Ἡ κατήχηση τῶν ρομπότ

Μέ τό Επικοινωνιακῶς προβοκατόρικο ρῆμα «Ἔρχεται!» διαφήμισε ὁ βουλευτής τῆς ΝΔ καί πρώην ὑπουργός Εὐριπίδης Στυλιανίδης ἀπό τίς ἀρχές Σεπτεμβρίου τήν ἐκδήλωση γιά τήν παρουσίαση τοῦ βιβλίου του γιά τήν Τεχνητή Νοημοσύνη στήν ὁδό Ρηγίλλης, στό Ὠδεῖο Ἀθηνῶν.

Μέ αὐτό τό ρῆμα, «Ἔρχεται», εἶχε κυκλοφορήσει ἡ «Βραδυνή» τόν Ἰούλιο τοῦ 1974, λίγο πρίν τήν μεγάλη ἐπιστροφή τοῦ Κωνσταντίνου Καραμανλῆ στήν Ἀθήνα. Τό τρύκ Στυλιανίδη πέτυχε καί δεδομένης τῆς ἐνημερώσεως πού ὑπῆρχε μέχρι τήν τελευταία στιγμή ὅτι θά δώσουν τό παρών ὁ πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης καί οἱ δύο πρώην Πρωθυπουργοί Κώστας Καραμανλῆς καί Ἀντώνης Σαμαρᾶς ἡ αἴθουσα γέμισε ἀσφυκτικά.

Ἄν μέ τό «Ἔρχεται» ὁ βουλευτής ἐννοοῦσε τήν «ἑνότητα», αὐτή πρέπει νά… «κόλλησε» στήν κίνηση στήν Λεωφόρο Κηφισίας. «Ἦρθαν» ὅμως ἄλλα πολύ ἐνδιαφέροντα συμπεράσματα. Παρακολουθήσαμε ἀπό τά ἡμιορεινά τῆς αἴθουσας ὅλα ὅσα συνέβησαν καί τά καταγράφουμε. Τό ἀκροατήριο ἦταν κομματικό,καθόλου ἐχθρικό πρός τόν Πρωθυπουργό. Ὡστόσο τό πρῶτο σόκ ἦταν ἡ κάθοδός του στήν αἴθουσα συνοδείᾳ δέκα καλωδιωμένων ἀνδρῶν ἀσφαλείας του. Οὔτε ὁ Τράμπ τόσους! Οὔτε στίς Σέρρες πῆγε, οὔτε στήν Λιβαδειά (ὅπου οἱ νεοδημοκράτες κυνήγησαν τούς ὑπουργούς του) ὁ κύριος Πρωθυπουργός. Ἀπό τό Μαξίμου στήν Ρηγίλλης, σέ μιά κομματική ἐκδήλωση σέ ἀπόσταση πεντακοσίων μέτρων, πῆγε. Ἡ εἰκόνα δέν ἐνθουσίασε, καί τά χειροκροτήματα «εἰσόδου» γιά ἐν ἐνεργείᾳ Πρωθυπουργό τῆς παρατάξεως ἦταν χλιαρά. Ὁ κύριος Μητσοτάκης κατά τήν εἴσοδό του πέρασε ἀκριβῶς δίπλα ἀπό τόν πρώην ὑπουργό Λευτέρη Αὐγενάκη. Οἱ κομματικοί μουρμούρισαν ἐνοχλημένοι: «Αὐτός ὁ… ΟΠΕΚΕΠΕΣ τί δουλειά ἔχει ἐδῶ; Θά ἀπολογούμαστε ἐμεῖς γι’ αὐτούς;».

Ἡ χειραψία Μητσοτάκη-Καραμανλῆ ἦταν ψυχρή. Ἀντιθέτως, ὁ Καραμανλῆς ὑποδέχθηκε μέ μιά μεγάλη ἀγκαλιά τήν πρώην ὑπουργό του Ντόρα Μπακογιάννη. Στό ἀκροατήριο ὅση ὥρα μιλοῦσαν οἱ τεχνοκράτες ἐπικρατοῦσε ψίθυρος, ἐνῶ οἱ συντάκτες πού κάλυπταν τό κυβερνητικό ρεπορτάζ ἔμοιαζαν αἰφνιδιασμένοι ἀπό τήν ἀπουσία Σαμαρᾶ. «Ἀπό τό μεσημέρι, πού διέρρευσε ἀπό τό γραφεῖο τοῦ Προέδρου τῆς Βουλῆς ὅτι θά μιλήσει ὁ Πρωθυπουργός, ὁ Σαμαρᾶς ἄλλαξε γνώμη» ἐλέχθη. Μεσαῖα καί ἀνώτερα στελέχη τοῦ κόμματος, πού «τραβοῦν» τό κουπί στόν Βόρειο Τομέα καί μάλιστα σέ περιοχές-κάστρα ὅπως ἡ Κηφισιά, ὁ Χολαργός, ὁ Παπάγου καί ἀλλαχοῦ, ἀκούγονταν πίσω μας νά ψιθυρίζουν σχεδόν φωνακτά δίπλα στήν παριστάμενη Ὄλγα Τρέμη: «Μακάρι νά τό κάνει τό κόμμα ὁ Σαμαρᾶς! Ξέρετε τί μᾶς “σούρνουν” οἱ νεοδημοκράτες κάθε μέρα στίς τοπικές καί στίς νομαρχιακές γιά τήν ἀκρίβεια, γιά τούς νιόφερτους πασόκους τύπου Λοβέρδου καί γιά τά ἑλληνοτουρκικά; Κάπου τό “χάσαμε”. Ἐάν τό κάνει τό κόμμα, οἱ δυσαρεστημένοι θά ψηφίσουν αὐτόν, ἀλλά θά μείνουν στήν εὐρύτερη παράταξη καί δέν θά πᾶνε σέ ἄλλα σχήματα!».

