν, τήν μεγάλην ἀπόφασιν;
-Τήν ἐπῆρα! Πρέπει νά εἶνε κανείς πάντοτε ἕτοιμος εἰς τήν ζωήν του διά τό μέγα «ναί» καί τό μέγα «ὄχι».
-Ἔχεις πάρει πολλές στή ζωή σου;
-Δέν μοῦ ἐδόθη εὐκαιρία νά πάρω ἄλλες. Ἀλλ’ αὐτήν τήν ἐπῆρα. Ἐγώ, ποῦ κάπνιζα τρία πακέττα, κατ’ ἐλάχιστον ὅρον τήν ἡμέραν, ἔχω μίαν ἑβδομάδα νά ἐγγίζω σιγαρέττο μέ τά χείλη μου. Καί χίλιοι Διάβολοι ἄν συνωμόσουν ἐναντίον μου, δέν θά μέ ξαναϊδῇς πιά νά καπνίσω. Ἐτελείωσε! Δέν παίρνει κανείς τάς μεγάλας ἀποφάσεις διά νά τάς καταπατῇ μετά μίαν ἡμέραν.
Καί μοῦ ἐξιστόρησε πῶς, εἰς μίαν ἡρωικήν στιγμήν, ἔλαβε τήν μεγάλην ἀπόφασιν, πῶς ἐπέταξε ἀπό τό παράθυρον ὅλα τά ἐργαλεῖα τοῦ καπνίσματος, πῶς ἀντεστάθη εἰς τούς Πειρασμούς, πῶς ἔγινεν ἄλλος ἐξ ἄλλου, πόσον εἶνε εὐτυχής καί ὅλα τά πράγματα, τέλος πάντων, ποῦ μᾶς διηγοῦνται οἱ ἥρωες τοῦ εἴδους του, οἱ ὁποῖοι γίνονται, σύν τῷ χρόνῳ, αἱ μάστιγες τῶν πακέττων μας.
-Τό παράδειγμά μου δέν σοῦ ἐμπνέει τίποτε; μοῦ εἶπεν εἰς τό τέλος τῆς ἡρωικῆς του αὐτοβιογραφίας.
-Μοῦ ἐμπνέει, τοῦ ἀπήντησα, τόν εἰλικρινέστερον θαυμασμόν.
-Τίποτε ἄλλο;
-Τί ἄλλο θέλεις;
-Δέν σκέπτεσαι, λοιπόν, κ’ ἐσύ νά λάβῃς τήν μεγάλην ἀπόφασιν;
Τό βλέμμα του ἐπροσπαθοῦσε νά μοῦ διοχετεύσῃ τόν ἡρωισμόν του.
-Διστάζω… τοῦ εἶπα.
-Γιατί διστάζεις;
-Ἀπό φιλανθρωπίαν.
-Ἀπό φιλανθρωπίαν, εἶπες;
-Ἀκριβῶς. Σκέπτομαι, ὅτι, ἄν κόψωμεν ὅλοι τόν καπνόν, τί θά γίνουν οἱ δυστυχεῖς ἄνθρωποι, ποῦ τόν ἔκοψαν προτήτερά μας; Ποιός θά βρεθῇ νά τούς προσφέρῃ ἕνα σιγαρέττο, ἐν ὥρᾳ ἀνάγκης;
Ὁ ἡρωικός φίλος, μετά τά λεχθέντα, ἐστηρίχθη ἀκόμη περισσότερον εἰς τήν μεγάλην του ἀπόφασιν.
ΠΑΥΛΟΣ ΝΙΡΒΑΝΑΣ
