Ἀπό τό ἀρχεῖο τῆς «Ἑστίας», 5 Μαρτίου 1923
Ἐάν δέν εἴχαμεν καταλήξει ἀκόμη εἰς τό συμπέρασμα, ὅτι αἱ ακριβώτεραι ἡδοναί εἶνε αἱ καλλίτεραι, πρέπει νά καταλήξωμεν τώρα. Ποτέ οἱ Ἕλληνες δέν ἐκάπνισαν μέ περισσότερον ἔρωτα, ὅσον τάς τελευταίας αὐτάς ἡμέρας. Κρατοῦν εἰς τά χείλη των ἕνα κοινότατον σιγαρέττο καί νομίζει κανείς, ὅτι κρατοῦν μίαν ἀβάναν, ἀποσπασθεῖσαν ἀπό τήν σιγαροθήκην τοῦ ἀειμνήστου Ἐδουάρδου τῆς Ἀγγλίας. Αὐτό δέν σημαίνει ὅτι ἡ καββαλίνα μετεβλήθη, ὡς ἐκ θαύματος, εἰς καπνόν τῆς Ἁβάνας. Ἁπλούστατα τό πακέττο στοιχίζει σήμερον ἕξ δραχμάς. Ἑπομένως ἡ ἡδονή, τήν ὁποίαν προσφέρει τό σιγαρέττο τοῦ πακέττου αὐτοῦ, δέν εἶνε δυνατόν νά συγκριθῇ μέ τήν ἡδονήν, πού ᾐσθάνοντο οἱ πατέρες μας, καπνίζοντες τόν καπνόν του «τέσσερα κ’ ἕνα». Ἐάν αὔριον, ὅπως εἶνε σχεδόν βέβαιον, τό πακέττο φθάσῃ τό εἰκοσιπεντάδραχμον, δέν θά ὑπάρχῃ μεγαλειτέρα ἡδονή εἰς τόν κόσμον αὐτόν, ἀπό τό κάπνισμα ἑνός Ἑλληνικοῦ σιγαρέττου. Καί ἄν προχωρήσῃ ἀκόμη ἡ ὑπερτίμησις, ἄνθρωποι, τίμιοι ἕως χθές, θά γίνωνται κλέπται καί δολοφόνοι, διά ν’ ἀποκτήσουν ἕνα σιγαρέττο.
Ἐν τούτοις, οἱ χρονογράφοι τῶν ἐφημερίδων, μέ κάθε νέαν ὑπερτίμησιν τοῦ καπνοῦ, σπεύδουν νά μᾶς παρουσιάσουν διαφόρους ἥρωας, οἱ ὁποῖοι ἀπεφάσισαν νά «τόν κόψουν», ἤ «τόν ἔκοψαν». Ψεύδονται ἀναιδέστατα, ὡς νά ἦσαν συντάκται τῆς Τελευταίας Ὥρας. Κανείς δέν τόν ἔκοψε, κανείς δέν θά τόν κόψῃ! Ἡ ἐπίσημος στατιστική τοῦ ὑπουργείου τῶν Οἰκονομικῶν μᾶς ἐπληροφόρησεν, ὅτι αἱ εἰσπράξεις ἐκ τοῦ σχετικοῦ φόρου, ὄχι μόνον δέν ἠλαττώθησαν, ὅπως ἐπερίμεναν οἱ ἁπλούστεροι, ἀλλά καί ηὐξήθησαν σημαντικῶς. Ἀλλά τό πρᾶγμα εἶνε τόσον ὀφθαλμοφανές, ὥστε δέν ἦτο ἀνάγκη νά μᾶς τό βεβαιώσῃ καμμία στατιστική. Τήν ἐποχήν, ποῦ μέ τέσσερα λεπτά διά τόν καπνόν του καί μ’ ἕνα λεπτόν διά τό σιγαρόχαρτόν του ἐξησφάλιζε κανείς δύο ἡμερῶν ἀπόλαυσιν, οἱ καπνισταί ἐμετροῦντο εἰς τά δάκτυλα.
