ΕΚΛΕΙΣΑ προχθές τό βράδυ τήν τηλεόραση βλέποντας τόν Κυριάκο νά μιλάει στό Κογκρέσσο τῶν ΗΠΑ στό διαφημιστικό σπότ τῆς Νέας Δημοκρατίας, τόν Ἐρντογάν νά πανηγυρίζει τραγουδῶντας γιά τό σχεδόν 50% πού ἔλαβε στίς προεδρικές ἐκλογές τῆς Τουρκίας, 20 χρόνια μετά τήν ἄνοδό του στήν ἐξουσία, τούς βουλευτές τῆς Νέας Δημοκρατίας καί τοῦ ΣΥΡΙΖΑ νά τσακώνονται γιά τό ἐάν τό σπάταλο οἰκονομικό πρόγραμμα τῆς ἀντιπολίτευσης θά εἶναι αἰτία γιά νά χάσουμε τήν ἐπενδυτική βαθμίδα καί νά χρεωκοπήσουμε ξανά.
Καί βεβαίως εἶδα χιλιάδες ἐγγόνια προσφύγων τοῦ 1922 νά πανηγυρίζουν στήν Φιλαδέλφεια τό πρωτάθλημα τῆς ΑΕΚ, στήν πραγματικότητα τήν ἱστορία τους καί τήν ταυτότητά τους.
Ἀναλογίστηκα τελικά ὅτι ἡ πολιτική εἶναι κυρίως μία πνευματική ὑπόθεση καί δευτερευόντως ὑλική. Πρῶτα ἐπικρατεῖς μέ τίς ἰδέες σου καί μέ τίς πράξεις σου στόν νοῦ τῶν ἀνθρώπων καί μετά μέ τίς παροχές σου. Τά διλήμματα πού ἀντιμετωπίζουμε καί στήν ἐξωτερική μας πολιτική καί στήν οἰκονομία μας εἶναι αἰωνίως τά ἴδια.
Τό αὐτό ἰσχύει καί γιά τήν γείτονα. Πόσα περιθώρια ἐθνικῆς ἀνεξαρτησίας ἔχουμε καί πόσο πιστοί πρέπει νά εἴμαστε στούς συμμάχους; Πόσα περιθώρια οἰκονομικῆς ἀνεξαρτησίας ἔχουμε καί τί πρέπει νά κάνουμε γιά νά μήν θυμώνουμε τίς ἀγορές; Πόσο αὐτεξούσιοι εἴμαστε ἐν τέλει; Ἄν οἱ ἡγεσίες μας δέν ἀποφασίσουν βαθιά μέσα τους ἀπό πεποίθηση ὅτι προηγεῖται ἡ πατρίδα καί ἕπονται οἱ σύμμαχοι, ὅτι προηγοῦνται οἱ ἄνθρωποι καί μετά οἱ οἶκοι ἀξιολόγησης, τότε ὅποιο καί ἄν εἶναι τό ἀποτέλεσμα τῶν ἐκλογῶν τῆς Κυριακῆς πού ἔρχεται, τό πολιτικό μας σύστημα δέν θά πατᾶ σέ στέρεο ἔδαφος. Στά οἰκονομικά πρέπει νά βροῦμε τήν χρυσή ἰσορροπία. 13 χρόνια μετά τήν ἔναρξη τῆς κρίσης τό πολιτικό μας σύστημα συνεχίζει νά ἀπειλεῖ τούς πολῖτες μέ τόν μπαμπούλα τῆς κρατικῆς χρεωκοπίας, ὅταν ἕνα ἰσχυρό τμῆμα τῆς κοινωνίας χρεωκοπεῖ ἰδιωτικῶς καθημερινά. Καί κανείς δέν νοιάζεται!!! 13 χρόνια μετά ἀκόμη γίνεται συζήτηση γιά τό τί περιλαμβάνει τό νέο μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα τῆς χώρας, πόσο ἔχει φτάσει τό ὕψος τοῦ χρέους μέ τόν κρυφό ἐσωτερικό δανεισμό, πόσο θά τσιμπήσουν ξανά τά ἐπιτόκια τῆς Ἑλληνικῆς Δημοκρατίας πού εἶναι κλειδωμένα μέχρι τό 2032 εὐτυχῶς, γενικῶς διάχυτο εἶναι τό πνεῦμα τοῦ «ἀπαγορεύεται». Τοῦ μέχρι ἐκεῖ, σᾶς ἐπιτρέπεται.