Γιά ἄλλους νομιμόφρονες πού συνομιλήσαμε ἡ ἐρώτηση «θά κάνει κόμμα ὁ Σαμαρᾶς;» ὑπέκρυπτε οὐσιαστικά τήν ἀγωνία τους γιά τήν ὁριστική ἀπώλεια τῆς αὐτοδυναμίας καί κατ’ ἐπέκτασιν τῆς ἐξουσίας. Ὁ παλαιός κομματικός τῆς παρέας εἶχε ἄλλη ἄποψη. «Ξέρετε ποιά εἶναι ἡ διαφορά τῶν Καραμανλῆ-Σαμαρᾶ μέ τόν Μητσοτάκη; Ὅτι σέβονταν τήν διαφορετική ἄποψη καί τό συμβόλιζαν. Ὁ Καραμανλῆς ἔκανε βασική ὑπουργό του τήν Ντόρα. Ὁ Σαμαρᾶς ἔκανε βασικό ὑπουργό του τόν Μητσοτάκη. Ὁ Κυριάκος ἔκανε βασικούς ὑπουργούς του τούς… Πασόκους. Ὅποιον εἶχε σχέση μέ τό παραταξιακό παρελθόν τόν ἀπέκλεισε. Ἀποξένωσε τήν παράταξη ἀπό τόν κόσμο της. Τώρα ψάχνει τήν ἑνότητα. Ἀργά. Ἔχει φύγει ἤδη πρῶτος πολύς κόσμος πρίν τόν Σαμαρᾶ!».

Ἀμέσως μετά τόν δεύτερο ὁμιλητή τῆς παρουσιάσεως, τόν καθηγητή Νομικῆς καί μέλος τῆς Ἀκαδημίας Ἀθηνῶν Θεόδωρο Φορτσάκη –γιά τόν ὁποῖο οἱ κομματικοί ἔλεγαν ὅτι τέτοιο ἀκαδημαϊκό ἐκτόπισμα ἔπρεπε νά εἶναι στήν Βουλή–, παρατηρήθηκε αἰφνίδια κινητικότητα στήν πρώτη σειρά τῶν καθημένων ἀριστερά τῶν ὁμιλητῶν. Ὁ ἀντιπρόεδρος τῆς Κυβερνήσεως Κωστῆς Χατζηδάκης καί ὁ ὑφυπουργός παρά τῷ Πρωθυπουργῷ Γιῶργος Μυλωνάκης αἴφνης πετάχθηκαν σάν ἐλατήρια ἀπό τίς θέσεις τους καί ἀποχώρησαν προτοῦ ἀνέβει στό βῆμα ὁ πεφωτισμένος Μητροπολίτης Μεσογαίας Νικόλαος. Τί εἶχε συμβεῖ; Διέκριναν ἀπό τήν ἄλλη πλευρά τῆς αἴθουσας τόν Πρωθυπουργό νά τήν «κοπανᾶ» ἀθόρυβα καί ἀκροποδητί γιατί «εἶχε ἕνα call στό Μαξίμου στίς 8». Μπορεῖ. Ἀλλά ἡ ἀποχώρησή του πρίν τήν ὁμιλία τοῦ Μεσογαίας ἦταν φάουλ. Ἄν καθόταν, θά ἄκουγε τίς εὐγενικές μπηχτές γιά τά «δύο φῦλα» καί ἴσως νά γλύτωνε τίς γενικόλογες (ἄσχετες πάντως μέ τήν ἐπικαιρότητα) ἀναφορές τοῦ Ἱεράρχη στά «σκάνδαλα τῆς διαφθορᾶς». Γενικόλογες βεβαίως μέν, ἀλλά ὅταν διατυπώθηκε ἡ φράση περί διαφθορᾶς στά ὀρεινά πίσω μας ἀκούστηκε ἕνα «Ὤπα!» δέ. Μέ τήν ἔννοια ὅτι «stop, ἐδῶ μᾶς πιάσανε».

