ΕΤΟΣ ΑΡΧΙΚΗΣ ΕΚΔΟΣΕΩΣ 1876
Σάββατο 8 Φεβρουαρίου 2025

Ἕνας Χριστιανός γιά ἕναν μουσουλμάνο

ΠΑΡΑΜΟΝΗ Χριστουγέννων σήμερα, ἀγαπητοί ἀναγνῶστες, θά κάνω κάτι παράδοξο…

… Νά σᾶς μιλήσω γιά τήν πραότητα ἑνός μουσουλμάνου ἀλλά καί γιά τόν ἀδελφικό τρόπο μέ τόν ὁποῖο συνδέθηκε μέ ἕναν χριστιανό. Ἀναφέρομαι στόν μόλις ἐκλιπόντα –τήν Παρασκευή ἐτάφη στό χωριό του στά Ἀρριανά Ροδόπης– τέως Μουφτῆ Κομοτηνῆς Μέτσο Τσεμαλῆ. Μέ καταγωγή ἀπό τόν Ἐχῖνο Ξάνθης.

Τόν γνώρισα στίς ἀρχές τοῦ 1990, ὅταν ὁ Κωνσταντῖνος Μητσοτάκης ἄλλαξε τόν νόμο γιά τούς θρησκευτικούς λειτουργούς τῆς μειονότητας καί διόρισε τόν Τσεμαλῆ μαζί μέ δύο ἄλλους στίς θέσεις τῶν οἰκείων μουφτήδων. Δέν ἦταν εὔκολη ἐποχή. Ἦταν ὁ πρῶτος καιρός πού ἡ Ἄγκυρα μετά ἀπό πολλά χρόνια σιωπῆς ἀμφισβήτησε τό δικαίωμα τῆς ἑλληνικῆς πολιτείας νά διορίζει τούς θρησκευτικούς ἡγέτες τῆς μειονότητας καί ὀργάνωσε ἐκλογές μαϊμού διά ἀνατάσεως τῆς χειρός μέσα στά τεμένη. Τό ἀποτέλεσμα ἦταν νά «ἐκλεγεῖ» μουφτῆς ἕνας μᾶλλον χαμηλοῦ ἀναστήματος ἀπό πλευρᾶς θρησκευτικῆς μόρφωσης ἰμάμης ὁ Ἰμπράμ Σερίφ. Ἀντιθέτως, ὁ Τσεμαλῆ μέ σπουδές σέ χῶρες τοῦ Ἀραβικοῦ κόσμου ἦταν βαθύς γνώστης τοῦ μετριοπαθοῦς Ἰσλάμ, δέν ἔγινε ποτέ δεκτός ἀπό τήν Ἄγκυρα. Τόν παρακολουθοῦσα τακτικά καί στήν πρώτη γραμμή δημόσιων ἐκδηλώσεων πού γίνονταν στήν πόλη καί στίς παρελάσεις, ὅπου ἡ πολιτεία τόν ἀνέβαζε στήν ἐξέδρα τῶν ἐπισήμων γιά νά δεῖ τό πλήρωμά του ποιός εἶναι ὁ νόμιμος μουφτῆς. Μιλοῦσε ἄριστα ἑλληνικά, ἄν καί ψεύδιζε μερικές λέξεις γιά νά μήν τόν παρεξηγοῦν οἱ Τοῦρκοι (τό κάνουν γενικῶς οἱ μειονοτικοί γιά νά μή δείχνουν πλήρως ἐνσωματωμένοι), ἦταν πάντα πρᾶος καί ἤρεμος καί ἄντεχε τίς προσβολές. Μολονότι ἀπεῖχε ἔτη φωτός ἀπό τόν ἀμφισβητία τοῦ ψευτομουφτῆ. Μέ ἑλληνικούς ὅρους; Ἅγιος ἄνθρωπος. Στά χρόνια τῆς θητείας του, κατά τά ὁποῖα ἐφάρμοσε ἀκριβοδίκαια τήν Σαρία σέ θέματα γάμων, κληρονομιῶν, ἐπιμελειῶν καί δέν κατηγορήθηκε ποτέ ὅτι χρηματίστηκε (ἄλλοι κατηγορήθηκαν), ὁ Τσεμαλῆ ἀνέπτυξε σχέσεις καί μέ τούς τοπικούς Μητροπολῖτες. Μέ τόν ἀείμνηστο Μαρωνείας καί Κομοτηνῆς, τόν Μανιάτη Δαμασκηνό, ὄχι τόσο πολύ ἀλλά μέ τόν διάδοχό του Παντελεήμονα, εἶχε πολύ στενές. Πήγαινε ὁ Μητροπολίτης Παντελεήμων στήν Μουφτεία ἐπίσκεψη, ἀνταπέδιδε ὁ Μέτσο τήν ἐπίσκεψη στήν Μητρόπολη. Ὅπως μοῦ θύμισε χθές σέ ἐπικοινωνία μας ὁ Παντελεήμων τῆς Κομοτηνῆς (ὑπάρχει καί Παντελεήμων στήν Ξάνθη), ὁ Τσεμαλῆ ἀποροῦσε πού οἱ Ἕλληνες ἱεράρχες δέν παντρεύονται, ἐνῶ ἀντιθέτως τό Ἰσλάμ ἐπιτρέπει τόν γάμο καί τήν σύζυγο. «Ἐμεῖς, Μέτσο, εἴμαστε λειτουργοί τῶν μυστηρίων, γι’ αὐτό δέν μποροῦμε. Ἐνῶ ἐσεῖς πού εἶστε δάσκαλοι καί ἑρμηνευτές μίας βίβλου μπορεῖτε» τοῦ ἐξηγοῦσε. Ὁ Τσεμαλῆ πρωτοστάτησε στήν ἐξασφάλιση γνωμοδότησης διάσημου ἰσλαμολόγου –ἀπό τήν Αἴγυπτο τήν ὁποία ἐπισκεπτόταν τακτικά– ἡ ὁποία ἔλεγε πώς ἡ Σαρία καί ὁ ἱερός νόμος τοῦ Κορανίου ἐπιτρέπει σέ ἀλλόθρησκο κράτος τόν διορισμό τοῦ θρησκευτικοῦ ἡγέτη τῶν μουσουλμάνων. Ἤξερε ἄριστα ἀραβικά.

