ΕΠΕΙΔΗ βαρέθηκα νά ἀκούω κάθε ἄσχετο νά στέκεται μπροστά ἀπό ἕνα μικρόφωνο καί νά λέει ὅ,τι τοῦ κατέβει γιά τήν Θράκη καί τήν μειονότητα, θά προσπαθήσω νά ξεδιαλύνω σήμερα ἕνα βασικό θέμα πού προκαλεῖ ἐντάσεις στόν ἀσύντακτο διάλογο πού διεξάγεται στά Μέσα Ἐνημέρωσης.
Ἐρώτηση: Ὑπάρχει διαφορά τό νά δηλώσει κάποιος ὅτι εἶναι τουρκικῆς καταγωγῆς ἀπό τό νά δηλώσει ὅτι εἶναι μέλος τῆς «τουρκικῆς μειονότητας» τῆς Θράκης; Ἀπάντηση: Τεραστία! Ἄλλο ὁ ἀτομικός αὐτοπροσδιορισμός κάθε ἀτόμου καί ἄλλο τό νομικό καθεστώς μιᾶς ἀναγνωρισμένης ἀπό διεθνῆ συνθήκη μειονότητας. Ὁ ἀτομικός αὐτοπροσδιορισμός δέν ἀπαγορεύεται, πόσῳ μᾶλλον ἄν αὐτός ἀναγνωρίζεται ἀπό τό ἄρθρο 5 τοῦ Συντάγματός μας (ἀνάπτυξη προσωπικότητας) καί ἀπό τήν Συνθήκη τοῦ ΟΑΣΕ, ὑπό τήν προϋπόθεση ὅτι ἡ ἐθνοτική καταγωγή δέν ταυτίζεται ἀπαραιτήτως μέ τήν ἐθνική συνείδηση. Κάθε Ἕλλην πολίτης μπορεῖ νά δηλώνει τουρκικῆς καταγωγῆς, πομακικῆς καταγωγῆς, ἀθιγγανικῆς καταγωγῆς, ἀλβανικῆς καταγωγῆς. Ὅ,τι καταγωγῆς θέλει. Ἀρκεῖ, ὅπως ἔχει ξεκαθαρίσει ὁ τέως Πρόεδρος τοῦ ΟΑΣΕ βάν ντέρ Στούλ, τό δικαίωμα τοῦ αὐτοπροσδιορισμοῦ νά μήν στρέφεται κατά τῆς ἐδαφικῆς ἀκεραιότητας τοῦ κράτους τοῦ ὁποίου ἀποτελεῖ πολίτη ὁ αὐτοπροσδιοριζόμενος.
Μερικά παραδείγματα ἔξω ἀπό τήν μειονότητα. Ἡ ἐκλιποῦσα Ὑπουργός Ἐξωτερικῶν τῶν ΗΠΑ Μαντλίν Ὠλμπράιτ ἦταν Ἀμερικανή πολίτης οὑγγρικῆς καταγωγῆς. Γιά τά συμφέροντα τῶν ΗΠΑ μαχόταν, ὄχι τῆς Οὑγγαρίας. Ὁ Μάικλ Δουκάκης εἶναι Ἀμερικανός πολίτης ἑλληνικῆς καταγωγῆς. Ἄν ἐκλεγόταν Πρόεδρος τῶν ΗΠΑ, τό Σύνταγμα τῶν ΗΠΑ θά ὁρκιζόταν νά τηρεῖ. Τά ἑλληνικά δίκαια θά τά βοηθοῦσε μόνο ἄν δέν ὑπῆρχε σύγκρουση συμφερόντων. Ὁ Μπόμπ Τένετ, τέως ἀρχηγός τῆς CIA, εἶναι Ἀμερικανός πολίτης μέ καταγωγή ἀπό τήν Βόρειο Ἤπειρο. Τά ἴδια ἰσχύουν γιά αὐτόν. Ὁ πρέσβης τῶν ΗΠΑ Τζώρτζ Τσούνης εἶναι Ἀμερικανός πολίτης ἑλληνικῆς, αἰτωλοακαρνανικῆς καταγωγῆς. Τά ἴδια ἰσχύουν γιά ἐκεῖνον. Ὁ Γιάννης Ἀντετοκοῦνμπο ἐπίσης. Εἶναι πολιτογραφηθείς Ἕλληνας πολίτης νιγηριανῆς καταγωγῆς. Μπορεῖς νά εἶσαι ὑπερήφανος γιά τήν καταγωγή σου σέ ἀτομικό ἐπίπεδο καί νά δηλώνεις τουρκικῆς, πομακικῆς, ἀθιγγανικῆς, νιγηριανῆς, οὑγγρικῆς καταγωγῆς, ἀρκεῖ νά ὑπηρετεῖς τήν χώρα σου καί τά συμφέροντά της καί νά μήν τήν ὑπονομεύεις.