Μέχρι τώρα σᾶς περιγράψαμε ποιός δέν «ἦρθε» σέ αὐτή τήν ἐκδήλωση. Τώρα, μέ τήν ἰδιότητα κάποιου πού συνεισέφερε σέ αὐτόν τόν συλλογικό τόμο κείμενο ὑπό τόν τίτλο «Τεχνητή Νοημοσύνη: μέ Data τοῦ χθές τά πρωτοσέλιδα τοῦ μέλλοντος;», νά σᾶς ποῦμε καί ποιός «ἦρθε». Ποιός «ἐπέστρεψε».

Ὁ Εὐριπίδης Στυλιανίδης σηματοδότησε τήν ἀντίληψή του γιά τό πῶς ἀναλύεται ἕνα σύγχρονο θέμα πού ἀπέχει ἀπό τήν ἐσωκομματική σκουριά μέ διπλό τρόπο: Πρῶτον, ἔδωσε βῆμα σέ ἕναν φιλελεύθερο καθηγητή ΑΕΙ τῆς Νομικῆς Ἀθηνῶν πού μίλησε σέ βάθος γιά τόν ἀνθρώπινο λόγο («τά ρομπότ εἶναι μισοί ἄνθρωποι»), σέ ἕναν τεχνοκράτη ἀπό τήν ἑταιρεία Unisystems (παρουσίασε ἐνδιαφέροντα στατιστικά) καί σέ ἕναν φωτισμένο Ἱεράρχη τῆς Ἐκκλησίας, ὁ ὁποῖος εἶπε τό φοβερό «Ἡ Ἐκκλησία πρέπει νά κάνει κατήχηση στά ρομπότ καί στόν ἀλγόριθμο». Προσέγγιση κοσμική, ὀντολογική, ἀνθρωπιστική καί θεολογική. Ὁλιστική.

Λείπουν μερικά ἀπό τά παραπάνω στήν κυβερνητική θεώρηση ὅταν πρόκειται νά ληφθοῦν ἀποφάσεις. Εἰδικῶς ἡ ἐνσυναίσθηση καί ὁ ἀνθρωπισμός. Μερικά κυβερνητικά στελέχη συμπεριφέρονται σάν ρομπότ πού θέλουν κατήχηση καί αὐτά. Μέ συνέπεια νά ἐκτίθεται ἡ παράταξη μέ περιπτώσεις ὅπως τοῦ πατέρα Πάνου Ρούτσι. Ὅποιος πιστεύει στοιχειωδῶς στήν παραδοσιακή πυρηνική οἰκογένεια δέν θά ἔκανε τέτοιο λάθος μέ ἕναν πατέρα πού ζητοῦσε δίκαιο γιά τό παιδί του.

Ὁ Στυλιανίδης ὅμως, δεύτερον, ἔκανε καί κάτι ἄλλο: μέ τούς χορηγούς ὑποστηρικτές τῆς ἐκδηλώσεως πού προλόγισαν ἔδωσε καί τό στίγμα τῶν συμμαχιῶν ἑνός παραδοσιακοῦ λαϊκοῦ κόμματος. Μίλησε ὁ πρόεδρος τῆς Κεντρικῆς Ἑνώσεως Ἐπιμελητηρίων Γιάννης Βουτσινᾶς. Ἡ καρδιά τῆς ἀγορᾶς. Ὁ πρόεδρος τοῦ Ἰατρικοῦ Συλλόγου Ἀθηνῶν Γιῶργος Πατούλης. Ἐκπροσωπῶντας τήν ἐπιστημονική κοινότητα. Ὁ ἐκδότης τῆς Νομικῆς Βιβλιοθήκης κύριος Καρατζᾶς. Ἡ διανόηση. Καί, τέλος, ὁ Πρόεδρος τῆς Βουλῆς Νικήτας Κακλαμάνης. Ὁ ἐκπρόσωπος τῶν βαλλομένων θεσμῶν. Δυστυχῶς, οἱ ἀκροκεντρῶοι δέν σκέφτονται ἔτσι. Εἶναι μονολιθικοί, ξένοι πρός αὐτή τήν παράταξη. Ἀλλά ὅποιος πειράζει τό DNA αὐτῆς τῆς παρατάξεως, πού ἦταν κάποτε μεγάλη οἰκογένεια καί ὄχι κλειστή παρέα, καταστρέφει καί τήν γραμμή παραγωγῆς. Τήν βάση της. Καθόλου τυχαῖο ὅτι λέγεται «βάση» μέ παράγωγο τό «βασίζομαι». Αὐτά εἶδε ὁ «ἀκοίμητος ὀφθαλμός» μας ἀπό τά ἡμιορεινά τῆς Ρηγίλλης, χωρίς τήν βοήθεια Τεχνητῆς Νοημοσύνης. Καί ἁμαρτίαν οὐκ ἔχομεν.