ΟΤΑΝ οἱ μαθητές της στό Γυμνάσιο Θερμοῦ Αἰτωλοακαρνανίας εἶχαν ἄγχος στήν προφορική ἐξέταση, ἐκείνη τούς πετοῦσε «δῶρο» ἱπτάμενες καραμέλες γιά κάθε σωστή ἀπάντηση στίς ἐρωτήσεις της.
Ὅταν ἤθελε νά ἐπιβραβεύσει κάποιον γιά τήν ἀρίστη ἐπίδοση σέ ἕνα γραπτό διαγώνισμα, τοῦ ἔβαζε κρυφά μιά γλυκιά σοκολάτα μέσα στό βιβλίο. Αὐτός ἦταν ὁ «βαθμός» της. Τόν καιρό τῶν πανελλαδικῶν πήγαινε σπίτι-σπίτι στό Θέρμο καί στά γύρω χωριά στούς παλαιούς μαθητές της μέ πλῆθος καίηκ ἀνά χεῖρας, στά ὁποῖα ἔκρυβε μέσα ἕνα γράμμα ἐνθαρρύνσεως γιά τόν καθένα καί καθεμία ἀδιακρίτως, μέ εὐχές καί προσευχές στήν Παναγία μας. Στά διαλείμματα τῆς διδασκαλίας ὅταν τό κουδούνι κτυποῦσε ἔβαζε στά μεγάφωνα κλασσική μουσική γιά νά διαμορφώνει «ἀτμόσφαιρα παιδείας» στόν χῶρο. Τό ἱστορικό σχολεῖο τοῦ Θέρμου, πού ἱδρύθηκε τό 1926 ἐπί Προέδρου Δημοκρατίας Ναυάρχου Κουντουριώτη, κατακλυζόταν ἀπό τίς νότες τοῦ Μπάχ, τοῦ Μπετόβεν καί τοῦ Μότσαρτ.
Σᾶς περιγράφω τόση ὥρα τόν θηλυκό κάπταιν Ρόμπιν Οὐίλλιαμς, τήν καθηγήτρια Ἀγλαΐα Σύρου, ἡ ὁποία συνταξιοδοτήθηκε τήν περασμένη Παρασκευή μετά ἀπό σαράντα χρόνια εὐδοκίμου ὑπηρεσίας στήν δημόσια ἐκπαίδευση καί προσφορᾶς στήν τοπική κοινωνία τῆς Αἰτωλοακαρνανίας. Δέν συνηθίζεται, ἀλλά πέντε γενιές μαθητῶν, ὅλοι οἱ «χαμένοι» σέ ὅλη τήν Ἑλλάδα καί τόν κόσμο «ποιητές» της, συγκεντρωθήκαμε ἐκεῖ. Ὅλοι μαζί, οἱ μαθητές, οἱ συνάδελφοι καθηγητές της καί διευθυντές, οἱ γονεῖς, ὁ κλῆρος, ἡ δημοτική ἀρχή, σύμπασα ἡ τοπική κοινωνία, τετρακόσια ἄτομα ἀνταμώσαμε στόν περίβολο τοῦ γέρικου πέτρινου σχολείου τοῦ ὁποίου οἱ ἐγκαταστάσεις εἶναι ἀνώτερες ἀπό ἰδιωτικά ἐκπαιδευτήρια, γιά νά τῆς ποῦμε ἕνα μεγάλο «εὐχαριστῶ». Ἦταν ἡ μόνη λέξη πού μποροῦσε νά «ἀντέξει» ἐκείνη τήν βραδιά.