Ἀπό τήν ἄλλη ὅμως ἡ ζωή προχωράει. Τά χρόνια περνοῦν. Καί οἱ πολῖτες περιμένουν. Τό πολιτικό σύστημα πανηγυρίζει πού θά τούς δώσει αὔξηση 4% στίς συντάξεις, λές καί δέν ἦταν μαθηματικῶς βέβαιον ὅτι κάποτε μετά ἀπό τόσα χρόνια μειώσεων οἱ συντάξεις θά αὐξάνονταν λίγο. Τό πολιτικό σύστημα καμαρώνει καί διεκδικεῖ τά εὔσημα, ἐπειδή θά δώσει στά νέα παιδιά 150€ ἐπίδομα, ὅσο κοστίζει τό δεῖπνο γιά δύο παιδιά πολιτικῶν σέ ἕνα μοδάτο ρεστωράν στό κέντρο τῶν Ἀθηνῶν. Τό πολιτικό σύστημα τσακώνεται καί γράφει διαγώνισμα «ὑπευθυνότητας» γιά τό πόσα μποροῦμε νά δώσουμε, τήν στιγμή πού εἶναι ἕτοιμο νά μοιράσει ξανά προνομιακά τά χρήματα τοῦ Ταμείου Ἀνάκαμψης στίς πέντε γνωστές οἰκογένειες (ἐκεῖ δέν χρειάζεται ἔκθεση τοῦ Γενικοῦ Λογιστηρίου), καί ὅ,τι περισσεύει στούς ὑπόλοιπους Ἕλληνες (οἱ ὁποῖοι θά τοῦ χρωστοῦν καί ἀπό πάνω)… Τό πολιτικό σύστημα δέν κάνει καμμία αὐτοκριτική γιά τό γεγονός ὅτι πέρασαν 13 χρόνια ἀπό τήν κρίση, καί μολονότι υἱοθετήσαμε ὅλες τίς εἰσαγόμενες ψευτομεταρρυθμίσεις τῆς τρόικα, ἡ Ἑλλάδα παραμένει μιά χώρα ὑπηρεσιῶν πού παράγει ὡς ἐργατικό δυναμικό σέφ, σερβιτόρους καί μπράβους, καί δέν τήν ἐμπιστεύεται κανείς γιά ἐπενδύσεις. Παρά μόνον γιά ἀγορά ἑταιρειῶν καί κατοικιῶν οἱ ὁποῖες ἐμφανίζονται …ὡς ἐπενδύσεις. Αὐτή δέν εἶναι μιά πολιτική γιά τόν ἄνθρωπο.
Αὐτή ὅμως εἶναι μία πολιτική γιά τούς μετόχους. Νῦν καί μελλοντικούς. (Μαθαίνω ὅτι ἡ πολιτική μας τάξη ἐνδιαφέρεται νά συμμετέχει μέ ἀχυρανθρώπους στό μετοχικό κεφάλαιο ἑταιρειῶν πού εὐνοεῖ μέ ἀποφάσεις της, κατά τά πρότυπα τοῦ Κατάρ.) Εἶναι μία πολιτική πού ἐπιτρέπει σέ αὐτούς πού μοιράζουν μερικές παροχές σέ οἰκονομικά ἀδύναμους (τόσο ὅσο) νά κοιμοῦνται τά βράδια «ἥσυχοι», δίχως τύψεις. Ἐπειδή ἁπλῶς οἱ οἰκονομικῶς ἀδύναμοι καταφέρνουν νά ζοῦν, νά μήν ψωμολυσᾶνε καί νά μήν σπᾶνε βιτρίνες.
Ἡ πολιτική τῆς οἰκονομικῆς ἀνεξαρτησίας προϋποθέτει ἕναν χρυσό κανόνα: τήν τήρηση τῶν διεθνῶν ὑποχρεώσεων τῆς χώρας γιατί δέν ζοῦμε σέ ἕναν κόσμο ὅπου πορευόμαστε μόνοι, ἀλλά καί μεγαλοκαρδία γιά τούς ἀνθρώπους. Τό ἴδιο ἰσχύει καί γιά τήν ἐξωτερική μας πολιτική. Γιά τήν θέση τῆς Πατρίδας μας στόν κόσμο.