Ἐπρόκειτο λοιπόν γιά ἕναν θρησκευτικό λειτουργό ὑψηλότατης στάθμης πού μέ τόν βίο καί τήν πολιτεία του ξεσκέπασε πράγματι τήν ὑποκρισία τῆς Ἄγκυρας γιά τό Ἰσλάμ. Ἄν καί ἦταν μακράν ὁ καλύτερος γιά πνευματικός ἡγέτης τῶν μουσουλμάνων τῆς περιοχῆς, ἐντούτοις ἐκεῖνοι ἐπέλεξαν κάποιον πού πρέπει νά εἶχε ἁπλῶς πτυχίο ἱεροσπουδαστηρίου. Λυκείου σάν νά λέμε. Δέν ἄκουσα ποτέ ἀπό τόν Τζεμαλῆ νά διαμαρτύρεται γι’ αὐτό. Τά μάτια πίσω ἀπό τά γυαλιά του ἦταν πάντοτε πραέα. Ἀληθινά. Σά νά ἔλεγαν μέ τόν τρόπο τους τό δικό μας «ἄφες αὐτοῖς· οὐ γάρ οἴδασι τί ποιοῦσι». Ὁ θάνατός του σέ ἡλικία 83 ἐτῶν, ἕναν χρόνο μετά τήν ἀφυπηρέτησή του λόγω ὁρίου ἡλικίας, εἶναι ἀπώλεια γιά τήν περιοχή. Τό νά ὀνομαστεῖ ἕνας δρόμος τῆς Κομοτηνῆς μέ τό ὄνομά του, ὅπως πρότεινε ἡ ὀργάνωση Σπάρτακος, εἶναι τό λιγώτερο. Τό νά σκεφτεῖ ἡ Ἀκαδημία Ἀθηνῶν ἤ κάποιος ἄλλος φορέας νά τόν τιμήσει ἔστω καί μετά θάνατον μαζί μέ τόν Μητροπολίτη Μαρωνείας Παντελεήμονα, μέ τόν ὁποῖο ἀποτέλεσε δίδυμο εἰρήνης, ἴσως εἶναι αὐτό πού τοῦ ἀξίζει. Ἡ Ἑλλάς πρέπει νά τιμᾶ ὅσους τήν τίμησαν καί τήν δικαίωσαν.

