Ο Ιούλιος τελειώνει, ὁ Αὔγουστος ἀρχίζει, ἀλλά τά μηνύματα πού μᾶς φτάνουν γιά τό φετινό τουριστικό ρεῦμα, δέν εἶναι καθόλου αἰσιόδοξα. Ἡ βαριά μας βιομηχανία, πλήν τῶν κοντινῶν προορισμῶν, ἔχει ὑποστεῖ καθίζηση.
Κυκλαδονήσια, τά ὁποῖα ἔσφυζαν ἀπό ζωή τήν περσινή χρονιά καί καμάρωναν ὅτι φέτος θά σπάσουν κάθε ρεκόρ, δυστυχῶς ἐμφανίζουν ἐντυπωσιακή κάμψη στόν ἀριθμό τῶν ἐπισκεπτῶν πού δέχονται. Κορυφαῖοι τῆς ἀκτοπλοΐας δέν κρύβουν ὅτι ὁ μῆνας Ἰούλιος δέν ἦταν καλός καί ὅτι οἱ μετακινήσεις ἐπιβατῶν πρός τά νησιά τοῦ Αἰγαίου ἐμφανίζουν ραγδαία πτώση. Φίλοι οἱ ὁποῖοι ἐπισκέφτηκαν συγκεκριμένες περιοχές, ἔμειναν ἐντυπωσιασμένοι ἀπό τό γεγονός ὅτι σέ κάποιες κεντρικές ἐμπορικές ὁδούς βρῆκαν κλειστά καταστήματα, τά ὁποῖα γνώριζαν μεγάλες δόξες τά προηγούμενα χρόνια. Τά κατεβασμένα ρολά καί τά ἐνοικιαστήρια στήν μέση τῆς τουριστικῆς σεζόν, ἀκόμη καί σέ μικρότερα καταστήματα ὅπως τσιπουράδικα ἤ ὀβελιστήρια, εἶναι κάτι πού εἶχαν χρόνια νά δοῦν, ὅπως μᾶς ἐξήγησαν· εἶναι κακό σημάδι γιά τά ἐπερχόμενα.
Ὅλοι εὔχονται ὁ Αὔγουστος νά εἶναι τέτοιος πού νά τούς ἐπιτρέψει νά ἰσοσταθμίσουν τίς ἀπώλειες τῶν προηγουμένων μηνῶν. Τούς τό εὐχόμαστε κι ἐμεῖς ἐκ βάθους καρδίας. Ὡστόσο, δέν μποροῦμε νά μήν παρατηρήσουμε ὅτι ἡ βουτιά πού καταγράφεται μέχρι στιγμῆς, ἔχει συγκεκριμένες αἰτίες. Πολλές καί διαφορετικές. Ἡ εὐθύνη ἀνήκει καί στήν πολιτεία ἀλλά ὄχι μόνον σέ αὐτήν.
Δυστυχῶς, τά πράγματα ξέφυγαν πάρα πολύ πέρσι καί κάποιοι μέθυσαν ἀπό τήν ἐπιτυχία στά ἔσοδα. Ὑποτιμῶντας τό γεγονός ὅτι ἡ περυσινή ἔκρηξη ὠφείλετο καί στόν παρατεταμένο ἐγκλεισμό τοῦ κόσμου ἀπό τήν πανδημία. Δέν ἦταν ἀπολύτως φυσιολογική. Τό ξέχασαν. Ἔβαλαν, ἔτσι, πάρα πολύ ψηλά τόν πήχη γιά τήν φετινή χρονιά. Καί δύσκολα, βεβαίως, θά τόν ξεπεράσουν.
Στήν ἴδια λογική, ἀκολούθησε μεγάλο τμῆμα τῶν ξενοδόχων μας. Οἱ τιμές γενικά ἔχουν ξεφύγει. Ἔχουν ξεφύγει οἱ τιμές σέ ὅ,τι ἀφορᾶ τήν διαμονή, σέ σημεῖο πού τό ἡμερήσιο κόστος παραμονῆς σέ μεσαῖο κατάλυμα νά φτάνει στό ὕψος τοῦ μηνιαίου ἐπιδόματος ἀνεργίας στήν πατρίδα μας. Οἱ πέντε μέρες διαμονῆς νά ἰσοδυναμοῦν μέ δύο μηνιαίους μισθούς. Ἡ λογική τῆς ἀνόδου ἁπλῆ: δέν ὑπάρχουν πολλοί Ἕλληνες πού μποροῦν νά τά πληρώσουν αὐτά, ὑπάρχουν ὅμως πολλοί ξένοι! Ποῦ ’ντοι; Φεῦ!