Πνευματική ἄσκηση εἶναι κυρίως ἡ ἀντίληψη πού πρέπει νά ἔχουμε γιά τά πράγματα καί δευτερευόντως ὑλιστική. Ἄν ζοῦμε γιά νά δίνουμε δίκαιο στούς ξένους καί τό ἄδικο σέ ἐμᾶς ἤ ἄν δέν ἔχουμε τό θάρρος νά βάζουμε τήν φωνή στούς γείτονες ὅταν προσβάλλουν τόν ἑλληνισμό, αὐτό συνδέεται ἀμέσως μέ τήν ἀντίληψη τῶν πραγμάτων. Ὅταν λές ὅτι οἱ γερμανικές ἀποζημιώσεις ἀφοροῦν στό παρελθόν καί ὅτι τό μέλλον εἶναι ἡ κλιματική ἀλλαγή καί ἡ τεχνητή νοημοσύνη, δέν ἀπεμπολεῖς μόνο μία πάγια διεκδίκηση τῆς χώρας, ἀλλά στήν πραγματικότητα ἀποκαλύπτεις τήν ἀντίληψή σου γιά τήν ἐθνική ταυτότητα. Ὅτι ἀρνεῖσαι νά παραλάβεις τήν σκυτάλη ἀπό τούς πρόσφυγες γονεῖς σου καί παπποῦδες σου, ἀπό ἐκείνους πού πείνασαν καί λιμοκτόνησαν γιά νά παραδώσουν τό ἔθνος στίς νεώτερες γενιές σάν κι ἐμᾶς. Ὅταν δέν σηκώνεις τό τηλέφωνο νά διαμαρτυρηθεῖς στόν γείτονά σου γιά τήν φυλάκιση ἑνός Ἕλληνα, τήν στιγμή πού ἡ πατρίδα σου ἔχει ἐνσωματώσει ἕνα ἑκατομμύριο μετανάστες ἀπό τήν χώρα του, τότε τί νά τό κάνω τό Κογκρέσσο καί τήν ἀποθέωση; Ἦταν μοναδική στιγμή στήν πολιτική μας ἱστορία καί στό ἀναγνωρίζω, ἀλλά ἐκτός ἀπ’ αὐτό ὑπάρχουν κι ἄλλα. Ἐδῶ σέ θέλω.
Ὅταν κάνουμε ἐπίσης ὅ,τι περνάει ἀπ’ τό χέρι μας γιά νά δείξουμε πρός τά ἔξω ὅτι χωρίζουμε τά τσανάκια μας ἀπό τούς ἀδελφούς μας Κυπρίους, ἀκόμη καί μέ τήν βαθμολογία τῆς Eurovision, ἀπεμπολῶντας ἐθνική ἰσχύ καί συναισθηματικό κεφάλαιο αἰώνων, αὐτό σημαίνει μιά νέα ἀντίληψη γιά τό ἔθνος γιά τήν πατρίδα. Ἀντίληψη διάσπασης. Καθόλου αἰσιόδοξη.
Ὁ Ἐρντογάν ἄντεξε μέσα στήν πορεία τοῦ χρόνου, γιατί μέ τήν πολιτική του ἔβγαλε ρίζες στόν λαό. Πολιτική πού εἶχε ὡς προμετωπίδα της τίς ἀξίες τοῦ μετριοπαθοῦς Ἰσλάμ καί τῆς πατρίδας. Ἡ ὁποία πατρίδα εἶναι μία πολύ σεβαστή λέξη στήν Τουρκία, ὄχι σάν τήν Ἑλλάδα πού τήν ἀπορρίπτουμε ἀκόμα καί ὡς ὄνομα κόμματος πού θά συμμετάσχει στίς ἐκλογές. Αὐτές οἱ ἀξίες κράτησαν ὄρθιους τούς Τούρκους δίπλα του ἀκόμα καί τίς δύσκολες ὧρες πού ἡ λίρα καί ὁ πληθωρισμός τσακίζουν τό εἰσόδημά τους. Μέ αὐτές κέρδισε μέσα στίς δεκαετίες τήν ἐμπιστοσύνη τους. Καί μετέτρεψε τήν συσπείρωση τοῦ λαοῦ γύρω ἀπό τό πρόσωπό του σέ ἐθνική ἰσχύ.
Οἱ σύμμαχοι γνωρίζουν πώς ὅταν ὁ Ἐρντογάν διαπραγματεύεται μαζί τους, στήν οὐσία διαπραγματεύονται μέ 30 ἑκατομμύρια Τούρκους. Οἱ ὁποῖοι πέταξαν στά σκουπίδια ὅλα τά ἀρνητικά πρωτοσέλιδα τοῦ διεθνοῦς Τύπου γιά τόν ἡγέτη τους. Κάπως ἔτσι κατέστησε ὁ Ἐρντογάν τήν χώρα του τόν ἀπρόβλεπτο σύμμαχο τῆς περιοχῆς ὁ ὁποῖος διεκδικεῖ καί κερδίζει στό τραπέζι. Ἀλλά πέραν αὐτῶν, καί στήν οἰκονομία. Ἐνῷ στήν καθημερινότητα λόγῳ τῆς νομισματικῆς κρίσης δέν τά πῆγε καλά, δούλεψε σάν μυρμήγκι καί ἔφτιαξε δική του ἀμυντική βιομηχανία, δική του πυρηνική βιομηχανία, δική του βιομηχανία αὐτοκινήτων, δική του ψηφιακή βιομηχανία καί τώρα προετοιμάζεται νά ἀποτελέσει καί τήν βάση τῶν ἑταιρειῶν τῆς Δύσης πού μετακινοῦνται ἀπό τήν Κίνα πρός τήν Εὐρώπη.