Μεταξύ 2015-2019 ὁ νομός Ροδόπης εἶχε ὡς βουλευτές τρεῖς Ἕλληνες πολῖτες μουσουλμάνους τό θρήσκευμα τουρκικῆς καταγωγῆς καί κανέναν χριστιανό. Δύο τοῦ ΣΥΡΙΖΑ, ἕναν τοῦ ΠΑΣΟΚ. Ἔδιναν σταθερά τό «παρών» σέ ὅλες τίς δοξολογίες στήν Ἐκκλησία καί σέ ὅλες τίς παρελάσεις τῶν ἐθνικῶν ἐπετείων, ὅπως πράττει κάθε Ἕλλην βουλευτής χωρίς νά δώσουν τό παραμικρό δικαίωμα γιά σχόλια. Συμπεριφέρονταν ὡς ἐκπρόσωποι ὅλων τῶν κατοίκων καί τῆς πλειονότητας καί τῆς μειονότητας. Ἀπέδειξαν ὅτι εἶχαν ἑλληνική ἐθνική συνείδηση ἀνεξαρτήτως ἐθνοτικῆς καταγωγῆς.
Μήν ἀκούω λοιπόν ἀνοησίες ἀπό τέως ὑπουργούς ἤ ὑφυπουργούς πού συνελήφθησαν νά λένε σέ πάννελ ὅτι ἕνας βουλευτής ἀπαγορεύεται νά αὐτοπροσδιορίζεται. Ἐπιτρέπεται. Καί ἐπιτρέπεται νά αὐτοπροσδιορίζεται –ἔρχομαι τώρα στό δεύτερο θέμα πού ἀφορᾶ τό νομικό καθεστώς τῆς μουσουλμανικῆς μειονότητας τῆς Θράκης– γιατί ὁ ἀτομικός αὐτοπροδιορισμός ἀποδεικνύει ὅτι ἡ μειονότητα δέν εἶναι φυλετικά ὁμοιογενής. Δέν ἀποτελεῖται ἀπό «τουρκογενεῖς» στό σύνολό της, ἄρα δέν μπορεῖ νά εἶναι ἐθνική μειονότητα, ἄρα δέν μπορεῖ νά εἶναι τουρκική μειονότητα. Ἄρα ὁ μόνος συνεκτικός δεσμός πού συνδέει τά τρία ἐθνοτικά στοιχεῖα πού τήν ἀποτελοῦν, εἶναι ἡ θρησκεία.
Τήν μειονότητα δέν τήν ἤθελε ἐθνική λόγῳ Κούρδων οὔτε ἡ ἴδια ἡ Τουρκία! Ὅπως προκύπτει ἀπό τά πρακτικά τῆς Συνθήκης τῆς Λωζάννης, ὁ ἐκπρόσωπος τῆς Τουρκίας δρ Ριζά Νούρ ἐπέμενε νά ἀποδοθεῖ καθεστώς θρησκευτικῆς μειονότητας στούς μετριοπαθεῖς μουσουλμάνους κατοίκους τῆς Θράκης. Γιά τόν ἴδιο λόγο (ἡ μειονότητα εἶναι θρησκευτική) ὁ Ἐλευθέριος Βενιζέλος, προκειμένου μάλιστα νά αἰσθανθοῦν ἀσφάλεια δικαίου τά μέλη της, ἀναγνώρισε ὅτι ὁ ἱερός νόμος τοῦ Κορανίου (Σαρία) εἶναι ὑπέρτερος τοῦ ἑλληνικοῦ νόμου ὅταν ἐφαρμόζεται στίς ἀστικές σχέσεις μεταξύ μουσουλμάνων (διαθῆκες, διαζύγια, ἐπιμέλεια τέκνων). Γιά τόν ἴδιο λόγο (ἡ μειονότητα εἶναι θρησκευτική καί ὄχι ἐθνική), στό γαλλικό κείμενο τῆς Συνθήκης τῆς Λωζάννης γίνεται ἀναφορά σέ μειονότητες, γιά νά προστατευθοῦν καί τά ἄλλα ἐθνοτικά στοιχεῖα πού ἀποτελοῦν συνιστῶσες τῆς θρησκευτικῆς μειονότητας.
Τόν ἀτομικό αὐτοπροσδιορισμό λοιπόν τόν θέλουμε ἐμεῖς ἡ Ἑλλάς. Τόν συλλογικό αὐτοπροσδιορισμό τόν ἀπαιτεῖ ἡ Τουρκία ἡ ὁποία ἀσκεῖ συστηματικά καταπίεση στίς μειονότητες πού ζοῦν ἐντός τῆς μειονότητας μέ στόχο τήν γλωσσική, πολιτισμική καί ἐθνοτική ἐξόντωσή τους. Ἀκόμη καί μέ ἀλλοίωση τῆς παράδοσης καί τῶν ἐθίμων τους. Ἐάν ἡ Ἑλλάς δέν ἀναγνώριζε τό δικαίωμα στόν ἀτομικό αὐτοπροσδιορισμό, τότε κάθε δημοσιογράφος μειονοτικῆς ἐφημερίδας τῆς Θράκης πού ἐπικαλεῖται τήν τουρκική του καταγωγή, τήν πομακική του καταγωγή, τήν τσιγγάνικη του καταγωγή θά συρόταν στά δικαστήρια. Δέν σύρεται ὅμως. Γιατί ἡ Ἑλλάς εἶναι δυτική δημοκρατία. Καί κατά τοῦτο διαφέρει ἀπό τήν Τουρκία.
Υ.Γ: Περισσότερες πληροφορίες γιά τήν διαφορά ἐθνικῆς καταγωγῆς, ἐθνικῆς συνείδησης, καί περί αὐτοπροσδιορισμοῦ στά οἰκεῖα κεφάλαια τοῦ βιβλίου μου «Θράκη ἡ μειονότητα σήμερα» (σσ. 29-55, ἐκδόσεις «Λιβάνη», 2000).