«Εὐχαριστῶ!». Ὁ ἴδιος εἶχα τήν τύχη νά εἶμαι ἕνας ἀπό τούς πρώτους μαθητές της τήν σχολική περίοδο 1985-1986 στό Καποδιστριακό Γενικό Λύκειο Αἴγινας καί ἐπωφελήθηκα τῶν μεθόδων διδασκαλίας της. Τό Σαββατοκύριακο διάβασμα καί ἐπανάληψη τῆς ἱστορίας στό οἰκοτροφεῖο τῆς Ἐκκλησίας πού διέμενε, τήν Δευτέρα γραπτό τέστ, ἔπειτα διόρθωση καί τήν Παρασκευή ἐπαναληπτικό τέστ. Πρέπει νά γράψαμε καμμιά διακοσαριά τέστ ἐκείνη τήν χρονιά, ἀλλά ὁ κόπος μας ἀνταμείφθηκε. Ἔγραψα 20 στήν Ἱστορία καί μαζί μέ τό 19 στά Λατινικά (γιά τό ὁποῖο μᾶς εἶχε προγυμνάσει ἡ Χιώτισσα στήν καταγωγή κάτοικος Πειραιῶς Ἀναστασία Πατούνα, μετέπειτα μέλος τοῦ Κέντρου Ἐκπαιδευτικῆς Ἔρευνας), πέτυχα νά εἰσαχθῶ στήν Νομική Θράκης. Μόρια, 1.760.
Ἀπέναντι σέ αὐτόν τόν ἄνθρωπο εἶχα λοιπόν ἕνα χρέος. Ὅταν οἱ συνάδελφοί της καθηγητές μέ κάλεσαν συνωμοτικά γιά νά τῆς κάνουμε ἔκπληξη στήν τελετή τῆς ἀποχωρήσεώς της ἀπό τήν ἐκπαίδευση, δέν δίστασα δευτερόλεπτο. Τό αὐτοκίνητο «κατάπιε» τά χιλιόμετρα μόνο του, «πέταξε» καί μέσῳ Ἀθηνῶν Πατρῶν, Γέφυρας Ρίου Ἀντιρρίου (στά 15,40 τό διόδιο παρακαλῶ), Ἰονίας Ὁδοῦ, καί τῆς ἐπαρχιακῆς ὁδοῦ Ζευγαρακίων-Ματαράγκας-Μακρυνείας, ἔφθασα τήν Παρασκευή τό ἀπόγευμα, δύο ὧρες πρίν ἀπό τήν ἐκδήλωση, στήν μαγευτική Τριχωνίδα.
Εἶχα νά δῶ τήν «ἀγλαόκαρπη» κατά τόν μαθητή της Φώτη Τσαρούχη σαράντα ὁλόκληρα χρόνια. Εἶχα ὅμως νά δῶ καιρό πολύ καί μία τόσο σφριγηλή, ὑγιῆ, ἀληθινή, γνήσια κοινωνία, βαθειά ἑλληνική. Ἡ μέσα Ἑλλάδα πάντοτε σέ ἀποζημιώνει. Ἐπί δύο ὁλόκληρες ὧρες «παρελάσαμε» στό βῆμα μαθητές ἀπό κάθε γενιά. Πρῶτος μίλησα ὁ ἴδιος, ἡ κλάση τοῦ 1985, τῆς τεσαρακονταετίας γιά νά τήν ἀγκαλιάσω ζεστά καί γιά νά πῶ στό πρόσωπό της «εὐχαριστῶ» στόν Ἕλληνα ἐκπαιδευτικό τῆς δημόσιας παιδείας, πού μέ τό μεράκι του δέν διαπαιδαγωγεῖ αὐριανούς πολῖτες μόνον, ἀλλά κρατᾶ καί κρατᾶ ὄρθιες, μέ συνοχή, καί τίς τοπικές κοινωνίες. (Ἀνάλογο «εὐχαριστῶ» ἔχω πεῖ καί στήν δασκάλα μου στήν πρώτη Δημοτικοῦ Ἐλέσσα Φριλίγγου στά Κύθηρα.)
Ἔπειτα ἔλαβαν διαδοχικά τόν λόγο μαθητές της, πρό εικοσαπενταετίας. Μητέρες πού σήμερα μαθαίνουν στά παιδιά τους τήν κλίση τοῦ «εἰμί» ὅπως τήν διδάχθηκαν ἀπό ἐκείνη. «Νεράκι». Μαθητές τῆς πρό δεκαπενταετίας. Μαθητές τῆς πρό πενταετίας. Σημερινοί μαθητές. Παρέλασις, εἴπαμε! Μεταδόθηκαν μέ «βίντεο γουόλ» μηνύματα μαθητῶν της, πού σήμερα μένουν στήν Ἀλεξάνδρεια τῆς Αἰγύπτου. Μαθητές της ἀπό τό Θέρμο διάβασαν καί ἀφιέρωσαν ποίηση, τήν «Προσευχή» τῆς Χιλιανῆς ἐκπαιδευτικοῦ Γκαμπριέλλας Μιστράλ. Σηκώθηκαν στό βῆμα ἀκόμη καί μαθητές της πού θέλησαν νά ζητήσουν συγγνώμη γιά κάποιες σκανταλιές τους στό μακρινό παρελθόν.