Ἔχουν ξεφύγει, ἐπίσης, οἱ τιμές στό σύνολο τῆς ἀγορᾶς: σουπερμάρκετ, ἠλεκτρική ἐνέργεια, βενζῖνες, ἐπικοινωνίες, ἑστίαση καί λοιπά. Ἀρκετοί ἑστιάτορες, μάλιστα, ἀκολουθοῦν τήν τακτική τῶν σοῦπερ μάρκετ: ἴδιες τιμές μέ μειωμένες ποσότητες προϊόντων! Συνολικά, λοιπόν, ἡ Ἑλλάς αὐτό τό καλοκαίρι εἶναι μία ἀκριβή χώρα. Οἱ ἐπιχειρηματίες πίστεψαν μέ τήν κυβερνητική ἀνοχή, ὅτι βρῆκαν τόν μῆνα πού θρέφει τούς ἐννιά. Τήν ἴδια ὥρα ὅμως, ἔχει ἀρχίσει δειλά δειλά νά ἀναπτύσσεται ἰσχυρά ὁ ἀνταγωνισμός. Ἀνταγωνισμός καί ἀπό τήν Τουρκία, ἡ ὁποία μέ τήν καμπάνια τοῦ Turk Aegean ἀφέθηκε ἀνενόχλητη νά διεκδικεῖ πελάτες ἀπό ἐμᾶς, ἀλλά σιγά σιγά ἀκόμη καί ἀπό αὐτήν τήν Ἀλβανία, στά νότια παράλια τῆς ὁποίας ἐμφανίζεται ἀξιοσημείωτη ὑποδοχή τουριστικοῦ ρεύματος. Ἡ φασαρία γιά τόν Μπελέρη, ἄλλωστε, στήν Χειμάρρα γι’ αὐτό ἀκριβῶς γίνεται. Γιά τήν ἀπαλλοτρίωση καί ἐκμετάλλευση τῶν περιουσιῶν – φιλέτου τῆς ἑλληνικῆς μειονότητας.
Εἰδικῶς πρέπει νά ἀξιολογηθεῖ ἡ τεράστια ἄνοδος τῆς κτηματαγορᾶς σέ συγκεκριμένα νησιά τοῦ Αἰγαίου, ἡ ὁποία ἔχει σήμερα παρασύρει ὅλες τίς ἀντικειμενικές ἀξίες τόσο τῶν ἀκινήτων πρός οἰκοδόμηση ὅσο καί τῶν ἀκινήτων πρός μίσθωση ὑπηρεσιῶν στόν οὐρανό. Ἄνοδος ἡ ὁποία μετακυλίεται στήν κατανάλωση. Στήν πραγματικότητα, οἱ χρῆστες τῶν ὑπηρεσιῶν καλοῦνται νά πληρώσουν ἀπό τό ὑστέρημά τους τά ἐνοίκια τῆς φούσκας τῶν ἰδιοκτητῶν. Δέν εἶναι κανονικά πράγματα αὐτά καί ὅσοι γνωρίζουν, ὑποστηρίζουν ὅτι τῆς Ὕβρεως ἀκολουθεῖ πάντοτε ἡ Νέμεσις.
Πιστέψαμε πώς ὅσο ψηλά κι ἄν βάλουμε τίς τιμές, θά ὑπάρχουν πάντοτε κάποια κορόϊδα νά τίς πληρώνουν. Ἀπεδείχθη ὅτι δέν εἶναι ἔτσι καί τώρα ζοῦμε τήν ἀνώμαλη προσγείωση. Τό μέγα θέμα, ὅμως, δέν εἶναι ἁπλῶς ἡ πιθανή κάμψη τῶν τουριστικῶν ἐσόδων ἀλλά πῶς θά ἐπιδράσει σημαντικά στήν οἰκονομία ἡ τυχόν βουτιά στά ἔσοδα τοῦ ἑλληνικοῦ τουρισμοῦ καί στούς ρυθμούς ἀναπτύξεως.
Ἄς ἐλπίσουμε, ὄχι πολύ. Διότι ἀλλιῶς, ὁ χειμῶνας δέν θά εἶναι καί τόσο εὔκολος.