– Ποῦ ἀποδίδετε, ἐρώτησα τόν Ἁρμόδιον, τήν σταθερότητα τῶν τιμῶν τῆς ἀγορᾶς εἰς τά ἀξιολάτρευτα ὕψη, ὅπου τάς μετεώρισεν ὁ Πόλεμος;
– Εἰς τήν κεκτημένην ταχύτητα! μοῦ εἶπεν ἀποφθεγματικῶς.
– Ἀλλά οἱ ναῦλοι, ἀγαπητέ μου κύριε, ξεπέφτουν ἐν τῷ μεταξύ, τά ἀσφάλιστρα ξεπέφτουν, αἱ ξέναι Ἀγοραί ξεπέφτουν. Ὁ νόμος τῆς κεκτημένης ταχύτητος θά ἐξακολουθῇ νά ἰσχύῃ μόνον διά τόν τρομερόν αὐτόν Μαζέππαν τῆς Ἑλληνικῆς Ἀγορᾶς. Σκεφθῆτε, ἀγαπητέ μου κύριε, ὅτι τά ἔξοδα τῆς συντηρήσεως τῶν Ἑλλήνων ὄχι μόνον δέν ὑπεβιβάσθησαν, κατά ἕνα ὀβολόν, ὑπό τά μειδιάματα τῆς Εἰρήνης, ἀλλά ἐξακολουθοῦν νά ἀνέρχωνται εἰς τά ὕψη. Ὁ Ἁρμόδιος ἔξυσε τήν κεφαλήν του.
– Τί θέλετε νά γείνῃ; Εὑρισκόμεθα πρό ἑνός φυσικοῦ νόμου ἀμειλίκτου. Ἕνα ἀντικείμενον, εὑρισκόμενον ἐν κινήσει, δέν παύει νά κινῆται ἀπό τῆς στιγμῆς πού παύει νά ὁρᾷ ἐπ’ αὐτοῦ μία κινητήριος δύναμις. Ἀλλ’ ἀπό τήν στιγμήν κυρίως ποῦ ἀπαλλάσσεται ἀπό τήν δύναμιν, τήν ὁποίαν ἔχει ἐναποθηκεύσει, οὕτως εἰπεῖν, ἐντός αὐτοῦ. Μέχρις ὅτου ἐξαντληθῇ καί ἡ δύναμις αὐτή τό ἀντικείμενον ἐξακολουθεῖ νά εὑρίσκεται ἐν κινήσει.
– Ἡ πατάτα ἐπί παραδείγματι.
– Ἀκριβῶς. Ἔσπευσα νά εὐχαριστήσω τόν Ἁρμόδιον διά τήν ἑρμηνείαν τοῦ φυσικοῦ νόμου. […]
– Καί ὑποθέτετε, τοῦ εἶπα, ἀγαπητέ μου κύριε, ὅτι ὁ φυσικός νόμος […] θά ἐξακολουθήσῃ νά δρᾷ ἐπί πολύ ἀκόμη; Ἔξυσε πάλιν τήν κεφαλήν του καί μοῦ ἀπήντησεν:
– Αὐτό ἐξαρτᾶται, φίλτατε, ἐκ πολλῶν καί διαφόρων παραγόντων, τούς ὁποίους δέν δυνάμεθα νά ὑπολογίσωμεν. Σά ντεπάν μόν ἀμί.
– Παρφαιτμάν! Ἄν δέν ἀπατῶμαι ὅμως καί ἄν αἱ πληροφορίαι, τάς ὁποίας ἔχω εἶνε ἀκριβεῖς, ἡ ζωή εἰς ὅλον τόν κόσμον ἔχει ἀρχίσει νά ἐπανέρχεται εἰς κἄποια ἀνεκτά ὅρια. Τά ροῦχα, τά παπούτσια, τά τρόφιμα, οἱ κατάλογοι τῶν ἑστιατορίων ἄρχισαν νά ἀπαλλάσσωνται ἀπό τήν ἐπίδρασιν τῆς κεκτημένης ταχύτητος. Ὁ περίφημος φυσικός νόμος θά ἐξακολουθήσῃ ἰσχύων μόνον διά τήν Ἑλλάδα; Ὁ Ἁρμόδιος ὑπεμειδίασεν.