Ὁ Τρικούπης, μέ τήν πρώτην φορολογίαν τοῦ καπνοῦ, ἐμύησεν εἰς τήν ἡδονήν τοῦ καπνίσματος ἀνθρώπους, πού δέν εἶχαν σκεφθῇ ποτέ νά καπνίσουν. Ὁ καπνός εἶχεν ἀρχίσει νά γίνεται ἕνα εἶδος ἀπηγορευμένου καρποῦ. Καί τό λαθρεμπόριόν μας τόν προσέφερεν ὡς κρυφήν καί πολύτιμον ἡδονήν. Ἔκτοτε κάθε νέα φορολογία, κάθε νέα ὑπερτίμησις, ἐδημιούργει καί νέους ἡδονιστάς.
Σήμερον καπνίζουν καί τά βρέφη. Αὔριον τά ἔμβρυα θά φουμάρουν ναργιλέν εἰς τήν κοιλίαν τῆς μητρός των, μεταχειριζόμενα ὡς μαρκούτσι τόν ὀμφάλιον λῶρον. Διότι αἱ μητέρες των, εἰς τήν κρίσιμον αὐτήν κατάστασιν τῆς ζωῆς, κατά τήν ὁποίαν αἱ γυναῖκες ἐπιθυμοῦν συνήθως ἐπί ἀπειλή ἐκτρώσεως τό μαῦρο χαβιάρι καί ὅλα τά σπάνια καί ἀκριβά φαγητά, θά ἐπιθυμοῦν μέ μανίαν ἕνα βαρύτιμον σιγαρέττο, καί θά εἶνε ἐγκληματίας ἐκεῖνος, πού δέν θά σπεύδῃ νά τούς τό προσφέρη.
Ἐν τῷ μεταξύ οἱ ὑπουργοί τῶν Οἰκονομικῶν, οἱ ὁποῖοι δέν εἶνε ἠλίθιοι, θά ἐπιβάλλουν νέους φόρους εἰς τήν ἱεράν βοτάνην καί οἱ καπνοπαραγωγοί νέας ὑπεριμήσεις εἰς τό προϊόν των. Καί τότε θά δακτυλοδεικτοῦνται ἄνθρωποι εἰς τόν δρόμον, οἱ ὁποῖοι ἔχασαν τό εἶναι των, χωρίς νά εἶνε οὔτε χαρτοπαῖκται, οὔτε μέθυσοι, οὔτε φίλοι τῶν γυναικῶν.
-Τόν βλέπεις αὐτόν; Ἔφαγε τήν περιουσία του στά σιγαρέττα!
Καί ὅμως ὁ συνάδελφος τοῦ ἀντικρυνού μου γραφείου ἀπεφάσισε σήμερον τό πρωί νά μοῦ ἐμφανισθῇ ὡς ἥρως.
-Ἔμαθες λοιπόν τό μέγα γεγονός;
-Ποῖον;
-Τόν ἔκοψα.
-Ἕως πότε;
-Ἔς ἀεί! Αὐτήν τήν φοράν ἡ ἀπόφασίς μου εἶνε ἡρωική.
Ἐν τούτοις ὁ ἀγαπητός συνάδελφος δέν εἶχε καθόλου τό ὕφος ἥρωος. Εἶχε μᾶλλον τό ὕφος ὁσιομάρτυρος. Εἶμαι ἀπολύτως βέβαιος, ὅτι θά συμβῇ καί μέ αὐτόν, ὅ,τι συμβαίνει καί μέ τήν ἐξαφάνισιν τῶν τροφίμων. Ὅταν ἐμφανισθῇ ἐκ νέου μέ τήν πίπαν εἰς τό στόμα, θά ἔχῃ διπλασιάσῃ τό περιεχόμενον τῆς σιγαροθήκης του. Ὑποπτεύομαι μάλιστα, ὅτι ἐξηφάνισε τά σιγαρέττα του σκοπίμως, διά νά δικαιολογήσῃ τήν νέαν αὔξησιν.
ΠΑΥΛΟΣ ΝΙΡΒΑΝΑΣ