Ἄν ἄντεξε λοιπόν, αὐτό ὀφείλεται ὄχι μόνο στό γεγονός ὅτι ὁ λαός του γεύτηκε γλυκό ψωμί μέχρι νά ἀρχίσει ἡ κρίση πού περνᾶ τώρα, ἀλλά γιατί κατέστησε τήν Τουρκία αὐτάρκη παραγωγικά καί αὐτόνομη ἐξωτερικά. Χώρα κυρίαρχη τοῦ ἑαυτοῦ της. Χωρίς νά εἶναι παράρτημα οὔτε τῆς Δύσης οὔτε τῆς Ἀνατολῆς. Γιά νά φτάσει βέβαια στό σημεῖο αὐτό χρειάστηκε νά ἐπιζήσει τοῦ πραξικοπήματος καί σειρᾶς δολοφονικῶν ἐπιθέσεων πού σχεδιάστηκαν εἰς βάρος του, ἀλλά τώρα εἶναι ἕτοιμος νά πραγματοποιήσει τό ὄνειρό του: νά διαπραγματευθεῖ μέ τήν Ἀμερική ὡς ὡς ἴσος πρός ἴσον. Γιά νά τό πετύχει αὐτό χρειάστηκε νά ρισκάρει τήν ζωή του ἀλλά καί νά μπεῖ ἀσπίδα γιά αὐτόν ὁ λαός του μπροστά στά ἅρματα ἐκείνων πού σχεδίασαν τό πραξικόπημα. Σέ μία μυστική συνάντηση πού εἶχε μέ ἕναν κορυφαῖο Ἕλληνα πολιτικό στό παλάτι στήν Ἄγκυρα πρίν ἀπό ἕναν χρόνο, ὁ Ἐρντογάν γύρισε καί τοῦ εἶπε χτυπῶντας μέ ἔνταση τήν γροθιά του στό στέρνο του: «Μά τόλμησαν νά πειράξουν τά ἐγγόνια μου; Μά τόλμησαν νά πειράξουν ἐμένα; Νά παίξουν μέ τήν ζωή μου; Δέν θά τό ξεχάσω ποτέ». Τό πρόσωπό του ἦταν ἤρεμο, ἀλλά τά μάτια του πετοῦσαν φωτιά.
Γιά μᾶς ὁ Ἐρντογάν εἶναι ὁ δαίμονας πού ξέρουμε, καί θά εἴμαστε πάντοτε ἀπέναντί του. Ἀλλά γιά τούς Τούρκους εἶναι ὁ ἡγέτης πού ὀνειρεύεται τόν αἰῶνα τῆς Τουρκίας ὡς χώρας μέσα στό μπλόκ τῶν ἰσχυρότερων χωρῶν τοῦ κόσμου. Εἶναι ὁ πολιτικός πού ἀκόμα καί στά δύσκολα τῶν σεισμῶν μπαίνει σέ μιά σκηνή καί ξέρει πῶς νά μιλήσει σέ ἕναν ἀνήμπορο γιατί ξέρει ἀπό φτώχεια.
Ἐπανέρχομαι λοιπόν: ἡ πολιτική εἶναι μία πνευματική ἄσκηση. Δευτερευόντως ἔχει σχέση μέ τήν ὕλη. Πρῶτα ἐρωτεύεσαι τά μυαλά τῶν ἀνθρώπων καί οἱ ἄνθρωποι ἐσένα καί μετά ἔρχονται ὅλα τά ὑπόλοιπα. Πρῶτα κάνεις τούς ἀνθρώπους περήφανους γιά τήν καταγωγή τους καί γιά τίς ἀξίες πού πιστεύουν, καί μετά τούς κάνεις χαρούμενους γιά τά εὐρώ πού τούς βάζεις στήν τσέπη.
Ἄνθρωποι μέ λεφτά στήν τσέπη, ἀλλά χωρίς ἀξίες μακροπρόθεσμα, δέν μποροῦν νά εἶναι εὐτυχισμένοι. Ἄνθρωποι μέ ἀξίες ἀλλά χωρίς λεφτά στήν τσέπη μποροῦν νά εἶναι. Ὅποιο λοιπόν κι ἄν εἶναι τό ἀποτέλεσμα τῶν ἐκλογῶν πού ἔρχονται (ὁ λαός μας λέει θυμόσοφα ὅτι στούς τυφλούς συνήθως βασιλεύει ὁ μονόφθαλμος, καί ξέρουμε ποιός εἶναι αὐτός), ἄς θυμόμαστε πάντοτε ὅτι ἡ ἡγεσία περνᾶ μέσα ἀπό τό συναίσθημα τῆς ἀποδοχῆς. Καί ὄχι μόνο ἀπό τά διλήμματα μίας στιγμῆς στήν κάλπη!