– Εἶσθε ὁ πρῶτος ἄνθρωπος ποῦ μοῦ κάμνετε τήν ἐρώτησιν αὐτήν.
– Τί θέλετε νά εἰπῆτε;
– Θέλω νά εἰπῶ ὅτι ὅλοι οἱ Ἕλληνες πληρώνουν, ὅπως ἐπλήρωναν, καί εἶνε εὐχαριστημένοι ὅτι πληρώνουν.
– Ἐννοεῖτε ὅτι τούς ἔγινε συνήθεια;
– Μαύρη συνήθεια, κύριέ μου!
– Δέν πρόκειται περί συνηθείας! Εὑρίσκονται καί αὐτοί ὑπό τήν ἐπίδρασιν τοῦ νόμου τῆς κεκτημένης ταχύτητος.
– Πάλιν ἡ κεκτημένη;
– Ὡρισμένως. Μέ τήν κεκτημένην των ταχύτητα πουλοῦν οἱ ἔμποροι. Μέ τήν κεκτημένην των ταχύτητα πληρώνουν οἱ ἀγορασταί. Ὁ ἄνθρωπος πού ἐπλήρωνε χθές, δέκα, δυσκολεύεται νά πληρώσῃ σήμερον ὀκτώ. Εὑρίσκεται ὑπό τήν ἐπίδρασιν τῆς κεκτημένης ταχύτητος.
– Δέν φαντάζεσθε, λοιπόν, ὅτι ὑπάρχει τρόπος νά ἀναχαιτισθοῦν ὅλαι αὐταί αἱ τρομεραί ταχύτητες;
– Δέν βλέπω κἀνένα τρόπον. Ἐφ’ ὅσον ὑπάρχουν ἄνθρωποι, ποῦ πληρώνουν ὅσα-ὅσα, θά ὑπάρχουν καί ἄνθρωποι, ποῦ θά πουλοῦν ὅσα-ὅσα.
– Ὁμιλεῖτε εἰδικῶς περί ἐφοπλιστῶν;
– Καί γενικῶς. Καθένας εἰς τόν τόπον αὐτόν σήμερον εἶνε καί ὀλίγον ἐφοπλιστής.
– Πῶς τό συμπεραίνετε; τόν ἐρώτησα.
– Ἀπό τό ἑξῆς εὔγλωττον γεγονός. Κἄποιος ἐδωδιμοπώλης κατώρθωσε νά φέρῃ τάς ἡμέρας αὐτάς εἰς τήν Ἀγοράν μας ἕνα ἱστορικόν θησαυρόν. Δηλαδή μαῦρο χαβιάρι. Ὅπως ἦτο ἑπόμενον, τό διετίμησε εἰς δρ. 350 κατ’ ὀκάν. Καί ἔσπευσε νά ἀποστείλῃ κολοσσιαίαν ἀγγελίαν εἰς τάς ἐφημερίδας, ἔχουσαν ὡς ἑξῆς: «Εἰδοποιοῦνται οἱ ἐφοπλισταί ξηρᾶς καί θαλάσσης κτλ.»
– Δέν εἶδα παρομοίαν ἀγγελίαν.
– Ἡ ἀγγελία δέν ἐδημοσιεύθη. Πρίν ἀποσταλῇ ἡ ἀγγελία, τό χαβιάρι εἶχεν ἐξαντληθῇ.
– Τό ἐπρόφθασαν οἱ ἐφοπλισταί;
– Ὄχι. Τό ἐπρόφθασαν μερικοί ζητιᾶνοι, δραπετεύσαντες ἀπό τό Ἐμπειρίκιον.
– Εἶχαν καί αὐτοί τήν κεκτημένην ταχύτητα;
– Καί αὐτοί, φεῦ! Ἐθεώρησα περιττόν νά ἀπασχολήσω περισσότερον τόν Ἁρμόδιον. Τό φλέγον ζήτημα, ὅπως ἀπεδείχθη, δέν εἶνε ζήτημα καμμιᾶς ἁρμοδιότητος. Εἶνε ἁπλῶς ζήτημα φυσικοῦ νόμου. Καί οἱ φυσικοί νόμοι εἶνε, ὡς γνωστόν, ἀνώτεροι τῶν ἀνθρωπίνων δυνάμεων.
ΠΑΥΛΟΣ ΝΙΡΒΑΝΑΣ