Τό τέλος μᾶς ἐπεφύλαξε μία ἔκπληξη: Ἡ μικροβιολόγος κόρη τῆς κυρίας Σύρου Ἰωάννα ἑρμήνευσε τραγούδια τῆς λαϊκῆς μας παραδόσεως, καί ὅλοι οἱ μαθητές σηκώθηκαν νά χορέψουν. Ἀνόθευτος Ἑλλάς! Ἀφοῦ χαιρέτισα τόν συμφοιτητή μου Δήμαρχο Θέρμου Σπῦρο Κωνσταντάρα, τόν Πρωτοσύγκελλο τῆς Μητροπόλεως καί ἐφημέριο τῆς Κοιμήσεως Θεοτόκου Θεόκλητο (ἐπί 45 χρόνια), βρέθηκα μπροστά σέ μία ἀκόμη ἔκπληξη. Ὁ θεολόγος σύζυγος τῆς Ἀγλαΐας Δημήτρης Κόκκοτος μέ ξενάγησε στό ἐκπληκτικό σχολεῖο, οἱ τοῖχοι τοῦ ὁποίου εἶναι γεμᾶτοι ἀπό ρήσεις τοῦ Πλουτάρχου, τοῦ Ἡρακλείτου, τοῦ Μεγάλου Ἀλεξάνδρου, τοῦ Ἀριστοτέλη, τῆς ἡμετέρας Παιδείας γενικῶς.
Ἕνας ἀπό τούς διευθυντές πού μίλησαν, θαρρῶ, ὁ ἐξαιρετικός Κώστας Μαραγιάννης, εἶπε ὅτι ἡ Ἀγλαΐα Σύρου ἐκπέμπει Ἦθος καί Φῶς. Πράγματι. Ἀλλά ἐγώ εἶδα κάτι παραπάνω αὐτό τό βράδυ: Μιά ὁλόκληρη κοινωνία νά ἐκπέμπει Ἦθος καί Φῶς. Ὅλο τό Θέρμο. Ἦθος, Φῶς καί Χαμόγελο. Σάν καί αὐτό τό χαμόγελο πού μοῦ χάρισε ἡ ἰδιοκτήτης τοῦ βενζινάδικου τῆς BP στήν ἔξοδο τοῦ χωριοῦ.
Ἀφοῦ τήν παρότρυνα νά τό ….χρεώνει ἐφ’ ἑξῆς στήν τιμή τοῦ λίτρου, τόσο διάπλατο καί καλόκαρδο ἦταν, ἔφυγα γιά τήν Ἀθήνα ἔχοντας στίς ἀποσκευές μου τήν καλοσύνη τῆς βαθειᾶς Ἑλλάδας. Δεδομένου ὅτι καί ἡ θέα τῆς Τριχωνίδας ἀπό τό Althea σέ ἠρεμεῖ καί σέ ἀπομακρύνει ἀπό τοξικούς πολιτικούς τῶν Ἀθηνῶν πού ὠρύονται στά τηλέφωνα, ἐννοεῖται ὅτι θά ἐπιστρέψω, πρῶτα ὁ Θεός, τοῦ χρόνου. Γιά τά 100 χρόνια τοῦ Γυμνασίου Θέρμου καί τά 150 χρόνια τῆς «Ἑστίας».
Θερμές εὐχαριστίες στήν Κυριακή Λογκιζίδου καί στήν Ρένα Κακούρη-Σταματοπούλου μέ τίς ὁποῖες καταστρώσαμε τό σχέδιο τῆς ἔκπληξης στήν ἀξιαγάπητη Ἀγλαΐα. Πέτυχε!
Μ.Η.Τ. 232122