Υ.Γ. Μέ τήν εὐκαιρία: ὁ Μητροπολίτης Δράμας Παῦλος τόν ὁποῖο στενοχώρησα μέ τήν κριτική μου τό 2019 εἶχε τήν εὐγενῆ καλοσύνη νά μοῦ στείλει τίς ἐξαιρετικές ἐκδόσεις τῆς Μητροπόλεώς του γιά τήν Μονή Εἰκοσιφοίνισσας, τόν Πόντο, τήν ἐξέγερση τῆς Δράμας κατά τῶν Βουλγάρων στήν Κατοχή, τόν Μητροπολίτη Τραπεζοῦντος Χρύσανθο καί τό ζήτημα τῶν Ἐξαρχιῶν τοῦ Πόντου (δικό του ἔργο). Τό μήνυμα ἐλήφθη, Σεβασμιώτατε. Κατάλαβα τί θέλετε νά πεῖ ἡ Ποντιακή ψυχή σας. Θά τά διαβάσω καί θά ἐπανέλθω. Καλά Χριστούγεννα.

Απόψεις

Ἀπαντήσεις κύριε Ὑφυπουργέ: «Δόθηκαν ἐντολές» μέ «γραπτό μήνυμα»;

Μανώλης Κοττάκης
Ἡ παραίτησις Τριαντόπουλου καί ἡ προανακριτική ἐπαναφέρουν δύο πρωτοσέλιδα τῆς «Ἑστίας» γιά τό παρασκήνιο τῶν ἀποφάσεων – Ἡ ὑπουργική ἀπόφασις στήν «Διαύγεια», πού ὁμολογεῖ τήν εὐθεῖα ἐμπλοκή τῆς Κυβερνήσεως στό μπάζωμα, ἡ ἀνάκλησις-σκάνδαλο ἀπό τό Ὑπουργεῖο Οἰκονομίας πού ἀλλοίωσε τήν ἀπόφαση καί τά ὑπηρεσιακά κινητά τηλέφωνα

Ἡ «φινλανδοποίησις» τῆς Ἑλλάδος…

Εφημερίς Εστία
ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ μόνον οἱ συνεχεῖς ὑποχωρήσεις ἔναντι τῆς τουρκικῆς ἐπιθετικότητος πού δημιουργοῦν στήν Ἑλλάδα ἕνα κλῖμα «φινλανδοποιήσεως».

«Ἔχουμε δικαιώματα βορείως τῆς Κρήτης» ὑποστηρίζει ἡ Τουρκία

Εφημερίς Εστία
ΕΝΩ ἡ Ἀθήνα τηρεῖ σιγή σχετικά μέ τήν ἐξέλιξη τοῦ περιστατικοῦ παρενοχλήσεως ἐρευνητικῶν σκαφῶν στά ἀνοικτά τοῦ Λασιθίου, ἡ Τουρκία ἐπισημοποιεῖ τήν πρόκληση στήν ὁποία προέβη ὑποστηρίζοντας ὅτι «ἔχει δικαιώματα» καί βορείως τῆς Κρήτης!

Τό σινεμά εἶναι τέχνη καί ἐπιστήμη

Δημήτρης Καπράνος
Τό ὅτι κάτι ἔχει ἀλλάξει, πρός τό καλύτερο, μέ τήν νέα πρυτανική ἀρχή στό Πανεπιστήμιο Ἀθηνῶν, τό ἔχουμε ἀντιληφθεῖ.

Σάββατον, 6 Φεβρουαρίου 1965

Πρό 60 ἐτῶν
O ΚΟΣΜΟΣ O «ΑΡΤΟΣ ΠΟΛΥΤΕΛΕΙΑΣ»